Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów to na pewno jedna z ważniejszych regulacji odnoszących się do sfery gospodarczej. To ten akt daje wskazówki, co wolno, a czego nie wolno robić przedsiębiorcom i jakie działania mogą być uznane za takie, które naruszają lub zagrażają wolnej i uczciwej konkurencji. Tylko przykładowo chodzi tu o takie kwestie, jak zawieranie porozumień między przedsiębiorcami, które w pewnych sytuacjach mogą być nielegalne, lub zwalczanie pokusy nadużywania mocnej pozycji przedsiębiorcy na rynku. Jej przepisy odnoszą się także do fuzji i przejęć, które to działania przedsiębiorców mogą wymagać uzyskania zgody Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, a w skrajnych przypadkach mogą być przez niego zablokowane.
Kontrola fuzji
I właśnie nowa ustawa wprowadza wiele rozwiązań. Z jednej strony takich, które mają np. usprawniać proces tzw. koncentracji firm, a z drugiej zwiększyć skuteczność wykrywania i karania przedsiębiorców zawierających nielegalne porozumienia (zmowy cenowe, przetargowe, itp.). I tak nowa ustawa wprowadza m.in. dwuetapową procedurę analizowania wniosków w sprawie fuzji i przejęć. Proste sprawy rozpatrywane będą w ciągu miesiąca, natomiast bardziej złożone przez dodatkowe cztery miesiące. Takie rozwiązanie stosuje m.in. Komisja Europejska oraz wiele krajowych urzędów. Przedsiębiorca jeszcze w toku trwającego postępowania pozna przewidywany kierunek rozstrzygnięcia, w tym zastrzeżenia urzędu. Podczas prowadzonego postępowania będzie się mógł odnieść do nich, a nawet zmodyfikować zakres koncentracji, tak aby uniknąć decyzji zakazującej transakcji. Pozytywne z punktu widzenia profesjonalnych uczestników rynku są również tzw. środki zaradcze. W decyzji kończącej postępowanie UOKiK będzie miał możliwość wskazania przedsiębiorcy, jakie działania ma podjąć w celu usunięcia skutków naruszenia lub zaprzestania niedozwolonej praktyki.
Leniency plus
Korzystne dla przedsiębiorców mogą być również zmiany w programie łagodzenia kar (tzw. leniency), który umożliwia uczestnikowi niedozwolonego porozumienia uniknięcie lub obniżenie sankcji finansowej w zamian za współpracę z urzędem antymonopolowym poprzez dostarczenie informacji na temat zmowy.
Zgodnie z wciąż obowiązującymi przepisami tylko ta firma, która jako pierwsza poinformowała UOKiK o niedozwolonych praktykach, mogła liczyć na całkowite zwolnienie z kary. Pozostali, czyli np. druga, trzecia firma przyznająca się do udziału w nielegalnym kartelu, mogli liczyć tylko na złagodzenie sankcji. Wprowadzone obecnie rozwiązanie, tzw. leniency plus, umożliwi przedsiębiorcy, który złoży wniosek jako drugi lub kolejny, uzyskanie dodatkowego obniżenia kary o 30 proc., jeśli poinformuje urząd o innej zmowie, której również był uczestnikiem.
W tej drugiej sprawie będzie miał status pierwszego wnioskodawcy i uniknie w niej kary finansowej.
W nowej ustawie można też dostrzec pokłosie tzw. afery Amber Gold. Ustawa wprowadza bowiem istotną zmianę dotyczącą ochrony konsumentów. Mianowicie Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów będzie miał możliwość publicznego ostrzegania o praktykach naruszających zbiorowe interesy konsumentów, które mogą narazić ich na poważne straty finansowe. Warto zaznaczyć, że prace nad nową ustawą trwają już ponad dwa lata. I wszystko wskazuje na to, że zmierzają do finału. Ustawę przyjął już Sejm.
