Brak realnej konkurencji ułatwia funkcjonowanie firmie, która ma pozycję monopolisty. Niestety zdarza się, że sposób tego funkcjonowania uderza ?w innych przedsiębiorców, ograniczając im dostęp do rynku, lub w odbiorców usług, którymi mogą być konsumenci.
Takim specyficznym rynkiem jest ten związany z usługami dostarczania wody i odprowadzania ścieków. Ze względu na koszt budowy infrastruktury w gminach, miastach działają zwykle pojedyncze podmioty, które oferują takie usługi. Bardzo często są to zresztą firmy należące do samorządów (gminne, komunalne spółki). Korzystają one z monopolistycznej pozycji. Ale dlatego też są obiektem kontroli ze strony urzędu antymonopolowego. I właśnie 63 decyzje i ponad 600 tys. zł kar to podsumowanie ubiegłorocznych działań Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wobec przedsiębiorców funkcjonujących na rynkach wodociągowo-kanalizacyjnych.
Najczęstsze naruszenia opisane w tych decyzjach wiązały się z nadużywaniem pozycji dominującej (39 rozstrzygnięć) bądź też naruszaniem tzw. zbiorowych interesów konsumentów (24 decyzje). Warto pamiętać, że za takie naruszenia grozi przedsiębiorcom kara w wysokości do 10 proc. ich przychodów.
Jedne z ostatnich decyzji dotyczyły przedsiębiorstw komunalnych z województw zachodniopomorskiego i dolnośląskiego. Przykładowo spółka Miejskie Wodociągi i Kanalizacja w Koszalinie uzależniała zawarcie umowy na zbiorową dostawę wody i odprowadzanie ścieków od nieodpłatnego przekazania na jej rzecz odcinków sieci i urządzeń wybudowanych przez odbiorców z ich własnych środków, a także od poniesienia przez nich kosztów tego przekazania. Przedsiębiorca wyłączał też swoją odpowiedzialność odszkodowawczą za przerwy w dostawie wody spowodowane jej brakiem na ujęciu lub awarią zasilania urządzeń wodociągowych. Ponadto przedsiębiorca zobowiązywał odbiorców do budowy odcinków sieci i przyłączy przy użyciu osprzętu pochodzącego wyłącznie od wskazanych przez niego producentów. W ten sposób kontrahenci pozbawieni zostali możliwości dowolnego wyboru osprzętu, a konkurenci wskazanych producentów — dostępu do rynku. Za nadużywanie pozycji dominującej urząd antymonopolowy nałożył na firmę karę przekraczającą 120 tys. zł (decyzja nie jest prawomocna, przedsiębiorca odwołał się do sądu).
Niedozwolone działania stosowało również Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Wodnik w Jeleniej Górze. Postępowanie UOKiK wykazało, że przedsiębiorca nie obniżał odpowiednio opłat za dostawę jakościowo gorszej wody, warunkowo dopuszczonej do spożycia. Według urzędu, długotrwałe dostarczanie wody o pogorszonej jakości powinno skutkować automatycznym obniżeniem jej ceny, natomiast Wodnik ustalił wspólną taryfę zarówno dla wody spełniającej wymagania, jak i tej dopuszczonej warunkowo przez inspektora sanitarnego. Kara nałożona na przedsiębiorstwo wyniosła ?9 tys. zł. Ta decyzja także nie jest prawomocna. Przedsiębiorca skorzystał z przysługującego mu prawa i odwołał się do sądu.
