Podwładny może pracować w systemie skróconego tygodnia pracy. Przewiduje to art. 143 k.p. Aby jednak go wprowadzić, łącznie muszą być spełnione 2 warunki formalne. Pracownik ma złożyć pisemny wniosek, natomiast postanowienie co do jego zastosowania powinno znaleźć odzwierciedlenie w umowie o pracę (art. 150 § 6 k.p. >przykład wniosku). Wprawdzie tego wniosku nie trzeba opatrywać uzasadnieniem, ale jeśli będzie je zawierał, wtedy jest większe prawdopodobieństwo, że szef go uwzględni.

To podanie nie wiąże jednak zatrudniającego, który nie musi też motywować swojej decyzji. Pracodawca ma wprowadzić rozkład czasu pracy zgodny z oczekiwaniami etatowca tylko w takim zakresie, w jakim zostało to ustalone w kontrakcie o pracę. Poza tym to wyłącznie od uznania szefa zależy kształtowanie rozkładu czasu pracy.

Ważne! Wniosek o zastosowanie systemu skróconego tygodnia pracy składa się do akt osobowych etatowca. Umieszcza się go w ich części B (§ 6 ust. 2 pkt 2 lit. j(a) rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (DzU nr 62, poz. 286 ze zm.).

Przykład 1

W umowie o pracę pani Leokadii jest zapis, w świetle którego można ją objąć systemem skróconego tygodnia pracy w ten sposób, że będzie ona wykonywać obowiązki służbowe w poniedziałek oraz od środy do piątku po 10 h/dobę (tj. od 7 do 17). Złożyła wniosek o zastosowanie skróconego tygodnia pracy tak, aby środy miała wolne, w poniedziałek zaś pracowałaby od 7 do 16, we wtorek od 7 do 18, w czwartki i piątki natomiast od 7 do 17. Pracodawca nie uwzględnił jednak tego wniosku. Tłumaczył, że strony poczyniły odmienne ustalenia w angażu. Szef pani Leokadii miał prawo postąpić w taki sposób, gdyż wniosek etatowca o zastosowanie skróconego tygodnia pracy nie wiąże zatrudniającego, zwłaszcza gdy pracownik go zmodyfikował (w odniesieniu do wcześniejszych uzgodnień z kontraktu o pracę).

Mniej niż 5 dni...

W tym systemie dopuszczalne jest świadczenie pracy przez mniej niż 5 dni w tygodniu, przy równoczesnym przedłużeniu dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej niż do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym miesiąca. Równocześnie trzeba jednak uwzględnić okresy odpoczynku.

Przykład 2

Sytuacja jak w przykładzie nr 1, z tą różnicą, że pani Leokadia złożyła wniosek o zastosowanie wobec niej skróconego tygodnia pracy, że środy miałaby wolne. W poniedziałek zaś pracowałaby od 7 do 20, w czwartek od 7 do 18, we wtorki i piątki natomiast od 7 do 15 (czyli normalnie). Szef jednak odmówił. Argumentował, że dobowy wymiar czasu pracy – w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym miesiąca, przy równoczesnym uwzględnieniu okresów odpoczynku – nie może przekraczać 12 godzin, według wniosku zaś – w poniedziałki miałaby ona pracować po 13 godzin na dobę, co jest niedopuszczalne. Pracodawca pani Leokadii miał rację.

...i kiedy

Art. 143 k.p. nie określa, w jakie dni w tym systemie praca ma być wykonywana. Mogą to być zarówno dni powszednie, jak i niedziele. Przepis nie wymaga zachowania ciągłości. Między dniami pracy mogą zatem występować też dni wolne.

Przykład 3

Sytuacja jak w przykładzie nr 1. Przełożony pani Leokadii stwierdził, że nie może uwzględnić jej wniosku o objęcie systemem skróconego tygodnia pracy, ponieważ między dniami pracy nie mogą występować przerwy. To niewłaściwy pogląd. Art. 143 k.p. nie wymaga zachowania ciągłości między tymi dniami.

System skróconego tygodnia pracy jest odmianą równoważnego czasu pracy (art. 135 § 1 k.p.).

Autorka jest adwokatem

podstawa prawna: art. 135, 139 § 2, 143, 148 oraz 150 § 1 i 6 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – kodeks pracy (tekst jedn. DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.)

Podobieństwa między systemem równoważnego czasu pracy a systemem skróconego tygodnia pracy

- czas pracy: pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń lub natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia, pracownic w ciąży oraz pracowników opiekujących się dzieckiem do ukończenia przez nie 4. roku życia, bez ich zgody, nie może przekraczać 8 godzin (art. 148 k.p.)

- zakazane jest ich stosowanie w przerywanym czasie pracy (art. 139 § 2 k.p.). ?