Coraz częściej kluby sportowe ze względu na problemy finansowe próbują w przypadku organizacji meczów wyłączyć stosowanie ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych (DzU z 2009 r. nr 62, poz. 504 ze zm.; dalej: u.b.i.m.). W tym celu ograniczają liczbę miejsc w obiektach sportowych, tak aby organizowane wydarzenie nie mogło być uznane za imprezę masową. W praktyce ogranicza się liczbę kibiców do 999 osób w przypadku imprezy masowej organizowanej na stadionie lub w innym obiekcie oraz 199 osób w przypadku określanym jako: „impreza niemasowa – mecz piłki nożnej podwyższonego ryzyka" >patrz ramka.
Omówione w ramce definicje pozwalają na organizowanie imprez sportowych w taki sposób, aby nie stanowiły one imprez masowych. Zazwyczaj kluby ograniczają liczbę udostępnionych miejsc dla kibiców, wskazując np., że do nabycia jest wyłącznie 999 biletów. Warto jednak wiedzieć, że ze względu na nie do końca klarowną treść przepisów u.b.i.m., takie ograniczenie może nie zawsze skutkować wyłączeniem wydarzenia spod zakresu omawianej ustawy.
Jaki przelicznik
W orzecznictwie przyjęło się, że określanie liczby miejsc udostępnionych na imprezie sportowej powinno odbywać się na podstawie: rozporządzenia ministra infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU z 15 czerwca 2002 r.). Rozporządzenie dotyczy wyłącznie budynków i tylko jednego parametru tj. szerokości i liczby przejść, wyjść oraz dróg ewakuacyjnych w budynku lub przedstawionej przez organizatora liczby miejsc w zapisach projektu budowlanego lub pozwolenia na budowę.
W doktrynie zaproponowano także, aby do obliczenia tej liczby miejsc zastosowano odpowiednio przelicznik wskazany w art. 3 pkt. 14 u.b.i.m. tj. dla terenu umożliwiającego przeprowadzenie imprezy masowej – 0,5 m2 na osobę. Niestety, w doktrynie nie ma jednolitego stanowiska, które wskazywałoby na metodę, jaka powinna zostać przyjęta do obliczenia omawianej liczby osób.
W odpowiedzi na jedną z interpelacji poselskich, która została przedstawiona przez podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych z upoważnienia ministra (nr 4955 w sprawie ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych) stwierdzono, że w takiej sytuacji „istotne znaczenie ma szereg indywidualnych czynników". W praktyce zazwyczaj organizator imprezy masowej w przypadku kontroli przeprowadzanej przez uprawniony organ przedstawia dokumenty zaświadczające, że dane miejsce przeznaczone jest np. dla 500 osób (np. przedstawia pozwolenie na budowę) oraz jednocześnie przekazuje dokumenty, z których wynika, że udostępnił on do sprzedaży taką liczbę biletów.
Czy liczyć ochroniarzy
Drugim problemem przy obliczaniu liczby miejsc jest brak definicji legalnej uczestnika imprez masowych. Dlatego też w praktyce powstał problem, czy do uczestników należy zaliczyć także inne osoby przebywające na stadionie, jak np. służbę porządkową, czy nawet samych zawodników grających na boisku. O ile nie ma wątpliwości, że do tej grupy nie należy zaliczać piłkarzy, o tyle w celu uniknięcia ewentualnej odpowiedzialności karnej za zorganizowanie imprezy masowej należałoby jednak zaliczyć do uczestników imprez masowych drugą ze wskazanych grup osób.
W praktyce można spotkać się także z sytuacją, w której organizatorzy ograniczają liczbę widzów do 199 osób, w celu uniknięcia odpowiedzialności karnej za zorganizowanie np. meczu piłkarskiego podwyższonego ryzyka. Należy jednak wskazać, że takie zachowanie wśród praktyków budzi wiele wątpliwości.
O zakwalifikowaniu danej imprezy masowej do grupy podwyższonego ryzyka decyduje organ, który wydaje zezwolenie na imprezę masową (wójt, burmistrz lub prezydent miasta). Dlatego też z teoretycznego punktu widzenia nie można uznać, że istnieje niemasowa impreza podwyższonego ryzyka, ponieważ może być ona stwierdzona wyłącznie w zezwoleniu na przeprowadzenie imprezy masowej.
Ponownie, w skutek nie do końca klarownych przepisów, należy z ostrożności ograniczyć liczbę uczestników (np. do 100 kibiców, aby zaliczyć do liczby 199 osób innych uczestników, np. służby porządkowe) w celu uniknięcia ewentualnych zarzutów, że zorganizowany mecz uznany byłby za imprezę masową podwyższonego ryzyka, np. w sytuacji, gdy wcześniej komendant policji poinformował organizatora, że planowana impreza będzie zakwalifikowana jako mecz podwyższonego ryzyka.
Mateusz Dróżdż prawnik, wykładowca Uczelni Łazarskiego
Komentuje Mateusz Dróżdż prawnik, wykładowca Uczelni Łazarskiego
Organizatorzy imprez sportowych, bardzo często ograniczają liczbę uczestników do 999 w celu uniknięcia wymogów wynikających z ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych. Nie zawsze jednak takie działanie spowoduje, że wydarzenie to nie będzie imprezą masową.
Dlatego też część praktyków słusznie wskazuje, że organizatorzy powinni z ostrożności bardziej ograniczać liczbę kibiców na przykład do 900 uczestników. W ocenie teoretyków oraz praktyków przepisy regulujące interesującą nas kwestię wymagają sprecyzowania niektórych pojęć.
Co mówi ustawa
Przypomnijmy, sportową imprezą masową jest impreza masowa mającą na celu współzawodnictwo sportowe lub popularyzowanie kultury fizycznej, organizowana na stadionie lub w innym obiekcie niebędącym budynkiem, na którym liczba udostępnionych przez organizatora miejsc dla osób, ustalona zgodnie z przepisami prawa budowlanego oraz przepisami dotyczącymi ochrony przeciwpożarowej, wynosi nie mniej niż 1000, a w przypadku hali sportowej lub innego budynku umożliwiającego przeprowadzenie imprezy masowej – nie mniej niż 300 lub terenie umożliwiającym przeprowadzenie imprezy masowej, na którym liczba udostępnionych przez organizatora miejsc dla osób wynosi nie mniej niż 1000.
Ustawodawca zdefiniował także w art. 3 u.b.i.m. mecz piłki nożnej. Jest to jeden z rodzajów masowej imprezy sportowej, który ma na celu współzawodnictwo w dyscyplinie piłki nożnej. Mecz piłki nożnej jest organizowany na stadionie lub w innym obiekcie sportowym, na którym liczba udostępnionych przez organizatora miejsc dla osób, ustalona zgodnie z przepisami prawa budowlanego oraz przepisami dotyczącymi ochrony przeciwpożarowej, wynosi nie mniej niż 1000.
Ustawodawca wyróżnił także tzw. imprezę masową podwyższonego ryzyka, czyli imprezę masową, w czasie której, zgodnie z informacją o przewidywanych zagrożeniach lub dotychczasowymi doświadczeniami dotyczącymi zachowania osób uczestniczących, istnieje obawa wystąpienia aktów przemocy lub agresji. W takim przypadku liczba udostępnionych miejsc dla widzów wynosi: 300 dla stadionu, innego obiektu niebędącego budynkiem lub terenu umożliwiającego przeprowadzenie imprezy masowej, 200 dla hali sportowej lub innego budynku, 200 dla meczu piłki nożnej.
