Inwestor, który otrzyma decyzję nakazującą mu rozebranie budynku, nie musi od razu bezwzględnie jej wykonywać. W normalnej procedurze administracyjnej może ją zaskarżyć.

Odwołanie do wyższej instancji

W tym celu inwestor może złożyć odwołanie do organu administracji wyższego stopnia w terminie 14 dni od dnia doręczenie mu decyzji. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem organu, który wydał decyzję. Jeżeli zatem nakaz rozbiórki wydał powiatowy inspektor nadzoru budowlanego, to odwołanie trzeba złożyć do wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego. Jeżeli natomiast decyzję wydał wojewódzki inspektor, to trzeba ją zaskarżyć do głównego inspektora nadzoru budowlanego.

Odwołanie nie wymaga szczegółowego uzasadnienia. Wystarczy, że inwestor wskaże w nim, że nie jest zadowolony z wydanej decyzji.

Jeżeli odwołanie okaże się nieskuteczne i organ wyższego stopnia podtrzyma decyzję organu niższego, to inwestor nadal nie ma bezwzględnego obowiązku wykonania decyzji. Przysługuje mu bowiem jeszcze skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego, a w dalszej kolejności także do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Szczególny środek zaskarżenia

W praktyce może się zdarzyć, że inwestor nie wniesie odwołania od decyzji nakazującej mu rozbiórkę budynku i stanie się ona ostateczna. Jeżeli w takiej sytuacji inwestor nie będzie wykonywał ciążącego na nim obowiązku wykonania rozbiórki, to powiatowy inspektor nadzoru budowlanego rozpocznie postępowanie egzekucyjne zmierzające do nałożenia na niego grzywny w celu przymuszenia oraz wykonania zastępczego.

Nawet jednak w takiej sytuacji inwestor nie jest pozbawiony możliwości ochrony swoich praw. W toku postępowania egzekucyjnego szczególnym środkiem zaskarżenia, przysługującym przeciwko tytułowi wykonawczemu, są zarzuty. Inwestor może je wnieść w terminie 7 dni od dnia otrzymania tytułu wykonawczego. Powinien je skierować do nadzoru budowlanego.

Jak zauważył Naczelny Sąd Administracyjny w swoim wyroku z 1 września 2011 r. (II FSK 407/10) zarzuty są środkiem zaskarżenia, który przysługuje w fazie wszczęcia egzekucji, co oznacza, że nie można podnosić nowych zarzutów na dalszych etapach postępowania.

Podstawa zarzutów

Nie w każdej sytuacji inwestor może skorzystać z tej drogi prawnej. Zgodnie bowiem z art. 33 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji zarzuty mogą być wniesione wyłącznie w ściśle określonych – wymienionych w tym przepisie – sytuacjach.

Podstawą zarzutu może być wykonanie lub umorzenie w całości albo w części obowiązku, przedawnienie, wygaśnięcie albo nieistnienie obowiązku – np. z powodu uchylenia lub stwierdzenia nieważności decyzji nakładających obowiązek, a także odroczenia terminu wykonania obowiązku albo braku wymagalności obowiązku z innego powodu. Inwestor może też podnieść swoje zarzuty w przypadku, gdy określenie egzekwowanego obowiązku nastąpi niezgodnie z jego treścią wskazaną w decyzji.

W praktyce oznacza to, że opis obowiązku powinien odpowiadać opisowi wynikającemu z decyzji nakazującej rozbiórkę. Zarzuty są również dopuszczalne, gdy wystąpi błąd co do osoby zobowiązanego, a więc gdy nakaz rozbiórki został doręczony innej osobie błędnie uznanej za zobowiązanego, lub też gdy w swojej treści wymienia on niewłaściwą osobę. W zarzutach można również wskazać, że obowiązek jest niewykonalny, a więc np. budynek, który ma zostać rozebrany, już nie istnieje.

Co ważne, jak słusznie zauważył w swoim wyroku z 8 lutego 2006 r. Naczelny Sąd Administracyjny ( II OSK 509/05), inwestor nie może powoływać się na ewentualne utrudnienia, koszty, a także konieczność zapewnienia bezpieczeństwa dla ludzi i mienia, bowiem dla oceny wykonalności obowiązku okoliczności te nie mają znaczenia. W zarzutach inwestor może również wskazywać, że egzekucja administracyjna jest niedopuszczalna lub niedopuszczalny jest zastosowany środek egzekucyjny.

Okoliczność taka wystąpi wówczas, gdy organ administracji zastosuje środki inne niż grzywna lub wykonanie zastępcze w celu przymuszenia do rozbiórki.

Inwestor powinien pamiętać również o tym, że warunkiem wszczęcia egzekucji nakazu rozbiórki jest uprzednie doręczenie zobowiązanemu tzw. upomnienia. Powinno ono zawierać wezwanie do wykonania obowiązku z zagrożeniem skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego. Jeżeli organ nie wysłał takiego upomnienia, to na tę okoliczność inwestor również może powoływać się w zarzutach.

Tak samo może zrobić, jeśli uzna, że zastosowany środek egzekucyjny jest zbyt uciążliwy – np. gdy jego zdaniem grzywna jest zdecydowanie za wysoka, albo też gdy uważa, że egzekucja prowadzona jest przez niewłaściwy organ. Podstawą zarzutów może być również fakt, że wydany tytuł wykonawczy nie zawiera wszystkich, szczegółowo określonych w art. 27 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, elementów.

W sprawie zgłoszonych zarzutów powiatowy inspektor nadzoru budowlanego rozstrzyga postanowieniem.

Wstrzymanie wykonania

Wniesienie zarzutów nie wstrzymuje wykonania decyzji. Organ egzekucyjny lub organ odwoławczy może jednak w uzasadnionych przypadkach wstrzymać postępowanie egzekucyjne do czasu merytorycznego rozpatrzenia zarzutów.

W praktyce jednak warto podnosić, że rozbiórka co do zasady wiąże się z niebezpieczeństwem powstania szkody lub trudnych do odwrócenia skutków, zatem zasadne jest wstrzymanie wykonania decyzji.

Liczba wydanych nakazów rozbiórki

2012 r. – 4829

2011 r. – 5561

2010 r. – 7326

2009 r. – 5823

2008 r. – 5099

2007 r. – 6474

2006 r. – 6486

„RZECZPOSPOLITA" RADZI

Warto pamiętać, że w toku postępowania egzekucyjnego szczególnym środkiem zaskarżenia, przysługującym przeciwko tytułowi wykonawczemu, są zarzuty. Wniesienie ich nie wstrzymuje wykonania decyzji. Organ egzekucyjny lub organ odwoławczy może jednak w uzasadnionych przypadkach wstrzymać postępowanie egzekucyjne do czasu merytorycznego rozpatrzenia zarzutów.

Podstawa prawna:

ustawa z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. DzU z 2013 r. poz. 267)

ustawa z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn. DzU z 2012 r. poz. 1015)

Źródło: Główny Urząd Nadzoru Budowlanego