Etatowcowi wychowującemu (jako rodzic albo opiekun prawny bądź faktyczny) dziecko, które nie ukończyło 14. roku życia, przysługuje prawo do zwolnienia od pracy. Za czas tego zwolnienia podwładny zachowuje wynagrodzenie obliczone jak za urlop wypoczynkowy. Uprawnienie należy się od chwili podjęcia obowiązków służbowych, niezależnie od tego, w którym miesiącu pracownik rozpoczął ich realizację.

Przykład

X sp. z o.o. zatrudnia panią Patrycję od 1 lipca 2012 r. 3 września poprosiła przełożonego o udzielenie jej dwóch dni zwolnienia od pracy, aby sprawować opiekę nad 12-letnim synem. Szef odmówił. Twierdził, że skoro swoje obowiązki wykonuje dopiero od dwóch miesięcy, to taka pauza jej się nie należy.

To błędny pogląd. Prawo do tego zwolnienia pani Patrycja ma już od 1 lipca 2012 r. Do końca roku może więc wykorzystać dwa dni tej przerwy. Jeżeli jednak do 31 grudnia 2012 r. tego nie zrobi, uprawnienie przepadnie, a w kolejnym roku kalendarzowym znowu nabędzie prawo do najwyżej dwóch dni zwolnienia.

Zawsze tyle samo

Prawo to przysługuje też wtedy, gdy podwładny w trakcie roku kalendarzowego powraca z urlopu wychowawczego (albo gdy drugi rodzic czy opiekun korzysta z urlopu wychowawczego). I nie podlega proporcjonalnemu zmniejszeniu.

Zawsze są to najwyżej dwa dni w roku kalendarzowym bez względu na liczbę wychowywanych dzieci.

Przykład

Pani Klara jest matką dwójki ośmiolatków. Wystąpiła do szefa o udzielenie jej czterech dni zwolnienia od pracy z art. 188 kodeksu pracy, po dwa dni na każde dziecko. Przełożony przekazał, że należą jej się nie więcej niż dwa dni tego zwolnienia w roku kalendarzowym, bez względu na liczbę potomków. Jego argumentacja jest słuszna.

Dni zwolnienia wolno wziąć łącznie albo osobno. Jeżeli jednak podwładny nie wybierze tej pauzy w całości lub w części, prawo do dni zwolnienia w niewykorzystanym zakresie wygasa.

Przykład

Pani Kinga w 2011 r. wzięła jeden dzień zwolnienia z art. 188 k.p. Uznała więc, że w 2012 r. należą jej się łącznie trzy dni. Nie jest to zasadne.

Prawo do skorzystania z jeszcze jednego dnia zwolnienia wygasło z końcem 2011 r. Z 1 stycznia 2012 r. zaś nabyła prawo do kolejnej maksymalnie dwudniowej pauzy do czasu ukończenia przez dziecko/dzieci 14. roku życia.

Bez dublowania

Gdy oboje rodzice lub opiekunowie dziecka są etatowcami, ze zwolnienia z art. 188 k.p. (w pełnym wymiarze) może skorzystać tylko jedno z nich. Przesądza o tym art. 189

1

k.p.).

Przykład

Pani Justyna złożyła wniosek o dwa dni wolnego na sprawowanie opieki nad 10-letnią córką. Równocześnie przedstawiła pisemne oświadczenie męża, że nie zamierza on w 2012 r. korzystać z tej przerwy. Tylko zatem pani Justyna może w 2012 r. wybrać tę pauzę w pełnym wymiarze.

Nie ma jednak przeszkód, aby pracujący rodzice podzielili się tym uprawnieniem w taki sposób, aby każde z nich wzięło po jednym dniu wolnym w roku.

Przykład

Pani Łucja umówiła się z mężem, że każde z nich weźmie po jednym dniu wolnego z art. 188 k.p.

W tym celu każde z małżonków do wniosku o udzielenie tej pauzy (jednego dnia) powinno dołączyć oświadczenie drugiego. Ma z niego wynikać, że zamierza skorzystać tylko z jednego dnia wolnego, a w pozostałym zakresie z niego rezygnuje.

Lepiej na piśmie

Wprawdzie do zgłoszenia prośby o to wolne nie wymaga się żadnej szczególnej formy, ale dla własnego bezpieczeństwa lepiej złożyć ją na piśmie.

Pracownik powinien też zadbać o to, aby na jego egzemplarzu pojawiła się wzmianka „zgoda" opatrzona parafką zatrudniającego i datą jej wyartykułowania >patrz przykład wniosku. Ma to istotne znaczenie na wypadek, gdyby szef, który najpierw ustnie, bez świadków, zaakceptował nieobecność etatowca przez dzień albo dwa dni, a później wyparł się tego i chciał wyciągnąć wobec niego konsekwencje służbowe, ze zwolnieniem dyscyplinarnym włącznie.

Uwaga!

Oświadczenie pracownika będącego rodzicem lub opiekunem dziecka o zamiarze lub o rezygnacji z zamiaru skorzystania z uprawnienia z art. 188 k.p. umieszcza się w części B akt osobowych etatowca.

Tak stanowi § 6 ust. 2 lit. c rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (DzU nr 62, poz. 286 ze zm.,).

Autorka jest adwokatem prowadzącym własną kancelarię w Płocku