Jak firma może zorganizować konkurs internetowy

Sieć internetowa jest najpopularniejszym medium, wykorzystywanym przez przedsiębiorców do promocji swoich usług bądź produktów. Niemal codziennie w internetowej przestrzeni pojawia się nowy konkurs z atrakcyjnymi nagrodami, zachęcający do nabycia towaru lub usługi. Często konkursy organizowane są przez profesjonalistów, np. agencje reklamowe w celu promowania klientów oraz ich oferty handlowej.

Przedmiotem konkursu jest najczęściej udzielenie przez uczestników odpowiedzi na pytania konkursowe lub wykonanie określonego zadania. Zasady jego organizacji  określane są w regulaminie ustalonym przez organizatorów konkursu, a następnie udostępnionym uczestnikom  w ten sam sposób, w jaki dokonane jest ogłoszenie o konkursie, tj. za pośrednictwem Internetu. Treść regulaminu zależy od formy konkursu, zasad jego przeprowadzenia oraz nagród w nim przyznawanych.

Umowa czy przyrzeczenie

Z reguły konkursy z nagrodami organizowane za pośrednictwem Internetu nie stanowią gry losowej, loterii fantowej, loterii promocyjnej lub gry, której wynik zależy od przypadku, ani żadnej innej formy przewidzianej w ustawie z 29 lipca 1992 roku o grach i zakładach wzajemnych. W mojej ocenie nie należy również kwalifikować takich konkursów jako usług świadczonych drogą elektroniczną w rozumieniu ustawy z 18 lipca 2002 roku o świadczeniu usług drogą elektroniczną.

Większości konkursów najbliżej jest do instytucji przyrzeczenia publicznego, które jest regulowane przez kodeks cywilny w tytule XXXVI. Taki wniosek płynie z wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 4 października 2011 roku (VI ACa 282/11).

W przypadku gdy przyrzekający nagrodę konkursową uczyni zastrzeżenie, że skierowane do  ogółu przyrzeczenie wymaga wykonania czynności lub dzieła albo przyjęcia go w inny sposób, np. przez przesłanie zgłoszenia, wtedy pomiędzy przyrzekającymi a osobami, które zachowały się zgodnie z wymaganiem, dojdzie do zawarcia umowy, do której w drodze analogii stosować należy przepisy dotyczące przyrzeczenia publicznego, tj. art. 919–921 k.c.

W takim przypadku mamy do czynienia z zawarciem umowy o udział w konkursie poprzez fakty dokonane, a mianowicie przez przyjęcie, w sposób dorozumiany, oferty złożonej przez przyrzekającego >patrz ramka.

Najistotniejszą implikacją uznania konkursu za umowę z elementami przyrzeczenia publicznego jest konieczność potraktowania regulaminu konkursu jako wzorca umownego w rozumieniu art. 384 § 1 k.c. W związku z tym regulamin  będzie podlegać kontroli  w zakresie stosowania niedozwolonych postanowień umownych.

Jakie obowiązki ma fundator

Organizatorem konkursu może być osoba prawna, fizyczna  i tzw. ułomna osoba prawna. W praktyce przeprowadzaniem jednego konkursu często zajmują się dwa podmioty lub więcej. Częstym przypadkiem jest organizowanie konkursów przez podmioty profesjonalne na rzecz przedsiębiorców – fundatorów nagród, którzy są podmiotami przyrzekającymi w rozumieniu art. 919 i nast. k.c.

Podmioty te dzielą między siebie obowiązki oraz odpowiedzialność związaną z organizacją konkursu. Najczęściej fundator nagród (oprócz zapewnienia nagród) ponosi koszty odprowadzenia podatku należnego z tytułu otrzymania nagrody, podczas gdy organizator dokonuje czynności technicznych związanych z przeprowadzeniem konkursu. Regulamin powinien zawierać wskazanie podmiotów mających udział w przeprowadzeniu konkursu, w tym organizatora konkursu oraz fundatora nagród, jeśli nie jest nim organizator.

Kto może brać udział

Istotnym zapisem regulaminu jest wskazanie podmiotów, które mogą wziąć udział w konkursie. Z uwagi na rodzaj oraz charakterystykę konkursu można dokonać ograniczenia jego adresatów, uwzględniając  szczególne cechy indywidualizujące, jak np. wykonywany zawód czy fakt bycia klientem określonych placówek handlowych.

Częstym przypadkiem jest wyłączanie z grona potencjalnych uczestników konkursu pracowników lub współpracowników organizatora, fundatora nagród czy innych podmiotów uczestniczących w  organizacji i przeprowadzaniu konkursu.

Zasadne jest wyłączenie z udziału w konkursie także osób bliskich w stosunku do  pracowników lub współpracowników tych podmiotów. W przypadku udziału w konkursie podmiotu nieuprawnionego regulamin powinien przewidywać wykluczenie takiej osoby z konkursu lub konieczność zwrotu przez nią nagrody i przekazanie jej innej osobie spełniającej kryteria otrzymania nagrody.

Wybór laureata

Regulamin powinien zawierać jasne określenie przedmiotu konkursu. Może on być dowolny pod warunkiem, że jego zrealizowanie nie będzie naruszało powszechnie obowiązujących przepisów prawa. Wyłączeniu powinny podlegać czynności naruszające nie tylko przepisy prawa, ale również prawa osób trzecich (np. do  utworów), dobre obyczaje, zawierające treści pornograficzne lub dzieła stanowiące reklamę lub niezamówioną informację handlową.

Organizator  określa  w regulaminie kryteria wyboru laureatów związane np. z kreatywnością czy szybkością udzielenia odpowiedzi na pytanie konkursowe. Najlepszym rozwiązaniem wydaje się powołanie komisji konkursowej składającej się z przedstawicieli organizatora lub innych osób zaangażowanych w przeprowadzenie konkursu, której należy pozostawić pewien zakres swobody przy wyborze laureata.

Zgoda na warunki

Jednym z podstawowych zapisów regulaminu powinna być zgoda uczestników na jego postanowienia. Brak takiego zapisu, przy jednoczesnym niewyrażeniu przez uczestnika zgody na treść regulaminu w inny sposób, spowoduje konieczność udowodnienia jej udzielenia albo po prostu przesądzi o bezskuteczności tych zapisów w stosunku do uczestnika. Najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest uzależnienie udziału w konkursie od akceptacji regulaminu.

W tym celu dostęp do aplikacji konkursowej może być poprzedzony wyświetleniem tekstu regulaminu wraz z ikoną wymuszającą wyrażenie przez uczestnika zgody na jego treść lub rezygnację z udziału w konkursie. Dodatkowym, skutecznym rozwiązaniem będzie zawarcie w regulaminie zapisu, iż uczestnik, przystępując do  konkursu, wysyłając zgłoszenie konkursowe lub wykonując zadanie konkursowe, wyraża zgodę na treść regulaminu.

Ochrona danych osobowych...

W celu sprawnego przeprowadzenia konkursu uczestnicy najczęściej proszeni są o podanie swoich danych, w szczególności imienia, nazwiska, adresu zamieszkania, telefonu czy adresu e-mail. Jeżeli dane pozwalają na identyfikację uczestnika, zastosowanie znajdzie ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych. W takich przypadkach w regulaminie muszą znaleźć się informacje wymagane przez tę ustawę – o siedzibie i nazwie administratora danych osobowych, którym najczęściej jest organizator.

Ponadto konieczne jest podanie informacji o celu zbierania danych, którym jest przeprowadzenie konkursu oraz o prawie uczestnika dostępu do jego danych i możliwości ich poprawiania. Przewidziana w ustawie dobrowolność podawania danych osobowych przez uczestnika nie stanowi przeszkody dla zastrzeżenia w regulaminie, iż w przypadku niepodania określonych danych uczestnik nie będzie uprawniony do wzięcia udziału w konkursie.

Obowiązkiem administratora danych jest zgłoszenie zbiorów danych osobowych tworzonych w związku z konkursem do generalnego inspektora ochrony danych osobowych we wskazanym w ustawie terminie.

...oraz praw autorskich

W przypadku gdy rezultatem konkursu jest stworzenie przez laureata utworu w rozumieniu ustawy z 4 lutego 1994 r., o prawie autorskim i prawach pokrewnych, regulamin powinien zastrzegać nabycie praw do takiego utworu przez przyrzekającego lub przez inny podmiot wskazany w regulaminie. W przeciwnym wypadku prawa własności intelektualnej do takiego utworu pozostaną przy  laureacie.

Poprzez akceptację  regulaminu laureat powinien przenieść na przyrzekającego lub inny określony podmiot wszelkie majątkowe prawa autorskie, a także prawa pokrewne do utworu wraz z własnością nośnika lub przynajmniej udzielić licencji na korzystanie z tych praw. Wskazane jest przy tym wyszczególnienie w  regulaminie pól eksploatacji, na których przyrzekający nabywa własność utworu lub licencję na jego wykorzystanie.

Jaki tryb

Regulamin powinien zawierać procedurę składania przez uczestników reklamacji dotyczących zarówno przebiegu konkursu, jak i przyznania nagród. Reklamacje powinny być składane w formie pisemnej wraz z uzasadnieniem w określonym terminie podanym w regulaminie.

Jak wynika z orzecznictwa, termin ten nie powinien być krótszy niż 30 dni. Procedura reklamacyjna zapobiega w  znacznym stopniu kierowaniu przez uczestników sporów związanych z konkursem na  drogę sądową i zapewnia przestrzeń na polubowne rozstrzygnięcie sporu.

Czym jest przyrzeczenie

Istotę przyrzeczenia publicznego formułuje art. 919 § 1 k.c., z którego wynika, iż przyrzeczenie publiczne jest jednostronną czynnością prawną. Skutkiem jej jest powstanie po stronie przyrzekającego zobowiązania, które staje się dla niego wiążące już w chwili złożenia oświadczenia. W praktyce dla przeprowadzenia konkursu konieczne jest, aby przystąpił do niego w określonym terminie przynajmniej jeden uczestnik.

W przeciwnym wypadku po upływie zastrzeżonego terminu konkurs pozostanie nierozstrzygnięty, pomimo iż stanowić będzie skuteczne przyrzeczenie publiczne. Publiczny charakter przyrzeczenia należy interpretować szeroko. Decydującą przesłanką jest możliwość powszechnego dostępu do oświadczenia przyrzekającego, np. za pośrednictwem Internetu. Dla oceny skutków prawnych konkursów z nagrodami najistotniejsze są postanowienia art. 921 k.c.

Obowiązkiem przyrzekającego, wynikającym z § 1 ww. przepisu jest oznaczenie terminu rozstrzygnięcia konkursu, tj. okresu, w którym można się ubiegać o nagrodę. Brak oznaczenia terminu powoduje bezskuteczność przyrzeczenia.Przyrzekający może odwołać przyrzecznie w ten sam sposób, w jaki je złożył. Uprawnienie to nie przysługuje jednak w przypadku konkursów ogłaszanych w Internecie. Wynika to z postanowień art. 921 § 1 w związku z art. 919 § 2 k.c.; przyrzeczenia publicznego nie można odwołać, gdy został oznaczony termin wykonania czynności.

Zważywszy, że w przypadku konkursów z nagrodami oznaczenie terminu jego rozstrzygnięcia jest obligatoryjne, w związku z tym internetowy konkurs z nagrodami nie może być odwołany. Co więcej, wyłącza się również możliwość przesunięcia terminu rozstrzygnięcia konkursu po wpłynięciu prac osób ubiegających się o nagrodę.

Maciej Świrski aplikant radcowski w kancelarii prawnej Chajec, Don-Siemion & Żyto w Warszawie

Maciej Świrski aplikant radcowski w kancelarii prawnej Chajec, Don-Siemion & Żyto w Warszawie

Ustawodawca nie przewiduje ograniczeń co do rodzaju nagród przyznawanych w konkursie. Istotne jest, aby wartość nagrody rzeczowej była możliwa do oszacowania oraz wskazana w regulaminie.

Jest to konieczne w celu odprowadzenia należnego podatku od nagrody. W interesie przyrzekającego jest, aby regulamin zawierał zastrzeżenia dotyczące braku możliwości wymiany przez uczestnika nagrody na ekwiwalent pieniężny oraz wyłączenie prawa do przeniesienia przez laureata nagrody prawa do niej na rzecz osoby trzeciej.

Organizator konkursu powinien określić również sposób doręczenia nagrody laureatom konkursu. Ogłoszenie wyników konkursów następuje najczęściej w ten sam sposób, w jaki dokonano oświadczenia o jego przeprowadzeniu oraz o treści regulaminu. Konieczne jest wyznaczenie terminu ogłoszenia wyników konkursu lub powiadomienia o nich laureatów.

Od tego bowiem momentu zacznie płynąć termin dla złożenia reklamacji związanych z wynikami konkursu oraz termin na dokonanie czynności koniecznych dla przesłania nagrody.Zobowiązanym do odprowadzenia podatku dochodowego od nagrody jest laureat, jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby przyrzekający przejął ten obowiązek poprzez dodanie odpowiedniego oświadczenia w regulaminie.

W przypadku konkursów z nagrodami najistotniejsze wydaje się określenie, czy konkurs odpowiada warunkom zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych.

Warunki takie określone są w art. 21 ust. 1 pkt. 68 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jeżeli konkurs nie spełnia tych warunków, zastosowanie znajdzie najczęściej art. 30 ust. 1 ustawy wprowadzający zryczałtowany 10 proc. podatek dochodowy od wygranych w konkursach.