Dodatkowy urlop macierzyński pozwala młodej mamie przedłużyć czas przebywania z dzieckiem, bez konieczności podejmowania decyzji o urlopie wychowawczym. Ale jest to świadczenie nieobowiązkowe, udzielane jednorazowo.
Dlatego pracownik, który chce z niego skorzystać, musi od razu zdecydować, czy chce wykorzystać urlop w pełnym wymiarze, czy tylko jego część. Zmiana decyzji w trakcie pobierania dodatkowego zasiłku macierzyńskiego jest niemożliwa. Nie oznacza to jednak, że nie można jej podjąć przed rozpoczęciem korzystania z dodatkowego zasiłku, choć już po dniu złożenia wniosku w tej sprawie.
- Pracownica 5 października 2011 r. urodziła dziecko. Przebywa na urlopie macierzyńskim od dnia porodu do 21 lutego br. (140 dni). Mąż zatrudnionej, przynosząc akt urodzenia dziecka, dostarczył również jej wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego w wymiarze tygodnia, a więc od 22 do 28 lutego br. Natomiast 13 lutego br. pracownica wystąpiła o zmianę wcześniej złożonego wniosku o dodatkowy zasiłek macierzyński i wypłacanie go za okres czterech tygodni. Czy możemy zmienić okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego? –
pyta czytelnik.
Pracownica, która urodziła dziecko, ma prawo do zasiłku macierzyńskiego przez okres zarówno podstawowego, jak i dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Ale tylko ten pierwszy jest obowiązkowy (art. 29 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa; tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm.).
Jeśli młoda mama chce przedłużyć pobyt z dzieckiem, może skorzystać z dodatkowego urlopu macierzyńskiego, który jednak musi przypadać bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu podstawowego. Dodatkowy macierzyński stanowi bowiem nieprzerwaną całość z urlopem podstawowym.
Wymiar dodatkowego urlopu macierzyńskiego zależy od liczby dzieci urodzonych podczas jednego porodu. W 2011 r. było to maksymalnie dwa tygodnie w razie urodzenia jednego dziecka podczas jednego porodu i trzy tygodnie – gdy dzieci urodziło się więcej.
Od 1 stycznia 2012 r. dodatkowy urlop macierzyński został wydłużony do czterech i sześciu tygodni (odpowiednio przy jednym lub większej liczbie dzieci). Jednak te wymiary – zarówno w 2011 r., jak i w 2012 r. – to okresy maksymalne. Rodzic może zdecydować, że skorzysta z krótszego urlopu dodatkowego. Jednak muszą to być pełne tygodnie (tj. kolejne siedem dni).
Wolne na przełomie roku
Pracownicy, którzy korzystali z dodatkowego urlopu macierzyńskiego przyznanego jeszcze w 2011 r., mieli prawo do części dodatkowego urlopu w wymiarze odpowiadającym różnicy między podwyższonym a dotychczasowym wymiarem tego urlopu pod warunkiem, że
1 stycznia 2012 r. mieli prawo do świadczenia. W takim przypadku części dodatkowego urlopu macierzyńskiego z 2012 r. należało udzielić jednorazowo w wymiarze tygodnia lub jego wielokrotności bezpośrednio po wykorzystaniu dodatkowego urlopu macierzyńskiego z 2011 r. Przy czym pracownik musiał złożyć wniosek o udzielenie uzupełnienia dodatkowego urlopu macierzyńskiego na co najmniej trzy dni przed zamierzonym skorzystaniem z tego uprawnienia.
Czas na decyzję
W celu uzyskania prawa do dodatkowego zasiłku macierzyńskiego pracownica musi wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o udzielenie jej dodatkowego urlopu z tytułu macierzyństwa. Pracownica musi jednak przemyśleć, czy chce wykorzystać urlop w pełnym, czy w krótszym wymiarze. W myśl art. 1821 § 2 k.p. urlop dodatkowy jest udzielany jednorazowo w wymiarze tygodnia lub jego wielokrotności. Nie można go dzielić na części, a pracownik może złożyć wniosek o urlop tylko raz.
Wyjątkowa sytuacja miała miejsce wyłącznie na przełomie roku, kiedy to pracownice mogły wnioskować o przedłużenie do nowego wymiaru urlopu dodatkowego.
Wniosek o dodatkowy urlop macierzyński pracownik musi złożyć na piśmie w terminie nie krótszym niż siedem dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Pracodawca ma obowiązek uwzględnić to podanie i udzielić dodatkowego urlopu w wymiarze wskazanym przez pracownika.
Pracownica, o którą pyta czytelnik, przebywa na zasiłku macierzyńskim od 5 października 2011 r. do 21 lutego br. (140 dni). Już na początku podstawowego zasiłku macierzyńskiego złożyła wniosek o dodatkowy zasiłek macierzyński w wymiarze tygodnia od 22 do 28 lutego br.
Ale jeszcze przed rozpoczęciem dodatkowego urlopu (13 lutego br.) wystąpiła o zmianę wnioskowanego okresu dodatkowego zasiłku macierzyńskiego. Oznacza to, że pracodawca musi uwzględnić jej wniosek. Tym samym pracownica ma prawo do dodatkowego zasiłku macierzyńskiego od 22 lutego do 20 marca br.
