Po zmianie przepisów o hipotekach kwestia ta budzi wątpliwości.
Załóżmy, że przedsiębiorca uzyskał kredyt w rachunku bieżącym na określoną maksymalną kwotę. Zgodnie z umową określony jest jedynie górny pułap kredytu, którego nie może on przekroczyć. Nie jest zatem pewne, czy przedsiębiorca w całości skorzysta z dostępnego kredytu, możliwe jest także częściowe jego wykorzystanie.
Dwie możliwości
Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) stawki tego podatku od ustanowienia hipoteki wynoszą odpowiednio:
- na zabezpieczenie wierzytelności istniejących – 0,1 proc. kwoty zabezpieczonej wierzytelności;
- na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej – 19 zł.
Jak zatem widzimy, różnica jest znaczna: w pierwszym przypadku mamy stawkę procentową, w drugim kwotową.
Wyjaśnienia ministra
Na skutek zmiany przepisów ustawy o księgach wieczystych i hipotece (weszła w życie 20 lutego 2011) uchylono regulacje dotyczące tzw. hipoteki kaucyjnej, która zabezpieczała wierzytelność o wysokości nieustalonej (wierzytelność przyszłą). Organy podatkowe zgodnie uznawały za zasadne opodatkowywanie jej PCC według stawki kwotowej.
Co do zasady zastosowanie stawki PCC nie powinno być jednak uzależnione od rodzaju ustanowionej hipoteki, lecz od tego czy wierzytelność zabezpieczona hipoteką istnieje i jej wysokość jest znana czy też jej wysokości ustalić nie można.
Zmiany przepisów ustawy o księgach wieczystych i hipotece nie powinny mieć zatem znaczenia dla określenia stawki PCC. Podobny pogląd przedstawił minister finansów w piśmie z 9 lutego 2011 (PL/LM/ 830/2/2/CHI/11/ BMI9/356) będącym odpowiedzią na pismo prezesa Krajowej Rady Notarialnej, w którym stwierdził: „zasady pobierania podatku od czynności cywilnoprawnych od ustanowienia hipoteki na podstawie obecnie obowiązujących przepisów ustawy o księgach wieczystych i hipotece znajdą zastosowanie także do ustalenia stawki podatku po wejściu w życie przedmiotowej nowelizacji.
Jeżeli zatem ustanowiona hipoteka będzie zabezpieczała wierzytelności istniejące, należy stosować stawkę podatku w wysokości 0,1 proc. kwoty zabezpieczonej lub zabezpieczonych wierzytelności. Podatek wyniesie 19 zł, w przypadku gdy hipoteka zostanie ustanowiona na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej lub na zabezpieczenie zarówno wierzytelności istniejących, jak i wierzytelności o wysokości nieustalonej”.
Ze stawką kwotową
W przypadku ustanowienia hipoteki zabezpieczającej wierzytelności wynikające z tzw. kredytów w rachunku bieżącym (inaczej: linii kredytowych, kredytów odnawialnych) prawidłowe wydaje się zatem zastosowanie stawki kwotowej (19 zł), określonej w art. 7 ust. 1 pkt 7 lit. b) ustawy o PCC, gdyż określona co do wysokości wierzytelność z tego tytułu jeszcze nie powstała.
Takie stanowisko potwierdzają organy podatkowe w interpretacjach wydawanych jeszcze pod rządami poprzednio obowiązujących przepisów ustawy o księgach wieczystych i hipotece.
Przykładowo w piśmie Izby Skarbowej w Warszawie z 25 marca 2009 (IPPB2/436-408/ 08-4/MZ) czytamy: „przedmiotem hipoteki kaucyjnej mogą być wierzytelności z umowy o kredyt, w tym odnawialny.
Stawka podatku na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej wynosi 19 zł, natomiast obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia oświadczenia o ustanowieniu hipoteki lub zawarcia umowy ustanowienia hipoteki zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych”.
Hanna Kozłowska doradca podatkowy, biegły rewident w KDA Kancelarii Doradców i Audytorów w Poznaniu
Zobacz więcej w serwisie:
»
»
»
