Firma czytelnika zmienia profil działalności, co wiąże się z przekwalifikowaniem pracowników. Niestety, jeden z nich przebywa na urlopie bezpłatnym. Szef zastanawia się, czy nowe przepisy o podnoszeniu kwalifikacji zawodowych mają zastosowanie wobec osób przebywających na takich urlopach.

[srodtytul]Darmowe wakacje[/srodtytul]

Urlopu bezpłatnego udzielamy na pisemny wniosek zatrudnionego. Z takiego wolnego można odwołać tylko z ważnych przyczyn, jeśli strony zastrzegły taką możliwość, a urlop został udzielony na okres dłuższy niż trzy miesiące.

W trakcie urlopu bezpłatnego zatrudniony nie wykonuje zawodowych obowiązków, a pracodawca nie wypłaca mu wynagrodzenia. Przyjmuje się, że stosunek pracy jest w tym czasie zawieszony.

– Nie jest to jednak przeszkoda do podjęcia nauki. Ale też nikt nie może pracownika do tego zmusić, bo w trakcie urlopu bezpłatnego pracodawca nie ma prawa do wydawania służbowych poleceń, a skierowanie na studia czy szkolenie ma bardzo zbliżony do nich charakter – wyjaśnia Patrycja Zawirska, prawnik w kancelarii Bartłomiej Raczkowski Kancelaria Prawa Pracy.

Dodaje, że podjęcie nauki może być jednak wynikiem porozumienia między stronami. Wtedy pozostający na urlopie pracownik może uczęszczać na szkolenia tak samo jak inni, czynnie pracujący koledzy. Dyskusyjne jest jednak to, czy zachowa w takiej sytuacji prawo do wszystkich przywilejów z tym związanych, tj. do płatnego urlopu i zwolnienia z pracy.

Zatrudniony, dla którego urlop bezpłatny będzie ważniejszy niż wyższe kwalifikacje, musi się liczyć z przykrymi tego konsekwencjami, bo choć przepisy to gwarantują, to powrót na dotychczasowe stanowisko pracy nie zawsze będzie możliwy. Powód? Restrukturyzacja firmy i brak odpowiednich kompetencji.

[srodtytul]Stary stołek pod znakiem zapytania[/srodtytul]

– Odmawiając podjęcia nauki, pracownik musi być świadomy, że firma zmienia branżę i że po powrocie jego dotychczasowe kwalifikacje mogą być niewystarczające. W okresie jego nieobecności może dojść np. do likwidacji stanowisk, które zajmowali dotychczas nieprzeszkoleni pracownicy. W konsekwencji, po powrocie z urlopu bezpłatnego, firma może wręczyć mu wypowiedzenie – tłumaczy Patrycja Zawirska. Przypomina jednak, że zatrudnionemu trzeba wypłacić na odchodne odprawę.

Pod rządami [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=72344]rozporządzenia MEN i MPiPS z 12 października 1993 r. w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych (DzU nr 103, poz. 472 ze zm.)[/link] [b]urlop bezpłatny zaliczany był do stażu pracy, jeśli udzielany był pracownikowi podejmującemu naukę w szkole bez skierowania zakładu pracy.

Nowe przepisy kodeksu pracy tego nie regulują. Zatem, jeżeli pracownik chce być pewien, że okres szkolenia wliczy mu się do stażu pracy, powinien uzgodnić przerwanie urlopu bezpłatnego i kontynuowanie go po zakończonej edukacji[/b]. 

[srodtytul]Ulga bez zmian[/srodtytul]

Warto się jeszcze zastanowić, czy podejmowanie nauki podczas zawieszonego stosunku pracy uprawnia do przywilejów podatkowych.

– Nie widzę ku temu przeszkód prawnych, bo przecież firmę wysyłającą na szkolenie i osobę podejmującą naukę cały czas łączy stosunek pracy – twierdzi Edyta Traczyńska, specjalistka z firmy Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy.

Przypomina, że od podatku dochodowego wolna jest wartość świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych, z wyjątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy i za czas urlopu szkoleniowego.

Tak stanowi art. 21 ust. 1 pkt 90 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=346580]ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2010 r. nr 51, poz. 307 ze zm.)[/link].

[ramka][b]Istotny cel

Komentuje Sławomir Paruch, wspólnik w Kancelarii Sołtysiński, Kawecki & Szlęzak, kierujący Departamentem Prawa Pracy:[/b]

Choć kodeks pracy nie zawiera szczegółowych przepisów w tym zakresie, uważam, że pracodawca nie może domagać się od pracownika uczestnictwa w szkoleniu, jeżeli ten ostatni przebywa na urlopie bezpłatnym. Oczywiście za zgodą pracownika wzięcie udziału w szkoleniu jest możliwe. Powstaje wówczas pytanie o celowość szkolenia, jeżeli urlop jest długotrwały a jego efekty utracą znaczenie w trakcie pozostałej części urlopu.

Jednak, nawet gdy mimo powyższego strony uzgodnią, że pracownik weźmie udział w szkoleniu podczas urlopu bezpłatnego, trzon przepisów statuujących jego uprawnienia w związku z udziałem w szkoleniu nie znajdzie zastosowania ze względu na przedmiot tych uprawnień, odnoszący się w głównej mierze do zwolnienia z pracy i urlopu.[/ramka]