Zgodnie z nowymi regulacjami, generalnie, miejscem opodatkowania usług świadczonych dla podatników w rozumieniu przepisów o [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=172827]VAT[/link] będzie kraj siedziby usługobiorcy.

Miejscem opodatkowania usług świadczonych dla niepodatników, z pewnymi wyjątkami, będzie państwo, gdzie usługodawca posiada siedzibę bądź stałe miejsce zamieszkania.

[srodtytul]Bez podatku w Polsce[/srodtytul]

Dla przedsiębiorców z branży transportowej oznacza to w praktyce, że niezależnie od tego, czy transport jest świadczony wyłącznie na terytorium Polski, czy jest to dzisiejszy tzw. transport wewnątrzwspólnotowy lub międzynarodowy, to o ile będzie świadczony na rzecz zagranicznego podatnika, nie będzie podlegał VAT w Polsce (jeśli nabywca nie ma w Polsce stałego miejsca, dla którego ta usługa byłaby świadczona). Przewoźnik wystawi więc fakturę bez VAT.

[wyimek]Największe zmiany w opodatkowaniu VAT dotyczyć będą usług transportu towarów[/wyimek]

W przypadku transportu wykonywanego pomiędzy krajami Unii dla wyłączenia z opodatkowania polskim VAT nie będzie więc konieczne wykazywanie zagranicznego numeru VAT nabywcy - [link=http://www.rp.pl/galeria/6,1,400322.html]patrz tabela[/link].

Z kolei przy transporcie międzynarodowym polski przewoźnik wystawiając fakturę zagranicznemu kontrahentowi, nie będzie musiał gromadzić dokumentów potwierdzających prawo do zastosowania zerowej stawki VAT, usługa będzie bowiem w całości opodatkowana przez nabywcę.

[srodtytul]VAT od całości rozliczany w kraju[/srodtytul]

Należy tu podkreślić, że jeśli polski przewoźnik wystawi fakturę na polskiego podatnika za transport międzynarodowy, to wówczas w myśl nowych przepisów nie tylko polski odcinek transportu będzie podlegał VAT w Polsce, ale cała trasa transportu.

Spowoduje to, że jeśli polski usługodawca nie będzie miał dokumentów uprawniających do zastosowania zerowej stawki VAT, będzie co do zasady musiał naliczyć VAT na całości usługi, a nie tylko jej odcinka krajowego, jak to jest obecnie - [link=http://www.rp.pl/galeria/6,1,400322.html] patrz tabela[/link].

Dodajmy, że w związku ze zmianą zasad dotyczących miejsca świadczenia usług transportowych usługi w całości wykonywane poza Unią Europejską (bez tranzytu przez Polskę), jeśli będą świadczone dla polskiego podatnika VAT, będą w całości podlegać VAT w Polsce.

Polscy przewoźnicy staną jednak przed pytaniem, jaka stawka VAT jest właściwa dla tego rodzaju usług. Art. 83 ust. 3 ustawy o VAT zawierający definicję transportu międzynarodowego nie odnosi się do takiej sytuacji. Pojawi się więc ryzyko, że właściwą stawką będzie nie 0 proc., ale 22 proc. VAT.

[srodtytul]Usługi dla konsumentów...[/srodtytul]

Z kolei opodatkowanie usług świadczonych na rzecz niepodatników (konsumentom) co do zasady nie powinno się zmienić od 1 stycznia 2010 r. W dalszym ciągu będzie tu miała zastosowanie reguła szczególna: miejscem świadczenia usług będzie miejsce, w którym odbywa się transport z uwzględnieniem pokonanych odległości.

Jeśli jednak transport towarów rozpocznie się i zakończy na terytorium dwóch różnych państw członkowskich, to miejscem opodatkowania będzie kraj, gdzie transport towarów się zaczyna - [link=http://www.rp.pl/galeria/6,1,400322.html]patrz tabela[/link].

[srodtytul]...i kupione za granicą[/srodtytul]

Zmiany przepisów dotkną także podatników kupujących usługi transportu towarów od zagranicznych przewoźników. Niezależnie od tego, gdzie transport był wykonywany i czy na fakturze widnieje numer VAT PL polskiego podatnika, będzie on zobowiązany do rozliczenia tzw. importu usług - [link=http://www.rp.pl/galeria/6,1,400322.html]patrz tabela[/link].

Jeśli transport był wykonywany w Polsce lub był to transport nazywany obecnie wewnątrzwspólnotowym, to stawką właściwą będzie 22 proc. VAT.

Polski podatnik będzie zobowiązany do naliczenia VAT i co do zasady będzie też miał prawo do odliczenia VAT w tym samym okresie rozliczeniowym (w tej samej deklaracji). Jeśli był to transport międzynarodowy w rozumieniu przepisów o VAT, wówczas – pod warunkiem posiadania odpowiednich dokumentów – właściwa będzie zerowa stawka VAT.

Wyjątkiem będzie sytuacja, gdy nabywana usługa transportowa będzie świadczona na rzecz stałego miejsca prowadzenia działalności polskiego podatnika w kraju innym niż Polska. Wtedy miejsce świadczenia przypadnie w państwie, gdzie znajduje się to stałe miejsce prowadzenia działalności.

[srodtytul]Transport pasażerów[/srodtytul]

Usługi transportu pasażerów będą opodatkowane na dotychczasowych zasadach. Niezależnie, czy będą wykonywane dla podatników, czy dla niepodatników, będą opodatkowane tam, gdzie są wykonywane z uwzględnieniem pokonywanych odległości.

Podsumowując, największe zmiany w opodatkowaniu VAT usług transportowych dotyczyć będą usług transportu towarów i to szczególnie jeśli usługi te będą świadczone na rzecz podatników z innych krajów.

Może się okazać, że usługi, które dziś nie podlegają VAT w Polsce, będą opodatkowane od 1 stycznia 2010 r., i odwrotnie. Warto do tych zmian przygotować się już teraz, żeby potem uniknąć sporów z kontrahentami co do właściwego opodatkowania usługi.

[ramka][b]Aleksandra Pacowska--Brudłodoradca podatkowy, menedżer w Zespole Podatków Pośrednich Deloitte[/b]

Nowe reguły dotyczące opodatkowania usług transportowych są swoistą rewolucją w stosunku do reguł obowiązujących obecnie. Szczególnie dotyczy to usług transportu towarów świadczonych na rzecz podatników.

Odejście od ogólnej zasady opodatkowania transportu według przebytych odległości oraz zasad dotyczących transportu wewnątrzwspólnotowego może powodować w niektórych przypadkach, że dana usługa transportowa przestanie być opodatkowana w Polsce bądź też – odmiennie niż obecnie – będzie opodatkowana w Polsce w całości.

Od 1 stycznia 2010 r. istotne bowiem będzie, gdzie nabywca usługi (podatnik) ma swoją siedzibę bądź stałe miejsce prowadzenia działalności, jeśli dla takiego miejsca świadczona jest usługa. Zmiany dotkną także usług transportu kabotażowego, jak również usług pomocniczych do transportu towarów i usług pośrednictwa związanych z transportem towarów.

Warto jeszcze w grudniu przeanalizować rodzaje świadczonych i nabywanych usług związanych z transportem towarów, aby potem uniknąć pośpiesznego rozwiązywania problemów.[/ramka]