Od 1 stycznia 2009 r. na kupującym może ciążyć pełna odpowiedzialność za zaległości podatkowe wynikające z prowadzonej przez zbywcę działalności jedynie w przypadku nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części.

Gdy przedmiotem transakcji są pojedyncze składniki majątku o wartości powyżej 16 100 zł, np. nieruchomości, nabywca może odpowiadać tylko za te zaległości podatkowe zbywcy, które powstały przed 1 stycznia 2009 r. Może jednak ograniczyć lub zupełnie wyłączyć odpowiedzialność, jeżeli uzyska zaświadczenie w trybie art. 306g [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=582ECDA0581859658EA2BD1E83B507D8?n=1&id=176376&wid=328885]ordynacji podatkowej[/link] (dalej op), wydane przez odpowiedni organ.

[srodtytul]Nie tylko w urzędzie skarbowym[/srodtytul]

Przy transakcji, której przedmiotem jest np. nieruchomość, nie wystarczy wystąpić do urzędu skarbowego właściwego dla zbywcy. W praktyce kupujący może również odpowiadać za zaległości zbywcy, powstałe z tytułu podatków i opłat lokalnych W związku z tym należałoby uzyskać zaświadczenie wydane przez organ gminy, w której sprzedający rozlicza podatki i opłaty lokalne, w tym podatek od nieruchomości.

Takie zaświadczenia powinny być wydane nie tylko przez organ gminy właściwy ze względu na miejsce położenia nieruchomości, będącej przedmiotem transakcji, ale również przez wszystkie organy gmin właściwych ze względu na położenie wszystkich nieruchomości, z tytułu których sprzedający uiszcza podatek od nieruchomości.

Może to być nieco kłopotliwe i czasochłonne, jednak tylko komplet zaświadczeń daje nabywcy pełną ochronę, jako że art. 112 op wskazuje ogólnie na zaległości podatkowe związane z prowadzoną działalnością, a nie tylko na te, które wynikają z działalności prowadzonej z wykorzystaniem składników majątku będących przedmiotem transakcji.

[srodtytul]Gdzie jeszcze trzeba zapytać[/srodtytul]

Kupujący powinien też postarać się o zaświadczenie wydane przez właściwy dla sprzedającego urząd celny.

Ponadto, o ile zbywca zatrudnia lub zatrudniał pracowników, należałoby wystąpić o zaświadczenie wydane w trybie art. 306g op przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych dotyczące wpłat na PFRON oraz zaświadczenie wydane przez właściwy dla sprzedającego organ Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, dotyczące składek na system ubezpieczeń społecznych.

Nawet jeżeli sprzedający deklaruje, że nie zatrudnia pracowników ani nie jest podatnikiem akcyzy, to i tak warto to sprawdzić i wystąpić o zaświadczenia do wymienionych organów.

[srodtytul]ZUS odmawia[/srodtytul]

Organy ZUS zazwyczaj odmawiają wydawania zaświadczeń w trybie art. 306g op, twierdząc, że przepis ten nie ma do nich zastosowania. Jednak art. 31 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=01E934F8E8C52292F23E32182E640DF4?n=1&id=184677&wid=327789]ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych[/link] mówi, że do należności z tytułu składek stosuje się art. 112 op.

Ten z kolei przepis konstytuuje zasadę, że nabywca nie odpowiada za zaległości zbywcy, niewykazane w zaświadczeniu, o którym mowa w art. 306g op. W mojej ocenie organy ZUS odmawiając wydawania zaświadczeń w trybie art. 306g op, postępują wbrew przepisom prawa.

Linia interpretacyjna ZUS zakładająca, że do zaległości z tytułu składek nie stosuje się art. 306g, a wyłącznie art. 112 op, który jednocześnie wyłącza odpowiedzialność z tytułu zaległości niewykazanych w zaświadczeniu uzyskanym w trybie art. 306g op, jest wewnętrznie sprzeczna. Skoro do należności z tytułu składek stosuje się cały art. 112 op, to nie ma jakichkolwiek powodów, aby do nich nie stosować art. 306g op, do którego odsyła art. 112 § 6 i 7 op.

[srodtytul]Sąd potwierdza[/srodtytul]

Pogląd ten znalazł poparcie w [b]wyroku Sądu Okręgowego z 23 września 2008 r. (XIV U 1761/06)[/b]. Na skutek odwołania od decyzji krakowskiego oddziału ZUS odmawiającej wydania zaświadczenia w trybie art. 306g op, sąd nakazał organowi rentowemu wydanie zaświadczenia o wysokości zaległości z tytułu składek na rzecz systemu ubezpieczeń społecznych zgodnie z wnioskiem.

W uzasadnieniu sąd wskazał, że od 1 stycznia 2003 r. w ordynacji podatkowej został wyodrębniony dział VIII zatytułowany „Zaświadczenia”, normujący kompleksowo kwestie wydawania zaświadczeń, zawierający m.in. art. 306g, wobec czego zakres regulacji objętej art. 112 op został z tą datą zmieniony, obejmując w § 6 i 7 jedynie skutki prawne związane z wydaniem zaświadczenia.

W ocenie sądu organy rentowe są zobowiązane do wydawania zaświadczeń w trybie art. 306g op, skoro art. 112 op, który na mocy art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ma zastosowanie do zaległości składkowych, normuje skutki prawne, będące następstwem wydania takiego zaświadczenia (§ 6 i 7).

[i]Autor jest doradcą podatkowym i aplikantem radcowskim w kancelarii Linklaters[/i]