To dwie podstawowe korzyści, które od początku 2009 r. mają zachęcać przedsiębiorców do zatrudniania niepełnosprawnych pracowników. Zatrudnienie takich osób i związana z nim pomoc finansowa otrzymywana z PFRON bardzo efektywnie zmniejsza koszty pracy. Firma, która zdecyduje się na taki krok, może zostać zwolniona z konieczności wpłat na PFRON z tytułu niezatrudniania osób niepełnosprawnych. Jednocześnie fundusz wypłaci jej dofinansowanie do wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników. Pracodawcy mogą się też ubiegać np. o zwrot kosztów wyposażenia stanowiska ich pracy do wysokości 15-krotnego przeciętnego wynagrodzenia.

[srodtytul]Trzy stopnie[/srodtytul]

Niepełnosprawna jest osoba, która między innymi jest całkowicie lub częściowo niezdolna do pracy. Zgodnie z [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=257066]ustawą z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (tekst jedn. DzU z 2008 r. nr 14, poz. 92 ze zm.)[/link] wyróżnia się trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany i lekki.

Ustawa z 14 grudnia 1982 r. [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=E61BB1A8957EBC522FC8FD5D61308DDB?id=71194]o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin[/link] przewidywała natomiast trzy grupy inwalidztwa:

- do I grupy zaliczano osoby całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji, co w praktyce oznaczało konieczność korzystania przez nie ze stałej pomocy innej osoby,

- do II grupy zaliczano osoby całkowicie niezdolne do pracy,

- do III grupy zaliczano osoby częściowo niezdolne do pracy.

Obecnie ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zastąpiła pojęcie „inwalidztwa” nowym określeniem: „niezdolność do pracy”. Mimo to wiele osób wciąż ma ważne orzeczenia dawnych komisji ds. inwalidztwa i zatrudnienia przesądzające o inwalidztwie I, II lub III grupy.

[srodtytul]Niezdolność do pracy[/srodtytul]

Zgodnie z obowiązującą ustawą emerytalno-rentową niezdolna do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania tej zdolności po przekwalifikowaniu.

Całkowicie niezdolny do pracy jest ten, kto utracił zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Częściowo niezdolny do pracy to ten, kto zdolność do pracy, zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, utracił w stopniu znacznym.

Trwałą niezdolność do pracy orzeka się, jeśli badana osoba nie ma szans na odzyskanie zdolności do pracy. Jeśli taka możliwość istnieje, to ustala się okresową niezdolność do pracy.

Oprócz tych ustaleń występuje pojęcie niezdolności do samodzielnej egzystencji, czyli konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Ustalono, że osoby zaliczone na podstawie wcześniejszych przepisów do:

- I grupy inwalidzkiej obecnie uważa się za całkowicie niezdolne do pracy oraz samodzielnej egzystencji,

- II grupy inwalidzkiej uznaje się za całkowicie niezdolne do pracy,

- III grupy inwalidzkiej uważa się za częściowo niezdolne do pracy.

[srodtytul]Są ograniczenia[/srodtytul]

Mimo że przepisy [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=5D81242AB3FEBFDF818A72497B1B42DC?id=172511]ustawy o emeryturach i rentach z FUS[/link], a także ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej nie limitują możliwości zatrudniania osób niepełnosprawnych, to istnieją pewne ograniczenia, np. informacja o podjęciu zatrudnienia przez osobę niezdolną do jej wykonywania może mieć wpływ na decyzję lekarza orzecznika ZUS lub innego organu orzekającego, w sytuacji gdy osoba ta ubiega się o przedłużenie okresu niezdolności do pracy lub orzeczenie niepełnosprawności.

Każda sprawa tego typu powinna być rozpatrywana indywidualnie i niekoniecznie może przybrać niekorzystny obrót dla zainteresowanego. Z pewnością np. podjęcie pracy w zawodzie przez kierowcę, który został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy ze względu na wzrok, nie zyska aprobaty organów orzekających.

Warto wiedzieć, że [b]osoby pobierające emeryturę lub rentę mają ograniczenia w uzyskaniu dochodów z działalności zarobkowej[/b], a w niektórych przypadkach uzyskiwanie takich dochodów może spowodować zawieszenie świadczeń emerytalnych lub rentowych. Oprócz tego zarówno osoby niepełnosprawne, jak i ich pracodawcy powinni respektować zalecenia lekarza w sprawie zakazu lub ograniczenia wykonywania pracy. Postępowanie wbrew tym wskazówkom może spowodować pogorszenie stanu zdrowia, a wyjątkowo również negatywne skutki dla pracodawcy.

Przy zbiegu dwóch ważnych orzeczeń dla celów określonych w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych bierze się pod uwagę korzystniejsze orzeczenie dla osoby niepełnosprawnej, a w konsekwencji dla pracodawcy pracownika niepełnosprawnego.

[ramka][b]Legitymacja na potwierdzenie[/b]

[b]Jeżeli osoba niepełnosprawna posiada orzeczenie orzecznika ZUS o całkowitej niezdolności do pracy [/b]i niezdolności do samodzielnej egzystencji, otrzyma legitymację potwierdzającą posiadanie znacznego stopnia niepełnosprawności. [/ramka]

[ramka][b]Uwaga [/b]

Przyznanie znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie wyklucza możliwości zatrudnienia tej osoby u pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej w przypadku uzyskania pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowaniu przez pracodawcę stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej. [/ramka]