Wiele nieporozumień w stosunkach pracy budzi kwestia rozliczania urlopu na żądanie. Dzieje się tak dlatego, że pracownicy często myślą, że jest to dla nich kolejny typ urlopu. Tymczasem urlop na żądanie stanowi część urlopu wypoczynkowego. Nie zwiększa zatem wymiaru urlopu przysługującego zatrudnionemu w danym roku.
Jeśli więc pracownik ma prawo do 26 dni urlopu, to może 22 dni wykorzystać zgodnie z planem urlopowym, czyli w tradycyjny sposób, a cztery dni – zgłaszając żądanie w sposób przewidziany w art. 167[sup]2[/sup] kodeksu pracy.
Mimo że urlop na żądanie określany jest jako część wypoczynkowego, to ma on dwie specyficzne cechy. Po pierwsze, nie obejmuje się go planem urlopów. Mówi o tym art. 163 § 1 kodeksu pracy. Z założenia bowiem taki urlop ma pozwolić na zrealizowanie nagłych, nieprzewidzianych potrzeb pracownika.
Z powodów, dla których podwładny decyduje się na skorzystanie z takiego urlopu, nie musi się tłumaczyć. A pracodawca nie ma tym samym prawa żądać od podwładnego podania takiej przyczyny.
Po drugie, urlopów na żądanie nie dotyczy zasada przewidziana w art. 168 k.p., zgodnie z którą urlopu należy udzielić pracownikowi najpóźniej do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego.
[b]Jeżeli urlopu wypoczynkowego udziela się pracownikowi w terminie późniejszym niż rok kalendarzowy, w którym nabył do niego prawo – jest już urlopem zaległym.[/b] A taki zaległy urlop wypoczynkowy należy przyznać pracownikowi najpóźniej do 31 marca kolejnego roku. Jednakże nie dotyczy to urlopu na żądanie. Niewykorzystane cztery dni wolnego stają się zwykłym urlopem wypoczynkowym. Inaczej mówiąc, uprawnienie do skorzystania z urlopu w trybie przewidzianym w art. 167[sup]2[/sup] k.p. nie przechodzi na nowy rok kalendarzowy.
Urlop niewykorzystany w tym trybie w danym roku po prostu przekształca się w zwykły urlop wypoczynkowy. Jeśli przykładowo w 2008 r. pracownik wykorzystał jeden dzień urlopu na żądanie, to w 2009 r. będzie on miał cztery dni urlopu na żądanie (a nie np. siedem dni).
[ramka][b]GPP>przypomina[/b]
Pracownik zgłasza żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu. Jednak pracodawca musi zostać o tym poinformowany przed rozpoczęciem przez podwładnego jego dnia pracy [b](Sąd Najwyższy w wyroku z 15 listopada 2006 r., I PK 128/06)[/b].[/ramka]
[i]Podstawa prawna: – art. 167[sup]2[/sup] [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=76037]kodeksu pracy (tekst jedn. DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.)[/link][/i]
