Dlatego pamiętać o dokładnym i prawidłowym sformułowaniu umowy, tak by nie spełniała przesłanek stosunku pracy. Koszty mogą być wyższe Jakie są różnice w rozliczeniu podatku dochodowego? Co do zasady pracownikowi przysługują koszty w zryczałtowanej wysokości. W 2008 r. podstawowe wynoszą 111,25 zł, podwyższone 139,06 zł miesięcznie.

Korzystniejsze są zasady obliczania kosztów dla osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych. Określa się je bowiem w wysokości 20 proc. uzyskanego przychodu. Co więcej, jeżeli zleceniobiorca udowodni, że faktyczne koszty były wyższe niż wynikające z zastosowania normy procentowej, to przyjmuje się je w wysokości faktycznie poniesionej.

Natomiast 50-proc. koszty przysługują w wypadku korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych lub rozporządzania przez nich tymi prawami.

[srodtytul]Błąd ma poważne konsekwencje [/srodtytul]

Jeśli błędnie zakwalifikujemy umowę, może okazać się, że pracodawca powinien odprowadzić wyższą zaliczkę na podatek.

[ramka][b]Przykład[/b]

Pracownik i zleceniobiorca otrzymują wynagrodzenie w kwocie brutto po 4000 zł. Z obu umów pobierane są składki na ubezpieczenia społeczne w wysokości 548,40 zł (zleceniobiorca skorzystał z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego) oraz na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 310,64 zł. Koszty uzyskania przychodu ze stosunku pracy wynoszą 111,25 zł (podstawowe), natomiast koszty zleceniobiorcy obliczone w wysokości 20 proc. przychodu pomniejszonego o składki społeczne wynosić będą 690,32 zł. Ostatecznie zaliczka na podatek dochodowy ze stosunku pracy będzie odprowadzona w wysokości 318 zł, a z umowy zlecenia – 257 zł. Różnica wynosi 61 zł. [/ramka]

[b]Jeśli okaże się, że mimo zawarcia umowy-zlecenia strony faktycznie były związane umową o pracę, pracodawca będzie musiał dopłacić zaległy podatek wraz z odsetkami za zwłokę[/b]. Jest bowiem płatnikiem i odpowiada za jego prawidłowe obliczenie i pobór. Uszczuplenie podatku grozi też odpowiedzialnością karną skarbową.

[srodtytul]Czy wykonawca jest VAT-owcem [/srodtytul]

Zawierając umowy cywilnoprawne, należy pamiętać o obowiązkach wynikających z ustawy o VAT. Przypomnijmy, że podatnikami VAT są także osoby fizyczne, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na jej cel i rezultat. Charakter działań wykonywanych w ramach umów cywilnoprawnych jest zbliżony do relacji w obrocie gospodarczym.

Jednak ustawodawca wyłączył określone kategorie czynności z opodatkowania przede wszystkim w związku z niespełnieniem przesłanki „samodzielności”. W konsekwencji czynności wykonywane w ramach umowy cywilnoprawnej nie będą podlegały opodatkowaniu VAT, jeżeli odpowiedzialność za wykonanie zlecenia względem osób trzecich ponosi zleceniodawca. Gdy element odpowiedzialności za działania jest jednym z obowiązków zleceniobiorcy, istnieje ryzyko uznania przez urząd skarbowy, że jego przychód powinien być obciążony VAT.

Ryzyko podatkowe rodzi również odwrotna sytuacja: gdyby wykonawca opodatkował swoje usługi VAT, a urząd uzna, że wykonywał świadczenia na podstawie stosunku pracy, zakwestionuje odliczenie podatku naliczonego przez zleceniodawcę.

[srodtytul]Jakie składki od umowy [/srodtytul]

Zawierając umowę, trzeba też pamiętać o obowiązkach wobec ZUS. Wyróżnia się tu umowa o dzieło. Nie trzeba bowiem płacić od niej składek. Wyjątek dotyczy umów zawartych z własnym pracodawcą lub przypadku faktycznego świadczenia pracy na jego rzecz.

Oskładkowane są umowy-zlecenia, ale na trochę innych zasadach niż umowa o pracę. Jednak osoby wykonujące pracę na podstawie umowy-zlecenia zawartej z własnym pracodawcą podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym na takich samych zasadach jak pracownicy.

Zawarcie umowy-zlecenia przez pracownika może być nieobjęte obowiązkiem płacenia składek, pod warunkiem że została zawarta z pracodawcą innym niż własny, a podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ze stosunku pracy wynosi co najmniej wysokość minimalnego wynagrodzenia. Natomiast umowa-zlecenie stanowiąca jedyne źródło zarobkowania jest oskładkowana, z wyjątkiem studentów (uczniów), którzy nie ukończyli 26 lat.

Oczywiście błędna kwalifikacja umowy może spowodować powstanie zaległości w składkach. Trzeba je będzie zapłacić wraz z odsetkami za zwłokę. Co więcej, ZUS może wymierzyć płatnikowi składek dodatkową opłatę do wysokości 100 proc. nieopłaconych składek.

[i]Jacek Dobrucki, doradca podatkowy, partner w DMS Tax sp. z o.o.

Anna Leśniak, asystent ds. podatkowych w DMS Tax sp. z o.o.[/i]