Wypowiedzenie przez pracodawcę umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony musi być nie tylko uzasadnione, ale także zgodne z zasadami współżycia społecznego.

Wskazują na to przepisy art. 45 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=AE89BF528781D2C42167CAF23691862B?id=76037]kodeksu pracy[/link] oraz art. 8 k.p. Dotyczy to zwłaszcza kwestii doboru pracowników, którym ma zostać złożone wypowiedzenie umowy o pracę z przyczyn dotyczących zakładu pracy (np. z powodu zmian organizacyjnych czy problemów ekonomicznych pracodawcy).

Posiadanie przez pracownika uprawnień emerytalnych może stanowić okoliczność mającą istotne znaczenie przy wyborze pracowników do zwolnienia w ramach zwolnienia grupowego.

Zasady przeprowadzania takich zwolnień określa [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=2720B01EBCB4E62C815060D49020B38A?id=169524]ustawa z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (DzU nr 90, poz. 844 ze zm.)[/link].

W ramach tych redukcji pracodawca w porozumieniu ze związkami zawodowymi lub samodzielnie określa zasady postępowania w sprawach dotyczących pracowników objętych zamiarem grupowego zwolnienia, a także swoje obowiązki w zakresie niezbędnym do rozstrzygnięcia innych spraw pracowniczych związanych z zamierzonym grupowym zwolnieniem.

Reguły te mogą też wskazywać kryteria doboru pracowników do zwolnienia, przewidując np., że w pierwszej kolejności mogą być zwalniani ci, którzy posiadają źródło dochodu w postaci emerytury lub renty.

[srodtytul]Kryterium wyboru[/srodtytul]

Trafne zatem byłoby stanowisko pracodawcy, który dokonując wyboru pracowników do zwolnienia z pracy, wybrałby w pierwszej kolejności osoby niepozbawione środków do egzystencji, np. z powodu posiadania prawa do wcześniejszej emerytury.

Potwierdził to także [b]Sąd Najwyższy w wyroku z 8 czerwca 1999 r. (I PKN 105/99),[/b] stwierdzając, że uzyskanie przez pracownika prawa do wcześniejszej emerytury może uzasadniać jego wybór do rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem, jeżeli następuje ograniczenie zatrudnienia w wyniku połączenia dwóch stanowisk pracy.

Zatem w razie dokonywania wypowiedzeń umów o pracę z przyczyn niedotyczących pracowników (np. z powodu zmian organizacyjnych lub likwidacji oddziału firmy) pracodawca przy typowaniu pracowników do zwolnienia powinien mieć na uwadze także i to, czy dany pracownik posiada środki pozwalające mu na dalszą egzystencję.

W razie zaś, gdy wybór dotyczy osób o podobnych cechach i kwalifikacjach zawodowych, z których jedna posiada prawo do emerytury (choćby wcześniejszej), a druga takiego prawa nie posiada, bardziej uzasadnione jest wypowiedzenie umowy tej, która ma zapewnione prawo do świadczeń emerytalnych.

Podobnie też wypowiadał się [b]Sąd Najwyższy w wyroku z 14 stycznia 2008 roku (II PK 102/07),[/b] stwierdzając, że osiągnięcie wieku emerytalnego stanowi usprawiedliwione społecznie kryterium doboru pracowników do zwolnienia z pracy, a co za tym idzie, nie może być uznane za dyskryminujące określoną grupę pracowników.

[b]Przykład[/b]

Adam Z. i Bogdan S. byli zatrudnieni w spółce X na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jako ślusarze. Z powodu problemów ze zbytem produktów spółki X zdecydowano o przeprowadzeniu tam zwolnienia grupowego. Spółka w porozumieniu ze związkami zawodowymi opracowała porozumienie przewidujące m.in., że w pierwszej kolejności zostaną zwolnieni pracownicy mający prawo do emerytury. Ponieważ Adam Z. posiadał uprawnienia emerytalne, spółka X złożyła mu wypowiedzenie umowy o pracę.

Adam Z., nie godząc się z tym, wniósł pozew, domagając się przywrócenia do pracy. Wskazywał, że niesprawiedliwe jest, że jego zwalnia się z pracy, a zostawia Bogdana S., który ma mniejszy staż pracy. Sąd po ustaleniu, że Adam Z. faktycznie uzyskał już prawo do emerytury, a Bogdan S. nie – oddalił jego powództwo, uznając, że wybór jego do zwolnienia był uzasadniony.

[srodtytul]Nie jako wyłączna przyczyna[/srodtytul]

Natomiast sam fakt nabycia przez pracownika prawa do emerytury nie może stanowić wyłącznej przyczyny wypowiedzenia mu umowy o pracę. Wskazywał na to wyraźnie Sąd Najwyższy, m.in. w [b]uchwale siedmiu sędziów z 21 stycznia 2009 roku (II PZP 13/08),[/b] stwierdzając, że osiągnięcie wieku emerytalnego i nabycie prawa do emerytury nie może stanowić wyłącznej przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę (art. 45 § 1 k.p.).

[i]Autor jest sędzią w Sądzie Okręgowym w Kielcach[/i]