Czerwcowy wyrok Trybunału Konstytucyjnego wywołał ogromne zamieszanie w firmach zatrudniających niepełnosprawnych. Sędziowie TK w sprawie SK 19/17 w orzeczeniu z 19 czerwca 2018 r. uznali bowiem, że przepisy przewidujące podawanie informacji o schorzeniach psychicznych na orzeczeniu lekarskim, jako ograniczające konstytucyjne wolności i prawa obywateli, nie mogą wynikać z rozporządzenia, gdzie dotychczas się znajdowały.
Czytaj także: Wyrok TK w sprawie dofinansowania na niepełnosprawnych pracowników
Narastający problem
Wskutek wyroku powiatowe zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności od 27 czerwca 2018 r., gdy został on opublikowany w Dzienniku Ustaw, nie zamieszczają w orzeczeniach o niepełnosprawności symbolu „02-P". Okazuje się, że od publikacji wyroku TK lawinowo zaczęła rosnąć grupa pracowników, którzy w nowym orzeczeniu o niepełnosprawności nie mogli już mieć wpisanego tego symbolu.
– Myślę, że w najbliższych miesiącach będzie można liczyć w tysiącach niepełnosprawnych, którzy, choć spełniają przesłanki, nie będą mieli wpisanego w orzeczeniu kodu potwierdzającego schorzenia psychiczne – komentuje Szczepan Wroński, radca prawny. – Jest to szkodliwe zarówno dla pracowników, jak i pracodawców. Pracownicy ze schorzeniami psychicznymi powinni informować o tym fakcie, bo zatrudnienie takiej osoby wymaga dodatkowej pomocy czy zatrudnienia pomocnika. Jednocześnie przedsiębiorcy tracą w ten sposób nie tylko prawo do 600 zł dofinansowania z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, ale także wiele firm może stracić w ten sposób prawo do udzielania ulg we wpłatach do PFRON.
Czytaj także: Trybunał: rozporządzenie o ujawnianiu przyczyny niepełnosprawności jest niekonstytucyjne
Przedsiębiorcy szukają sposobów na to, by pomimo ograniczeń nadal korzystać z dofinansowań i możliwości udzielania ulg. Zachęcają więc pracowników, aby występowali do zespołów orzekających o niepełnosprawności o wydanie zaświadczenia potwierdzającego schorzenie psychiczne.
Okazuje się jednak, że takie zabiegi nic nie pomogą. Z pisma Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, jakie w tym tygodniu wpłynęło do OBPON.ORG, wynika, że dopóki przepisy się nie zmienią, przedsiębiorcy nie będą mogli korzystać z dodatkowego wsparcia z tytułu zatrudniania osób niepełnosprawnych z powodu choroby psychicznej. Tak samo jest z udzielaniem ulg we wpłatach na PFRON.
Zaświadczenie od lekarza specjalisty potwierdzające schorzenia psychiczne pracownika wystarczy zaś do potwierdzania statusu zakładu pracy chronionej w myśl art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy i zakładu aktywności zawodowej w myśl art. 29 ust 1 pkt 1 lit. b. A od tego zależy np. prawo do zwolnienia z podatku od nieruchomości.
Zmiany dopiero od 1 października
Rząd nie kazał przedsiębiorcom długo czekać i już w połowie lipca skierował do Sejmu nowelizację ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, która ma przywrócić możliwość wpisywania schorzeń psychicznych do orzeczenia o niepełnosprawności.
Problem polega na tym, że nowe przepisy mają zacząć obowiązywać dopiero od 1 października 2018 r., oznacza to więc jeszcze prawie dwa miesiące oczekiwania na zmiany i związane z tym niemałe straty.
Z informacji, do których dotarła „Rzeczpospolita", wynika, że Ministerstwo Rodziny pracuje już nad autopoprawką do projektu, w której ma zostać zapisana możliwość starania się o wypłatę dofinansowania utraconego w wyniku czerwcowego wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Do zamknięcia tego wydania gazety nie udało się nam jednak potwierdzić tej informacji w resorcie.
Opinia
Edyta Sieradzka, wiceprezes OBPON.ORG
Wyrok TK był wielkim zaskoczeniem dla przedsiębiorców zatrudniających niepełnosprawnych i spowodował niemałe problemy z utrzymaniem odpowiednich wskaźników wymagających zatrudnienia osób ze schorzeniami specjalnymi. Pozbawił także możliwości uzyskania dodatkowego dofinansowania z tytułu zatrudnienia niepełnosprawnego z takimi schorzeniami. Nie ma ostatnio dnia, aby nie kontaktowała się ze mną firma, w której pracownicy stracili potwierdzenie schorzeń specjalnych w nowo wydawanym orzeczeniu. To dobrze, że rząd tak szybko reaguje na nasze problemy, i mam nadzieję, że uda się wprowadzić autopoprawkę do projektu pozwalającą na wypłatę dofinansowań za okres między publikacją wyroku TK a nowelizacją przepisów przywracającą możliwość wpisywania schorzeń specjalnych do orzeczeń o niepełnosprawności.
