Ulga na start i działalność nierejestrowa - ułatwienia dla nowych firm w Konstytucji biznesu

30 kwietnia 2018 roku weszła w życie ustawa - Prawo przedsiębiorców. Stanowi ona część Konstytucji biznesu, pakietu ustaw, których celem jest zreformowanie i uproszczenie przepisów dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej. Ustawa ta wprowadza dwa istotne ułatwienia dla planujących podjąć działalność zarobkową – ulgę na start oraz tzw. działalność nierejestrową.

Działalność nierejestrowa

Zgodnie z nowymi przepisami, nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej. Przez przychód należny rozumie się przy tym kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Oznacza to, że osoby fizyczne spełniające warunki, o których mowa będą mogły wykonywać swoją działalność bez konieczności:

- zgłoszenia tej działalności do CEIDG, urzędu skarbowego czy GUS, przy czym możliwe jest dobrowolne złożenie wniosku o wpis do CEIDG,

- opłacania z tego tytułu składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne,

- opłacania zaliczek na podatek dochodowy,

? prowadzenia skomplikowanej księgowości.

Skoro omawiana działalność nie jest działalnością gospodarczą, tym samym osoba ją wykonująca nie będzie przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy. Nie zmienia to jednak faktu, że może ona być uznana za przedsiębiorcę w rozumieniu innych ustaw, chociażby Kodeksu cywilnego. To natomiast zobowiązuje ją do przestrzegania przepisów adresowanych do przedsiębiorców, w tym przepisów wiążących przedsiębiorców w relacjach z konsumentami.

Po przekroczeniu w danym miesiącu limitu przychodów dla działalności nierejestrowej, działalność ta staje się działalnością gospodarczą, począwszy od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie. W takiej sytuacji należy w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie zarejestrować działalność gospodarczą w CEIDG. Do tak zarejestrowanego przedsiębiorcy zastosowanie znajdzie opisana poniżej ulga na start. Po jej zakończeniu przedsiębiorca może skorzystać także z tzw. małego ZUS, przez okres kolejnych 24 miesięcy.

Przepisy dotyczące działalności nierejestrowej stosuje się do osób rozpoczynających prowadzenie działalności po wejściu w życie ustawy, ale także do osób, które w okresie 12 miesięcy przed dniem wejścia w życie ustawy nie były wpisane do CEIDG lub które zostały wykreślone z CEIDG więcej niż 12 miesięcy przed dniem wejścia w życie ustawy, nawet jeżeli w okresie ostatnich 60 miesięcy przed dniem wejścia w życie ustawy wykonywały działalność gospodarczą. Przepisów tych nie stosuje się natomiast do działalności wykonywanej w ramach umowy spółki cywilnej. Co więcej, działalność nierejestrowa nie może być objęta wymogiem uzyskania zezwolenia albo wpisu do rejestru działalności regulowanej.

Ulga na start

Kolejnym ułatwieniem dla przedsiębiorców rozpoczynających prowadzenie działalności jest tzw. ulga na start. Stanowi ona szczególny rodzaj korzyści i swoistej zachęty dla przedsiębiorców podejmujących działalność gospodarczą po raz pierwszy lub ponownie po upływie dłuższego czasu. Przewiduje ona, że nie będzie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej przedsiębiorca spełniający łącznie następujące warunki:

- będący osobą fizyczną,

- który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia,

- który nie wykonuje działalności na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Jak wynika z treści uzasadnienia do ustawy, okres 6 miesięcy powinien być liczony od momentu podjęcia przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej, czyli od momentu faktycznego rozpoczęcia wykonywania tej działalności rozumianego jako pierwsza czynność w obrocie gospodarczym bezpośrednio związana z przedmiotem zadeklarowanej działalności gospodarczej. Jeżeli dzień ten przypada pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, miesiąc ten należy wliczyć do 6 miesięcy trwania ulgi. Jeśli działalność gospodarczą przedsiębiorca rozpocznie w trakcie miesiąca kalendarzowego, miesiąca tego nie wlicza się do trwania ulgi, co oznacza że w takiej sytuacji ulga przysługiwać będzie na okres dłuższy niż 6 miesięcy.

Należy zwrócić uwagę, że ulga dotyczy wyłącznie składek na ubezpieczenia społeczne. Na przedsiębiorcy będzie zatem ciążył obowiązek zarejestrowania się do ubezpieczenia zdrowotnego i opłacania składek na to ubezpieczenie, na zasadach ogólnych.

Karolina Durbacz, prawnik

Skorzystanie z ulgi na start jest dobrowolne. Przedsiębiorca podejmując decyzję w tym zakresie, powinien rozważyć wszystkie za i przeciw tego rozwiązania. Trzeba bowiem pamiętać, że w okresie korzystania z ulgi przedsiębiorca nie będzie miał prawa do świadczeń wynikających z ubezpieczeń społecznych. Jeśli więc zachoruje, nie dostanie zasiłku chorobowego. W razie wypadku przy pracy, nie otrzyma świadczeń wypadkowych. Przedsiębiorca może jednak zrezygnować z ulgi w każdym czasie, dokonując zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych na zasadach ogólnych. Po pełnych 6 miesiącach kalendarzowych korzystania z ulgi na start a także w przypadku wcześniejszej rezygnacji z ulgi, przedsiębiorca będzie mógł skorzystać z innej ulgi – tzw. małego ZUS, która pozwala płacić przez kolejne 24 miesiące niższe składki na ubezpieczenia społeczne.