- Mam dowody na to, że od pewnego czasu jeden z moich pracowników, bez wiedzy i zgody zainteresowanych, nagrywa rozmowy z kluczowymi klientami oraz współpracownikami. Co powinienem zrobić w takiej sytuacji? – pyta czytelnik.

Możliwości jest kilka. Należy rozważyć różne warianty.

WARIANT I.

Pracodawca może nałożyć na takiego etatowca karę porządkową nagany. Jego postępowanie niewątpliwie narusza bowiem, i to poważnie, ustalony porządek w procesie pracy (art. 108 § 1 pkt 2 kodeksu pracy).

WARIANT II.

Jeżeli pracodawca, na skutek zachowania podwładnego, całkowicie utracił do niego zaufanie, ma prawo rozwiązać z nim umowę albo z zachowaniem okresu wypowiedzenia, albo nawet w trybie natychmiastowym z jego winy, powołując się na tę okoliczność.

Oczywiście należy wskazać, że utrata zaufania jest skutkiem postępowania pracownika polegającego na nagrywaniu (w określonym dniu/ach) konkretnych rozmów współpracownika/ów oraz/albo kontrahentów zatrudniającego, bez wiedzy i zgody zainteresowanego/ych (art. 30 § 1 pkt 2 i art. 52 § 1 pkt 1 k.p).

WARIANT III.

Prawo do swobody wypowiedzi, wyboru interlokutora i tajemnicy rozmowy stanowi dobro osobiste. Nagrywanie rozmowy – zarówno prywatnej, jak i służbowej – bez wiedzy i zgody zainteresowanego, niewątpliwie to dobro narusza. Tak uznał Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 6 lipca 1999 r. (I ACa 380/99). Skoro tak, to pracodawca może domagać się od niesubordynowanego etatowca złożenia odpowiedniego oświadczenia w stosownej formie, a ponadto zapłaty zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną z tego tytułu krzywdę; ewentualnie zapłaty określonej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

Jeżeli pracodawca wskutek nagrania dokonanego bez jego wiedzy i zgody doznał szkody majątkowej, ma dodatkowo prawo żądać jej naprawienia na ogólnych zasadach (art. 23–24 oraz art. 448 k.c.) >patrz wzór petitum pozwu w/s o ochronę dóbr osobistych i zadośćuczynienie.

Ważne! Pozew o ochronę dób osobistych wnosi się do sądu okręgowego (art. 17 pkt 2 k.p.c.). Opłata stała od tego pozwu wynosi 600 zł (art. 26 ust. 1 pkt 3 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). Opłata sądowa od łącznie dochodzonego z przedmiotowym pozwem zadośćuczynienia wynosi 5 proc. jego wysokości, ale nie mniej niż 30 zł i nie więcej niż 100 tys. zł (art. 13 ust. 1 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).

WARIANT IV.

Jeżeli pracownik w celu uzyskania informacji, do której nie jest uprawniony, nagrywa rozmowę osób, w której nie uczestniczy – np. pracodawcy i innego etatowca albo szefa i klienta firmy (poprzez np. umieszczenie urządzenia podsłuchowego w gabinecie przełożonego) – wówczas pracodawca może złożyć zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przez niego czynu zabronionego stypizowanego w art. 267 § 3 kodeksu karnego. Jeśli natomiast nagrywający przekazał otrzymaną w ten sposób wiadomość komuś innemu, wówczas jest to czyn z art. 267 § 3 i 4 k.k. Konieczne jest również zgłoszenie wniosku o ściganie przestępstwa z art. 267 § 3 i 4 k.k. (267 § 5 k.k.).

Gdyby pracownik groził ponadto ujawnieniem treści nagrania na szkodę zatrudniającego, a szantaż ten wzbudzałby w zagrożonym uzasadnioną obawę, że zostanie spełniony, wówczas może on w w/w zawiadomieniu dodatkowo zgłosić wniosek o ściganie przestępstwa określonego w art. 190 § 1 k.k. (art. 190 § 2 k.k.).

Istnieje także możliwość złożenia wniosku o nałożenie na (byłego) etatowca obowiązku naprawienia poniesionej wskutek jego zachowania szkody (w całości albo w części – art. 46 § 1 k.k.). Jest na to jednak ściśle określony czas. Gdy nie wytoczono powództwa cywilnego (co autorka pomija w tym artykule), pokrzywdzony (tu – osoba nagrywana, np. były już pracodawca), a także prokurator, może go zgłosić do zamknięcia przewodu sądowego na rozprawie głównej (art. 49a k.p.k.). Złożenie tego wniosku stanowi więc najłatwiejszy sposób, aby w jednym postępowaniu doprowadzić zarówno do skazania takiego pracownika, jak również uzyskać zaspokojenie poniesionej straty finansowej (przynajmniej hipotetycznie). Brak jest przeszkód do umieszczenia tego wniosku już w komentowanym zawiadomieniu (ewentualnie w odrębnym piśmie jeszcze na etapie postępowania przygotowawczego, tj. zanim sprawa trafi do sądu).

Podkreślenia wymaga również fakt, iż wniesienie powództwa cywilnego wyklucza zgłoszenie przedmiotowego wniosku o naprawienie szkody.

Autorka pomija w tym wariancie wszelkie kwestie proceduralne związane ze złożeniem zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.

Autorka jest adwokatem

podstawa prawna: art. 30 § 1 pkt 2, art. 52 § 1 pkt 1, art. 108 § 1 pkt 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 1666 ze zm.)

podstawa prawna: art. 46 § 1, art. 190, art. 267 § 3-5 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 1214)

podstawa prawna: art. 23-24, art. 448 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 459)

podstawa prawna: art. 49a ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 1139)

podstawa prawna: art. 17 pkt 2 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 768)

podstawa prawna: art. 13 ust. 1, art. 26 ust. 1 pkt 3 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 623)