Tak uznał Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z 15 lipca 2016 r., III AUa 425/16.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdził, że A.P. jako wspólnik spółki jawnej P. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu z powyższego tytułu w okresie od 7 kwietnia do 30 września 2010 roku. Organ wskazał, iż spółka jawna powstaje z chwilą wpisu do rejestru, wobec czego A.P. stała się wspólnikiem spółki po jej wpisaniu do Krajowego Rejestru Sądowego i od tego momentu podlega obowiązkowi ubezpieczeniowemu.
Odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczń Społecznych wniosła A.P. podnosząc, iż ustawa systemowa obowiązek ubezpieczeniowy uzależnia nie od posiadania statusu wspólnika spółki, a od faktycznego prowadzenia działalności gospodarczej, co zgodnie z dokumentami przedłożonymi w postępowaniu nastąpiło dopiero od 1 października 2010 roku.
Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie. Sąd ustalił, że umowa spółki jawnej zawarta została 9 marca 2010 roku, a rejestracja spółki w Krajowym Rejestrze Sądowym nastąpiła 7 kwietnia 2010 roku. Przedmiotem działalności spółki była produkcja i sprzedaż biomasy. A.P. dokonała zgłoszenia płatnika składek oraz zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego jako wspólnik spółki jawnej od 1 października 2010 roku, z kolei do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego od 1 września 2013 roku.
Sąd okręgowy zgodził się z A.P., że momentem rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej jest moment rzeczywistego rozpoczęcia jej wykonywania. Niemniej prowadzeniem działalności gospodarczej jest nie tylko faktyczne wykonywanie czynności będących jej przedmiotem, lecz również wykonywanie czynności zmierzających do zaistnienia takich czynności gospodarczych – tzw. czynności przygotowawczych, poszukiwanie nowych klientów, utrzymywanie firmowego konta, wynajmowanie pomieszczeń, w których prowadzone mogą być czynności związane z działalnością, zamieszczanie ogłoszeń w prasie, załatwianie spraw urzędowych. Czynności dokonywane przez A.P. przed 1 października 2010 roku. były czynnościami przygotowawczymi do rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej. Po zawarciu umowy spółki musiała ona ze wspólnikiem dopełnić formalności, znaleźć budynek do prowadzenia działalności, który został wydzierżawiony już we wrześniu 2010 roku, szukała też kontrahentów. We wrześniu wynajęta została zewnętrzna firma do montażu linii produkcyjnej, której elementy musiały zostać zakupione odpowiednio wcześniej, doprowadzono również prąd. Świadek R.B., zajmujący się zawodowo montażem linii produkcyjnych biomasy, zeznał, że wstępne rozmowy biznesowe odbywały się już na początku roku 2010, a poszczególne urządzenia były składane i montowane przez okres 4 miesięcy. Wypłacona została również zaliczka. Poszukiwania hali mającej służyć za miejsce produkcji odbywały się w sezonie wiosenno-letnim. Świadek M.P. zeznał natomiast, że umowa, której przedmiotem był najem hali produkcyjnej, podpisana została już w czerwcu 2010 roku, a następnie montowano w niej oświetlenie i przygotowywano do rozpoczęcia produkcji biomasy. Świadek wskazał również, że rozmowy z R.B. prowadzone były już w kwietniu 2010 roku. Faktur przedłożone przez A.P. datowane były na lipiec 2010 roku.
W ocenie sądu I instancji wszystkie powyższe okoliczności świadczą o tym, iż po podpisaniu umowy spółki i wpisaniu jej do Krajowego Rejestru Sądowego, A.P., jako wspólnik spółki jawnej, podejmowała czynności przygotowawcze zmierzające do rozpoczęcia produkcji biomasy. Dlatego też zaskarżona decyzja odpowiadała prawu.
A.P. wniosła apelację. Podniosła, że czynności przygotowawcze miały na celu jedynie przygotowanie spółki do hipotetycznej możliwości rozpoczęcia i prowadzenia przez nią działalności gospodarczej. Spółka osiągnęła gotowość do faktycznego podjęcia prowadzenia działalności gospodarczej i rozpoczęła jej prowadzenie dopiero w październiku 2010 roku. Podejmując czynności przygotowawcze nie była osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy systemowej.
Sąd Apelacyjny potrzymał jednak stanowisko sądu I instancji. —Monika Spotowska
Komentarz eksperta
Monika Spotowska, adwokat, doradca podatkowy i senior associate w warszawskim biurze Rödl
