Układy zbiorowe pracy to dobrowolne porozumienia zawierane w drodze rokowań pomiędzy pracodawcą a pracownikami, reprezentowanymi przez związki zawodowe. Regulują one warunki pracy i wynagradzania w sposób dostosowany do potrzeb danego pracodawcy i zatrudnionych u niego osób (nie gorzej dla pracowników, niż przewiduje kodeks pracy).
Jak przypomina w swoim artykule na łamach „Rzeczpospolitej” Paulina Szewioła, Unia Europejska wymaga od państw członkowskich, aby docelowo 80 proc. pracowników było objętych porozumieniami zbiorowymi oraz układami zbiorowymi pracy.
Nowa rządowa propozycja ma zwiększyć zainteresowania układami zbiorowymi i ożywić praktykę układową w Polsce.
Projekt przewiduje otwarty katalog spraw, które mogą być regulowane w układzie zbiorowym. Przy czym ustalenia pomiędzy pracodawcą a związkami zawodowymi nie będą mogły być jednak mniej korzystne od tych, które wynikają z przepisów powszechnie obowiązujących.
Katarzyna Siemienkiewicz z Polskiego Towarzystwa Gospodarczego uważa jednak, że praktyce te zmiany nie doprowadzą do osiągnięcia zakładanego celu, tj. większej popularyzacji układów. – Przede wszystkim ustawodawca nie zdecydował się na zmianę, zgodnie z którą w układzie można zawierać rozwiązania mniej korzystne, niż przewiduje k.p. Tymczasem w Polsce działają w większości małe i średnie firmy, które często balansują na granicy minimalnych wymogów określonych ustawowo, i ciężko im zaproponować „coś więcej”. Stąd też ich niechęć do podejmowania rokowań zbiorowych – mówi ekspertka ekspertka.
Co więcej, zdaniem Katarzyny Siemienkiewicz na poprawę sytuacji nie wpłynie również przewidziane w projekcie uproszczenie procesu rejestrowania układów. – Kwestie formalne nie wpływają bowiem znacząco na ich popularność – dodaje.
Z kolei Wioletta Żukowska-Czaplicka z Federacji Przedsiębiorców Polskich pozytywnie o wprowadzenie dwóch okresów obowiązywania układu zbiorowego pracy, tj. nie dłużej niż pięć lat dla zakładowych i dziesięć lat dla ponadzakładowych. Dotychczas strony w większości zawierały je na czas nieokreślony. – Dla nas to jest pozytywna informacja. Nie chcieliśmy, żeby te układy trwały w nieskończoność, tylko aby była możliwość ich renegocjacji w szybszym terminie – podkreśla.
