Prezydent Gdańska zobowiązał spółkę z o.o. Poliberica z Łodzi do dodatkowych opłat rocznych 186,5 tys. zł i 170,8 tys. zł za niezagospodarowanie w terminie dwóch działek w śródmieściu Gdańska oddanych jej w użytkowanie wieczyste. Takie kary to element przetargów na oddanie nieruchomości w użytkowanie wieczyste. Mają zapobiegać przeciąganiu się inwestycji.

Są też powodem sporów. Za niedotrzymaniem ustalonych terminów kryją się bowiem różne przyczyny: protesty mieszkańców, trudności w uzyskaniu kredytu czy zgody konserwatora zabytków.

Powodem opóźnień był obowiązek przeprowadzenia prac archeologicznych. Przedłużony aż o trzy lata termin zagospodarowania obu nieruchomości też okazał się nierealny. Wniosek spółki o kolejne przedłużenie, do 31 marca 2015 r., spotkał się z odmową. Prezydent Gdańska stwierdził, że od zawarcia w 2006 r. umowy użytkowania wieczystego spółka nic nie zdziałała.

Firma odwołała się do Samorządowego Kolegium Odwoławczego, a po jego negatywnym stanowisku złożyła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku. Argumentowała, że terminy zabudowy nieruchomości wyznaczone w umowie o użytkowanie nie uwzględniały czasochłonności badań archeologicznych. Powołała się na art. 62 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami, który przewiduje, że terminy mogą być przedłużone, jeżeli nie mogły być dotrzymane z przyczyn niezależnych od użytkownika wieczystego.

WSA stwierdził, że wtedy pisze się aneks do umowy o oddanie nieruchomości w użytkowanie. Ustalanie przyczyn niedotrzymania terminu nie jest natomiast możliwe w decyzji o ustaleniu opłat dodatkowych wydanej na podstawie art. 63 ust. 2 ugn. Opłaty mogą być wtedy zastosowane zawsze, gdy nieruchomość oddana w użytkowanie nie została zagospodarowana w terminie. Nie uzależnia się nałożenia opłaty od przyczyn niedotrzymania terminu zabudowy, w tym zawinienia użytkownika wieczystego.

Naczelny Sąd Administracyjny uchylił ten wyrok oraz decyzje SKO i prezydenta Gdańska.

– Zabrakło rozważenia argumentów spółki i oceny przyczyn opóźnienia – powiedziała sędzia Monika Nowicka. – Art. 63 ust. 2 ugn stwierdza, że decyzja o ustaleniu opłaty dodatkowej jest uznaniowa. A więc należy rozważyć zarówno interes społeczny, jak i słuszny interes strony.

Sygnatura akt I OSK 217/14