Wojewódzki inspektor ochrony środowiska wymierzył karę pieniężną prowadzącemu stację demontażu. Decyzja ta została doręczona przedsiębiorcy z pominięciem jego pełnomocnika. Główny  inspektor ochrony środowiska rozpatrzył wniesione odwołanie mimo niedoręczenia rozstrzygnięcia pełnomocnikowi. Czy decyzja organu I instancji była ważna? – pyta czytelnik.

Tak, decyzja ta była ważna, mimo że jej doręczenie nastąpiło z naruszeniem art. 40 § 2 k.p.a. Przepis ten stanowi, że jeżeli strona ustanowiła pełnomocnika, pisma doręcza się jemu. Jeżeli ustanowiono kilku pełnomocników, doręcza się pisma tylko jednemu. Strona może wskazać takiego pełnomocnika. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 20 lutego 2014 r. (II OSK 2259/12) stwierdził, że nawet wadliwie wydana (doręczona) decyzja wchodzi do obrotu prawnego, tzn. wywołuje określone skutki prawne.

Nie jest przy tym dopuszczalne ponowne poprawne doręczenie w miejsce wcześniejszego wadliwego. Nie jest też dozwolone, przykładowo, ponowne dokonywanie tej czynności wobec stron pominiętych przy wcześniejszym akcie doręczenia. Czynność ta musi mieć charakter jednorazowy. Przyjęcie innej koncepcji godziłoby bowiem w zasadę trwałości ostatecznych decyzji administracyjnych określoną w art. 16 k.p.a.

Jeżeli strony, którym doręczono decyzje (nawet z naruszeniem obowiązujących w tym zakresie przepisów), nie wniosły odwołania, decyzja staje się ostateczna, a jej wzruszenie może nastąpić wyłącznie w ramach trybów nadzwyczajnych (tj. wskutek wniosku o stwierdzenie nieważności lub wznowienie postępowania).

W bogatym orzecznictwie odnoszącym się do naruszenia art. 40 § 2 k.p.a. wskazuje się, że celem tego przepisu jest przede wszystkim zagwarantowanie praw strony do rzetelnego i prawidłowego postępowania oraz że strona nie może ponosić negatywnych konsekwencji zaniedbań organów.

W sytuacji jednak, gdy wadliwość doręczenia nie powoduje negatywnych konsekwencji dla strony, a zwłaszcza nie pozbawia jej możliwości skorzystania ze środków zaskarżenia, nie ma podstaw do eliminowania decyzji tylko z tego względu (por. np. wyroki NSA? z: 4 kwietnia 2008 r., II GSK 3/08, i z 28 kwietnia 2009 r., II GSK 887/08). Ocena skutków pominięcia pełnomocnika zależy od okoliczności danej sprawy, długotrwałości pominięcia i etapu postępowania, w którym doszło do takiego naruszenia.

podstawa prawna: art. 40 § 2 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. DzU z 2013 r. poz. 267 ze zm.)