Polska Izba Ubezpieczeń przyjęła zasady bezpośredniej likwidacji szkód dla odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych (OC komunikacyjne). Poszkodowany w wypadku będzie zgłaszać szkodę nie jak dotychczas ?w zakładzie ubezpieczeń sprawcy, ale u swojego ubezpieczyciela, który następnie w drodze regresu wystąpi do ubezpieczyciela sprawcy. Zasada ta spowoduje dużą zmianę na rynku ubezpieczeń. Niektórzy twierdzą, że go wręcz zrewolucjonizuje. Dlatego warto się zastanowić, jakie skutki wiążą się z tym dla poszczególnych  uczestników rynku. Ma to o tyle istotne znaczenie, że ubezpieczenie OC komunikacyjne jest najbardziej powszechnym ubezpieczeniem OC obowiązkowym, a ogromna  liczba szkód komunikacyjnych sprawia, że ich likwidacja jest kwestią kluczową dla obu stron umowy ubezpieczenia.

Co to jest BLS

Zasada BLS sprowadza się do tego, że ubezpieczyciel poszkodowanego wypłaca mu odszkodowanie, a następnie kompensuje sobie je od ubezpieczyciela sprawcy szkody.

Uproszczenie i skrócenie procedury likwidacji szkód oznacza także korzyści dla przedsiębiorców

Pierwszym ubezpieczycielem w Polsce, który wprowadził tego typu rozwiązanie do swojej polisy, jest PZU. W jego ślady poszła Uniqa. Inne towarzystwa takie jak Warta i Interrisk posiadały już wcześniej podobne rozwiązania, ale skorzystanie z nich było obwarowane dodatkowymi zastrzeżeniami lub oferowane za dodatkową składką.

W ramach oferty PZU BLS może być generalnie zastosowany, gdy szkoda ma miejsce ?w kraju, nastąpiła pomiędzy dwoma samochodami osobowymi zarejestrowanymi w Polsce ?i dotyczy szkód majątkowych.

Zadowolony klient

W obecnym systemie poszkodowany, zgłaszając się do ubezpieczyciela sprawcy szkody, jest czynnikiem kosztotwórczym. Dlatego też często rzeczoznawca pomniejsza wartość straty wskutek zastosowania amortyzacji, czyli szacowania szkody na podstawie zamienników część oryginalnych. W przypadku likwidacji szkody OC u swojego ubezpieczyciela możemy mieć do czynienia z wypłatą odszkodowania na poziomie satysfakcjonującym klienta. Wynika to przede wszystkim z tego, że ubezpieczyciel liczy na to, że zadowolony klient, odnowi polisę właśnie u niego. Powstaje jednak pytanie, czy BLS nie spowoduje obniżenia wyniku towarzystwa oraz wzrostu konfliktów pomiędzy ubezpieczycielami w przypadku roszczeń regresowych do towarzystwa sprawcy szkody.

Równocześnie można się zastanawiać, czy chcąc obniżyć koszty likwidacji towarzystwa, nie wypracują wspólnie porozumień dotyczących stosowania na rynku niższych odszkodowań – równanie do poziomu towarzystw płacących mniej. Niewątpliwie intencją jest, aby BLS stał się rozwiązaniem ogólnorynkowym, do którego przystąpi na  zasadzie dobrowolności większość towarzystw ubezpieczeniowych, co mogłoby stworzyć sprawnie funkcjonujący system.

System ryczałtowy

Z informacji PIU wynika, że wprowadzenie bezpośredniej likwidacji miałoby opierać się o system ryczałtowy. Oznacza to, że odszkodowania wypłacane byłyby w z góry określonych rozmiarach, nie byłoby tu elementu akceptacji wypłat przez zakład ubezpieczeń sprawcy szkody. Rozwiązanie to pozwoliłoby uniknąć wielu wątpliwości.

Przedstawiciele KNF zapewniają, że do końca czerwca chcą skierować do konsultacji z sektorem jasne wytyczne ds. likwidacji szkód. Komisja chce wskazać w stosownym dokumencie na sposób prowadzenia likwidacji szkód, zasady ustalania wysokości odszkodowania itd.

Nowa jakość

Wprowadzenie systemu BLS powoduje zmiany w relacjach ubezpieczycieli ze swoimi klientami. Będą oni bowiem nie tylko pobierać składki, ale również wypłacać odszkodowanie i brać udział w procesie likwidacji szkody. Tym samym klient jest obsługiwany cały czas przez swojego ubezpieczyciela. Bezpośrednia likwidacja szkód jest znana w Europie. Stosuje ją wiele krajów Unii Europejskiej, np. Belgia, Hiszpania, Włochy, Francja, Grecja, Austria, oraz spoza Unii – Rosja, Szwajcaria. Systemy te są oparte na porozumieniach ramowych zakładów ubezpieczeń powstałych z inicjatywy ubezpieczycieli i zorganizowane przez lokalne izby ubezpieczeń. Czasem wynikają z regulacji publicznych. Najstarszy system BLS funkcjonuje we Francji (wprowadzony w latach 60.). Opiera się na porozumieniu między zakładami ubezpieczeń. Rozwiązania francuskie funkcjonują na zasadzie ryczałtu, tj. wypłaty odszkodowań w z góry uzgodnionych rozmiarach. Tym samym nie ma elementu akceptacji wypłat przez ubezpieczyciela sprawcy szkody. Porozumieniem zarządza specjalna komisja, do której zadań należą: monitorowanie, wprowadzanie zmian, określanie limitów odszkodowania, statystyki, sprawy sporne pomiędzy ubezpieczycielami. W systemie belgijskim w ramach procedury likwidacji szkód szkoda likwidowana jest przez ubezpieczyciela poszkodowanego według uzgodnionej skali odszkodowań, a skorzystanie z BLS uniemożliwia klientowi inną drogę dochodzenia roszczeń (podpisanie stosownego oświadczenia przez klienta). Jest specjalna instytucja zarządzająca programem, dzięki której ubezpieczyciel poszkodowanego odzyskuje swoje środki. W większości krajów Europy Zachodniej systemy BLS mają charakter dobrowolny, a przystąpienie do nich opiera się na porozumieniu towarzystw ubezpieczeniowych.

Zdaniem autorki

Monika ?Kosman radca prawny, ?Kancelaria Gajek ?i Wspólnicy

Z punktu widzenia ubezpieczonych najważniejszymi elementami ubezpieczenia jest jego cena oraz sprawna likwidacja szkody zakończona wypłatą odszkodowania. Poprzez uproszczenie i skrócenie procedury likwidacji szkód dąży się do osiągnięcia zadowolenia klientów, w tym oczywiście przedsiębiorców. Większa satysfakcja klienta przyczyni się do chęci odnowienia przez niego polisy na kolejne lata u tego właśnie ubezpieczyciela. Będzie to z pewnością skutkować większą lojalnością klientów wobec swojego ubezpieczyciela.

Ponadto, jeśli klienci będą zadowoleni z poziomu obsługi likwidacji szkody, czyli szybkości oraz wysokości realizowanych przez towarzystwo wypłat, które będą na poziomie rzeczywistej szkody, to zmniejszy się konfliktowość pomiędzy ubezpieczonymi a towarzystwami. Nie dojdzie też  do tak licznych jak obecnie sporów sądowych.

W dalszej perspektywie tj. przy założeniu, że rynek szeroko wchodzi  w metodę BLS ewentualne roszczenia związane z odszkodowaniem będą wyjaśniane przez dwa podmioty równorzędne tj. dwa towarzystwa ubezpieczeniowe. Nie będzie zaś sporu klient – towarzystwo ubezpieczeniowe, gdzie  ten pierwszy zazwyczaj był stroną słabszą.

Jak wynika z doświadczeń krajów europejskich system BLS doprowadził do znacznego obniżenia kosztów likwidacji  szkody oraz  skrócenia jej czasu. Ponadto wprowadził lepszą obsługę ubezpieczonych przez ich ubezpieczycieli oraz lepszą komunikację wzajemną.

BLS i podniesienie jakości likwidacji szkód może przekonać głównie tych klientów, także przedsiębiorców, którzy posiadając pewną świadomość ubezpieczeniową analizują szerszy kontekst polisy, w tym likwidację szkód, szukają pełnego pokrycia poprzez np. polisy pakietowe OC/AC.  Jest jednak oczywiście  znaczna część klientów, która kupuje jedynie polisę OC głównie z uwagi  na to, że jest to ubezpieczenie obowiązkowe i kieruje się przede wszystkim najniższą ceną.

Uważam, że z założenia wprowadzenie systemu BLS jest krokiem w dobrą stronę i z pewnością przyniesie korzyści klientom, ale ocena będzie możliwa w kilkuletniej perspektywie, gdy rynek będzie miał jasne zasady oferowania BLS ?i wypracowany przejrzysty system rozliczeń między towarzystwami.

Na razie inni ubezpieczyciele nie idą w ślady PZU, czekają jak wprowadzony model sprawdzi się ?w praktyce.