Rz: W praktyce gospodarczej coraz częściej zdarzają się podziały spółek i związane ?z tym podziały przedsiębiorstwa. Jak wygląda sprawa dziedziczenia praw i zobowiązań podatkowych w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych przez wydzieloną spółkę czy spółki?
W przypadku podziału osoby prawnej znajdzie zastosowanie zawarta ?w ordynacji podatkowej zasada sukcesji generalnej, jeżeli majątek przejmowany na skutek podziału (a przy podziale przez wydzielenie ?– także majątek osoby prawnej dzielonej) stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa.
W praktyce kwestia tego, jak rozumieć sukcesję generalną na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych, przysparza jednak wielu kłopotów. Interpretacje podatkowe wydawane ?w imieniu ministra finansów coraz częściej powołują się ?na tzw. częściową sukcesję generalną, tzn. pojęcie, które zasadniczo nie jest znane na gruncie ordynacji podatkowej. Odwołując się do tej zasady, władze skarbowe nakazują dzielić przychody ?i koszty dzielonej spółki skumulowane od początku roku podatkowego i przypisywać odpowiednią ich część ?do podatnika, który powstał ?w wyniku podziału lub który przejął wydzielony majątek. Nie ma większego problemu, jeśli przedsiębiorca prowadzi dwa w miarę niezależne od siebie rodzaje działalności – np. renowację starych mebli i produkcję mebli nowych, ?i jedną z tych działalności ?– wraz z linią produkcyjną, zatrudnionymi pracownikami itp. – przenosi do nowej spółki. Wówczas wydzielenie kosztów i przychodów jest dość proste, zwłaszcza jeśli mówimy o kosztach bezpośrednich. Jednak najczęściej sytuacja jest bardziej skomplikowana, a kategoria kosztów pośrednich służących działalności całej dzielonej spółki jest w praktyce bardzo obszerna. Często nie sposób rozsądnie wydzielić tę część kosztów i przychodów, która odnosi się do poszczególnych części majątku. Takie wydzielenie może się jeszcze bardziej skomplikować, jeśli jest dokonywane w trakcie roku podatkowego.
Czy zatem najlepsza datą ?na wydzielenie spółki jest ?1 stycznia?
Rzeczywiście, przy takim stanowisku władz skarbowych najlepiej, by dzień podziału zbiegał się w czasie z datą rozpoczęcia nowego roku podatkowego. W przy?padku osób prawnych nie musi to być koniecznie początek roku kalendarzowego. W praktyce bardzo wiele podziałów spółek dokonuje się właśnie w dacie rozpoczęcia nowego roku podatkowego, ze względu ?na mniejsze komplikacje rozliczeniowe. Po prostu zamyka się stary rok podatkowy w dotychczasowej spółce, a wraz z nowym rokiem otwiera się działalność wydzielonej spółki ?z „czystym kontem", ?tj. w zasadzie nie przenosząc tam żadnych kosztów czy przychodów.
Czy w takim przypadku nowa spółka może dziedziczyć stratę spółki dzielonej?
Nie ma możliwości dziedziczenia straty podatkowej, a więc wyniku podatkowego zamkniętych już lat podatkowych. Idąc jednak ?za wskazaną powyżej logiką urzędników skarbowych ?i forsowaną przez nich teorią częściowej sukcesji podatkowej, jeżeli podział spółki rejestrowany jest przykładowo w ostatnim dniu roku podatkowego spółki dzielonej, to wynik tego roku (roku podziału), chociażby wskazywał na stratę w zakresie wydzielanej z podatnika działalności, powinien być przypisany spółce, która powstała z podziału lub do której wydzielono generującą straty zorganizowaną działalność przedsiębiorstwa.
—rozmawiał Paweł Rochowicz