Zakup samochodu w komisie bezpieczny dla konsumenta

Rynek samochodów używanych jest w dużej mierze oparty na działalności komisów. Zdarzają się  przypadki, że po przejechaniu kilkudziesięciu czy kilkuset kilometrów w pojeździe nabytym w komisie ujawnia się wada utrudniająca lub wręcz uniemożliwiająca dalszą jazdę. W zdecydowanej większości przypadków wada ta istniała już w momencie sprzedaży. W takiej sytuacji właściciel komisu broni się, twierdząc zwykle, że o usterce niczego nie wiedział. Takie tłumaczenie będzie wystarczające tylko w przypadku, gdy nabywcą jest przedsiębiorca. Ochrona konsumenta jest w tej sytuacji bardzo szeroka tj. taka jak przy nabyciu rzeczy nowej.

Istota umowy

Przez umowę komisu przyjmujący zlecenie (komisant) zobowiązuje się za wynagrodzeniem (prowizja) w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek dającego zlecenie (komitenta), lecz w imieniu własnym. Na podstawie art. 770 kodeksu cywilnego komisant nie ponosi odpowiedzialności za ukryte wady fizyczne rzeczy, jak również za jej wady prawne, jeżeli przed zawarciem umowy podał to do wiadomości kupującego. Jednak wyłączenie odpowiedzialności nie dotyczy wad rzeczy, o których komisant wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć. Regulacja  ta dotyczy wyłącznie nabywców – przedsiębiorców. Zgodnie z art. 7701 k.c. do umowy sprzedaży rzeczy ruchomej, zawartej przez komisanta z osobą fizyczną, która nabywa rzecz w celu niezwiązanym z jej działalnością gospodarczą ani zawodową, stosuje się przepisy o sprzedaży konsumenckiej.

Tak więc w przypadku konsumenta zastosowanie znajdą przepisy z 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie kodeksu cywilnego (DzU z 2002 r. nr 141 z późn.zm.). Sprzedawca odpowiada wobec kupującego, jeżeli towar konsumpcyjny w chwili jego wydania jest niezgodny z umową; w przypadku stwierdzenia niezgodności przed upływem sześciu miesięcy od wydania towaru domniemywa się, że istniała ona w chwili wydania (art. 4 ustawy).

Należy dodać, że sprzedawca odpowiada za niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową jedynie w przypadku jej stwierdzenia przed upływem dwóch lat od wydania tego towaru kupującemu. Ustawodawca, nie wyjaśniając co oznacza owa niezgodność z umową wskazał, kiedy towar jest zgodny z umową tj.  jeżeli nadaje się do celu, do jakiego tego rodzaju towar jest zwykle używany oraz, gdy jego właściwości odpowiadają właściwościom cechującym towar tego rodzaju.

Jakie wady

Komis, chcąc uniknąć odpowiedzialności, powinien poinformować nabywcę – konsumenta o znanych mu wadach sprzedawanego pojazdu. Nie odpowiada za niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową, gdy kupujący w chwili zawarcia umowy o tej niezgodności wiedział lub, oceniając rozsądnie, powinien był wiedzieć.

Jeżeli towar konsumpcyjny jest niezgodny z umową, kupujący może żądać doprowadzenia go do stanu zgodnego z umową przez nieodpłatną naprawę albo wymianę na nowy, chyba że naprawa albo wymiana są niemożliwe lub wymagają nadmiernych kosztów. Przy ocenie nadmierności kosztów uwzględnia się wartość towaru zgodnego z umową oraz rodzaj i stopień stwierdzonej niezgodności, a także bierze się pod uwagę niedogodności, na jakie naraziłby kupującego inny sposób zaspokojenia.

Gdy kupujący, z wyżej wskazanych przyczyn, nie może żądać naprawy ani wymiany, albo jeżeli sprzedawca nie zdoła uczynić zadość takiemu żądaniu w odpowiednim czasie lub gdy naprawa albo wymiana narażałaby kupującego na znaczne niedogodności, ma on prawo domagać się stosownego obniżenia ceny albo odstąpić od umowy. W tym miejscu należy podkreślić, iż od umowy nie może odstąpić, gdy niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową jest nieistotna.

Nie da się ograniczyć

Mając na uwadze  te regulacje, konsument posiada pełną ochronę, dokonując zakupu używanego pojazdu w komisie. Tego faktu nie mogą zmienić klauzule umowne wyłączające odpowiedzialność komisanta, które dość często znajdują się w umowach. Zgodnie z art. 3851 § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Uprawnień unormowanych w ustawie konsumenckiej nie można wyłączyć ani ograniczyć w drodze umowy zawartej przed zawiadomieniem sprzedawcy o niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową. W szczególności nie można tego dokonać przez oświadczenie kupującego, że wie o wszelkich niezgodnościach towaru z umową (art. 11 ustawy).

Zdaniem autora:

Tomasz Poznański, adwokat

W znacznie trudniejszej sytuacji niż konsument pozostaje przedsiębiorca dokonujący zakupu samochodu w komisie. Przede wszystkim przed  zakupem powinien dokonać szczegółowego sprawdzenia auta w serwisie. Z zasady w umowie sprzedaży lub na fakturze znajdzie się zapis wskazujący, że kupujący został poinformowany o stanie technicznym pojazdu. Warto, aby zapis ten był jak najbardziej precyzyjny tj. wskazywał na konkretne wady.

Przedsiębiorca kupujący pojazd w komisie, przy zapewnieniach sprzedającego o braku jakichkolwiek wad pojazdu, powinien dążyć do uzyskania od sprzedawcy gwarancji rozruchowej, w której zostanie określone zobowiązanie do pokrycia kosztów naprawy pojazdu np. w okresie 3 miesięcy od daty transakcji. Nie ulega wątpliwości, że przy normalnej eksploatacji samochodu, nawet najlepiej ukryte wady powinny w tym czasie ujrzeć światło dzienne, za co zapłaci nierzetelny komisant.