Interpretacja indywidualna a kontrola podatkowa

Tak uznał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 6 września 2013 r. (I FSK 1046/12).

Stan faktyczny

Podatnik wystąpił o udzielenie mu interpretacji indywidualnej sprawie dotyczącej opodatkowania VAT dostawy nieruchomości gruntowej dokonanej w ramach wywłaszczenia za odszkodowaniem. Tak się jednak złożyło, że w tym samym przedmiocie fiskus przeprowadził kontrolę podatkową, która zakończyła się protokołem. Podatnik zastosował się do wytycznych kontrolerów i dokonał korekty deklaracji VAT oraz wpłacił podatek. We wniosku o interpretację pytał jednak czy od wywłaszczonych działek obowiązany był odprowadzić VAT. Sam uważał bowiem, że nie.

Organ interpretacyjny odmówił wszczęcia postępowania. Uznał, że nie wydaje się interpretacji indywidualnej w zakresie tych elementów stanu faktycznego, które w dniu złożenia wniosku o interpretację są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej. A także gdy w tym zakresie sprawa została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub w postanowieniu organu podatkowego czy kontroli skarbowej. Skoro u podatnika była przeprowadzona kontrola podatkowa na okoliczność rozliczania VAT, to mamy tu do czynienia z powagą rzeczy osądzonej. I choć fiskus przyznał, że taka sytuacja nie wynika wprost z przepisów, to jego zdaniem za odmową udzielenia interpretacji przemawia założenie racjonalności ustawodawcy. Podatnik zaskarżył odmowę do sądu i wygrał.

Rozstrzygnięcie

Najpierw rację skarżącemu przyznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie. Stan faktyczny objęty wcześniej zakończoną kontrolą podatkową i wydanym protokołem, do którego zastosował się podatnik, nie mieści się w żadnej z okoliczności wymienionych w art. 14b § 5 ordynacji podatkowej (dalej: o.p.). W takiej sytuacji nie mamy do czynienia z powagą rzeczy osądzonej. Protokół, którym zakończyła się kontrola podatkowa, nie rozstrzygał bowiem sprawy co do istoty.

Stanowisko to w pełni zaakceptował Naczelny Sąd Administracyjny. W jego ocenie, nie można utożsamiać rozstrzygnięcia sprawy co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu ze złożeniem deklaracji podatkowej czy korekty w związku z przeprowadzoną kontrolą podatkową zakończoną protokołem kontroli. Protokół kontroli nie jest aktem rozstrzygającym sprawę co do jej istoty. Dokumentuje tylko przebieg kontroli. Podatnik może się zastosować do stwierdzonych w nim nieprawidłowości, ale nie musi. Gdyby ustawodawca chciał wyłączyć wydanie interpretacji w razie zastosowania się przez podatnika do ujawnionych w protokole kontroli podatkowej nieprawidłowości poprzez złożenie deklaracji czy korekty deklaracji, zapewne dokonałby zmiany przepisów.

Alicja Sarna, doradca podatkowy w MDDP

Trudno nie zgodzić się z wyrokiem NSA. Jak słusznie zauważył sąd, organ całkowicie błędnie zinterpretował art. 14b § 4 o.p., który enumeratywnie wymienienia sytuacje, których zaistnienie uniemożliwia organowi wydanie interpretacji indywidualnej.

W niniejszej sprawie wniosek został złożony po otrzymaniu przez podatnika protokołu kontroli, a przed wszczęciem postępowania podatkowego. Oznacza to, że nie toczyła się kontrola podatkowa. Została ona bowiem, zgodnie z art. 291 § 4 o.p., zakończona w dniu doręczenia podatnikowi protokołu, a przed wszczęciem postępowania podatkowego (to bowiem, zgodnie z art. 165 § 4 o.p., nastąpiłoby ewentualnie z dniem doręczenia podatnikowi postanowienia). Protokół kontroli nie jest także, co oczywiste, decyzją ani postanowieniem. Wobec braku zaistnienia przesłanek negatywnych, brak było jakichkolwiek podstaw do odmowy przez organ wydania interpretacji indywidualnej. Jak więc można zauważyć, możliwość złożenia wniosku o interpretację – analogicznie do prawa do złożenia korekty deklaracji – istnieje w okresie pomiędzy otrzymaniem protokołu kontroli a wszczęciem postępowania podatkowego (otrzymaniem postanowienia o jego wszczęciu).

Wyrok ten może mieć duże znaczenie w praktyce, szczególnie przy kwestionowanych przez organy podatkowe transakcjach o dużych konsekwencjach finansowych. Zapłata spornej kwoty zatrzymuje bowiem naliczanie odsetek za zwłokę, a w przypadku wygranej w sądzie administracyjnym podatnik, na podstawie wniosku o stwierdzenie nadpłaty, odzyska całą wpłaconą przez siebie kwotę, choć bez oprocentowania (jeżeli organ podatkowy dotrzyma terminów wydania decyzji o stwierdzeniu nadpłaty oraz jej zwrotu).