Szwajcaria przez wiele lat przyciągała inwestorów ze względu na ochronę informacji bankowych. Ten wysoko rozwinięty kraj (w istocie jeden z najbogatszych na świecie) między innymi z tego względu szybko zdobył sobie pozycję finansowego centrum Europy (w opinii niektórych ekspertów nawet światowego centrum finansowego). I choć obecnie Unia Europejska naciska na wprowadzenie przez to państwo przepisów o automatycznej wymianie informacji bankowych z państwami członkowskimi UE, nie zmienia to faktu, że Szwajcaria wciąż pozostaje konkurencyjną lokalizacją inwestycyjną, również ze wzgłedu na jej system podatkowy.

Nie jest postrzegana jako raj

Na liście krajów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie CIT (rozporządzenie ministra finansów z 9 kwietnia br.) nie znajdziemy Szwajcarii. Jak na jedno z najlepiej rozwiniętych państw świata przystało, Szwajcaria zawarła wiele międzynarodowych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania (również z Polską) – obecnie ma ich 85. Dalsze 3 oczekują na wejście w życie, a z kolejnymi 4 państwami władze Szwajcarii rozpoczęły negocjacje na temat zawarcia stosownych porozumień.

Stawki

Spółki podlegają szwajcarskiemu podatkowi dochodowemu na trzech poziomach: federalnym, kantonalnym oraz komunalnym (przy czym podatek komunalny stanowi niewielki procent podatku kantonalnego). Stawka federalnego CIT wynosi 8,5 proc. (efektywnie, tj. po dokonaniu stosownych odliczeń – 7,83 proc.). Natomiast stawka kantonalnego CIT jest różna w poszczególnych kantonach.

Różnice są znaczne – łączna stawka CIT (uwzględniająca podatek federalny, kantonalny oraz komunalny) waha się od 12 proc. do 22 proc. Ponadto, na poziomie kantonu nakładany jest na spółki również podatek majątkowy (wealth tax), który wynosi od 0,001 proc. do 0,5 proc. W wielu kantonach podatek ten można odliczyć od podatku dochodowego.

Podatek dochodowy od osób fizycznych również nakładany jest na trzech poziomach. Podatek federalny jest progresywny (do 11,5 proc.), a stawka podatku kantonalnego waha się, w zależności od kantonu, od 12 proc. do 30 proc. Trzeba pamiętać również o podatku komunalnym stanowiącym kilka procent podatku kantonalnego. Dodatkowo, na poziomie kantonu nakładany jest na osoby fizyczne także podatek majątkowy (od 0,001 proc. do 1 proc.). Jego podstawa to majątek brutto pomniejszony o zobowiązania oraz ulgi.

Odlicza się zagraniczne podatki

Dochód uzyskany przez szwajcarską spółkę za granicą podlega opodatkowaniu w Szwajcarii. Jednak dochód ten uwzględnia się w szwajcarskim rozliczeniu podatkowym w kwocie netto, tj. po odliczeniu zagranicznego podatku dochodowego. To odróżnia szwajcarski system podatkowy od regulacji obowiązujących w większości państw, gdzie zagraniczny podatek odlicza się od podatku nakładanego w kraju macierzystym.

Sposób na niższe obciążenie

Spółki, które prowadzą działalność gospodarczą głównie za granicą, mogą ubiegać się o status tzw. spółki mieszanej. Spółka będzie postrzegana jako prowadząca działalność głównie za granicą w sytuacji, gdy:

- przynajmniej 80 proc. jej dochodów brutto uzyskiwane jest z zagranicznych źródeł oraz

- przynajmniej 80 proc. wydatków spółki ponoszone jest za granicą.

Dochód uzyskany przez spółkę mieszaną z zagranicznych źródeł jest opodatkowany na preferencyjnych zasadach (efektywnie stawka CIT wynosi od 9 proc. do 11 proc.), natomiast dochód „lokalny", osiągnięty w Szwajcarii, opodatkowany jest stawkami standardowymi (od 12 proc. do 22 proc.). Status spółki mieszanej potwierdza szwajcarski fiskus.

Zbada on ekonomiczne przesłanki funkcjonowania takiej spółki, od których zależeć będzie efektywna stawka CIT. Warto przy tym zaznaczyć, że Unia Europejska i Szwajcaria rozpoczęły w ostatnich miesiącach negocjacje w tej materii. Dysproporcja (a także specjalne zasady opodatkowania dla spółek holdingowych, o których piszemy dalej) przyciągnęła do Szwajcarii multum globalnych koncernów.

Kogo dotyczy specjalny reżim

W Szwajcarii wprowadzono specjalny reżim dla spółek holdingowych. Dotyczy on spółek, których głównym celem statutowym jest działalność holdingowa i które nie prowadzą działalności gospodarczej w Szwajcarii.

W praktyce ten pierwszy warunek uznaje się za spełniony, gdy inwestycje w spółki córki stanowią przynajmniej 2/3 wszystkich składników majątkowych spółki holdingowej bądź – alternatywnie – 2/3 dochodów takiej spółki stanowią dywidendy. Spółki spełniające te warunki są całkowicie zwolnione z podatku kantonalnego oraz komunalnego. W praktyce podlegają opodatkowaniu jedynie podatkiem federalnym, czyli na poziomie 7,83 proc.

Straty rozliczane dłużej

Podobnie jak w Polsce, również w Szwajcarii istnieją ograniczenia w rozliczaniu strat podatkowych. Przy czym w Szwajcarii strata podatkowa może zostać skompensowa- na z dochodem uzyskanym w ciągu 7 (w Polsce tylko w ciągu 5) kolejnych lat podatkowych. Straty podatkowe poniesione w danym roku nie mogą obniżyć dochodu do opodatkowania uzyskanego za poprzednie lata podatkowe.

Zyski kapitałowe co do zasady opodatkowane

Zyski kapitałowe z tytułu zbycia składnika majątkowego są traktowane w Szwajcarii jako zwyczajny dochód podlegający opodatkowaniu. Jeżeli zbycie nastąpi w cenie poniżej wartości rynkowej składnika majątkowego, to szwajcarskie organy podatkowe mogą obliczyć zysk kapitałowy z tej transakcji biorąc pod uwagę wartości rynkowe. Straty z tytułu zbycia składnika majątkowego są odliczane od dochodu podlegającego opodatkowaniu.

Niemniej, zbycie minimum 10 proc. udziału kapitałowego w spółce (niezależnie od tego czy ma siedzibę w Szwajcarii, czy za granicą) korzysta ze zwolnienia z opodatkowania. Warunkiem preferencji jest, aby podmiot zbywający posiadał nieprzerwanie przez okres powyżej 1 roku przynajmniej 10-procentowy udział kapitałowy w podmiocie, którego udziały bądź akcje są zbywane.

Dywidendy

Zarówno dywidendy wypłacane przez szwajcarską spółkę, jak i te otrzymywane przez szwajcarskiego udziałowca, podlegają opodatkowaniu w Szwajcarii. Jednak podobnie jak w przypadku zysków kapitałowych, przynajmniej 10-procentowy udział kapitałowy w spółce wypłacającej dywidendę skutkuje zwol- nieniem dywidend z opodatkowania. Zwolnienie będzie mieć zastosowanie również w przypadku niższego udziału kapitałowego pod warunkiem, że wartość udziału wynosi przynajmniej 1 milion franków szwajcarskich.

Dywidendy wypłacane przez podmiot mający siedzibę w Szwajcarii podlegają generalnie podatkowi u źródła w wysokości 35 proc. Należy jednak pamiętać o umowie zawartej pomiędzy Szwajcarią a UE 29 grudnia 2004 r., zgodnie z którą stawka podatku u źródła od dywidend zostaje zredukowana do zera w sytuacji, gdy dywidendy są wypłacane mającej siedzibę w UE spółce matce, posiadającej min. 25 proc. udziału kapitałowego w spółce wypłacającej. Nawet jeżeli te warunki nie są spełnione (np. ze względu na niższy poziom udziału kapitałowego), stawka podatku u źródła może zostać obniżona na podstawie stosownej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Przykład

Polski udziałowiec posiada bezpośrednio więcej niż 10 proc. udziałów/akcji podmiotu szwajcarskiego przez nieprzerwany 2-letni okres. Na podstawie polsko-szwajcarskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania podatek u źródła od dywidendy wypłacanej przez szwajcarski podmiot polskiej spółce matce nie wystąpi.

Jeżeli udział kapitałowy byłby mniejszy albo okres posiadania udziałów/akcji krótszy, to zgodnie z naszą międzynarodową umową zawartą ze Szwajcarią podatek u źródła wyniesie 15 proc.

Należności licencyjne i odsetki

Należności licencyjne i odsetki nie podlegają podatkowi u źródła w Szwajcarii. Jednak w odniesieniu do odsetek istnieje pewien wyjątek: 35-procentowemu podatkowi u źródła podlegają co do zasady odsetki od depozytów założonych w szwajcarskich bankach, do obligacji oraz do pożyczek o charakterystyce obligacji. Dodatkowo, podatkowi u źródła podlegają generalnie odsetki od wierzytelności zabezpieczonych szwajcarskimi nieruchomościami. Podatek może oczywiście zostać zredukowany na podstawie odpowiedniej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Przykład

W przypadku polskiego rezydenta podatkowego podatek u źródła od odsetek lub należności licencyjnych zostanie zredukowany do zera proc. w przypadku płatności na rzecz powiązanej spółki kapitałowej (min. 25-procentowy bezpośredni udział kapitałowy jednej spółki w drugiej bądź wspólny udziałowiec z UE/EOG posiadający min. 25-procentowy bezpośredni udział kapitałowy w obydwu spółkach) lub 5 proc. w pozostałych przypadkach.

Ceny transferowe i tzw. regulacje CFC

W zakresie regulacji o tzw. niedostatecznej kapitalizacji należy pamiętać o maksymalnym udziale długu w finansowaniu poszczególnych składników majątkowych. W przypadku wierzytelności jest on określony na poziomie 85 proc., dla inwestycji – 70 proc., a dla własność intelektualnej – 70 proc.

Szwajcaria nie posiada formalnych regulacji w zakresie cen transferowych. Nie wprowadziła także obowiązku sporządzania specjalnej dokumentacji w tym zakresie. Jednak wszelkie transakcje z podmiotami powiązanymi powinny przebiegać na warunkach rynkowych. Szwajcarskie władze skarbowe przy ustalaniu ceny rynkowej posługują się wytycznymi OECD w zakresie cen transferowych.

W Szwajcarii nie występują regulacje o opodatkowaniu zagranicznych spółek kontrolowanych (tzw. CFC rules). Transakcje, które są postrzegane jako sztuczne bądź zawierane wyłącznie w celu skorzystania z korzystnych zasad opodatkowania (np. wynikających z danej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania), mogą po prostu zostać pominięte bądź zmodyfikowane dla celów podatkowych przez szwajcarskie władze.

Umorzenie udziałów rozliczane w Polsce

W przypadku umorzenia udziałów w szwajcarskiej spółce, o sposobie opodatkowania będzie decydować wewnętrzna kwalifikacja takiego dochodu w Szwajcarii. Niemniej jednak omawiany dochód będzie co do zasady podlegać opodatkowaniu w Polsce, a ewentualny podatek nałożony w Szwajcarii będzie mógł być odliczony od podatku polskiego.

Przykład

Jeżeli polski rezydent podatkowy (osoba fizyczna bądź spółka), zdecyduje się zbyć udziały spółki z siedzibą w Szwajcarii, to będą one podlegać opodatkowaniu w Polsce 19 proc. stawką (wyjątek dotyczy udziałów bądź akcji w spółkach, których aktywa majątkowe składają się w więcej niż 50 proc. bezpośrednio lub pośrednio z majątku ruchomego położonego w Szwajcarii.

W takim przypadku zbycie to może być równocześnie opodatkowane w Szwajcarii, przy czym szwajcarski podatek można odliczyć od podatku polskiego).

Nie ma PCC

W Szwajcarii nie występuje podatek od czynności cywilnoprawnych. Jednak pobierana jest opłata skarbowa w wysokości 1 proc. od wkładu kapitałowego do szwajcarskiej spółki, niezależnie od tego czy wnoszona jest gotówka, czy inne składniki majątkowe.

Pewne operacje reorganizacyjne, np.:

- połączenie spółek,

- podział spółek,

- przeniesienie siedziby z innego kraju do Szwajcarii nie podlegają opłacie skarbowej.

Dodatkowo, przeniesienie własności akcji, udziałów, obligacji, tytułów uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych przez szwajcarskiego maklera podlega opodatkowaniu podatkiem transferowym. Wynosi on 0,15 proc. od wartości szwajcarskich papierów wartościowych i 0,3 proc. od papierów zagranicznych.

Autor jest doradcą podatkowym, starszym konsultantem w Crido Taxand Sp. z o.o.