Niezdolny do pracy nie nie może żądać przywrócenia do pracy

W takim przypadku sąd może zasądzić wyłącznie odszkodowanie z tytułu niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę.

Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z 13 lipca 2011 r. (I PK 8/11).

Stan faktyczny

Pracownik, który otrzymał wypowiedzenie umowy o pracę, odwołał się do sądu, zarzucając niezgodność wymówienia z przepisami prawa i domagając się przywrócenia do pracy. Jednocześnie przedstawił zaświadczenie lekarskie, stwierdzające niezdolność do pracy na stanowisku zajmowanym przed ustaniem zatrudnienia.

Rozstrzygnięcie

Sąd rejonowy stwierdził wadliwość wypowiedzenia i przywrócił tę osobę do pracy. Sąd okręgowy potwierdził jego stanowisko, jednak zmienił orzeczenie w taki sposób, że w miejsce przywrócenia do pracy zasądził odszkodowanie. Powołał się przy tym na niezasadność przywrócenia z uwagi na niezdolność do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku. Na skutek kasacji pracownika sprawa trafiła do SN.

SN uznał, że niezdolność do wykonywania pracy na określonym stanowisku, udokumentowana zaświadczeniem lekarza medycyny pracy, przesądza o braku możliwości przywrócenia pracownika do pracy i uzasadnia zasądzenie odszkodowania na podstawie art. 45 § 2 k.p.

Robert Stępień, prawnik w kancelarii Raczkowski i Wspólnicy

Na podstawie art. 45 § 2 k.p. sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika przywrócenia do pracy, jeżeli uzna, że jest to niemożliwe lub niecelowe. W takim przypadku zasądza odszkodowanie.

W omawianej sprawie pracownik przedstawił zaświadczenie lekarskie stwierdzające jego niezdolność do pracy na zajmowanym dotychczas stanowisku. SN słusznie uznał, że ta okoliczność przesądza o braku możliwości przywrócenia go na to stanowisko.

Taki wniosek wynika z art. 229 § 4 k.p., zgodnie z którym nie wolno dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do wykonywania zadań na określonym stanowisku. Jednocześnie pracodawca nie ma obowiązku zapewnienia takiej osobie innej pracy. Obowiązek taki powstaje tylko wyjątkowo, w sytuacjach ściśle określonych w przepisach.

Dotyczy to w szczególności niezdolności do pracy spowodowanej chorobą zawodową lub wypadkiem przy pracy oraz kobiet w ciąży. Jeżeli nie zachodzi żadna z tych sytuacji (tak było w omawianej sprawie), można odmówić przywrócenia do pracy i nie ma obowiązku zapewniania innej pracy. Wątpliwości powstają w odniesieniu do pracowników szczególnie chronionych. W ich przypadku nie ma możliwości zastosowania art. 45 § 2 k.p. i zasądzenia na jego podstawie odszkodowania w miejsce przywrócenia. Co do zasady sąd powinien przywrócić taką osobę na etat.

Jedyną podstawę do odmowy i zasądzenia odszkodowania może stanowić art. 477

1

k.p.c., zgodnie z którym, jeżeli pracownik dokonał wyboru jednego spośród alternatywnie przysługujących mu roszczeń, a roszczenie to okaże się nieuzasadnione, sąd może z urzędu uwzględnić roszczenie alternatywne. Zastosowanie tego przepisu wymaga jednak wykazania, że przywrócenie byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego lub społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa do tego przywrócenia.

Istnieją wątpliwości, czy sprzeczność taka zachodzi w przypadku niezdolności przywracanego pracownika do pracy. SN nie wypowiadał się dotychczas w tej kwestii. Można argumentować, że tak, choć zależy to od okoliczności konkretnej sprawy.