Zasady funkcjonowania pośrednika ubezpieczeniowego oraz wymogów jakie należy spełnić, aby nim zostać reguluje ustawa z 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym. W art. 2 stanowi ona, że „pośrednictwo ubezpieczeniowe polega na wykonywaniu przez pośrednika za wynagrodzeniem czynności faktycznych lub czynności prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia".
Pośrednik ma za zadanie, zgodnie z art. 4 tego aktu prawnego, pozyskiwanie klientów, wykonywanie czynności przygotowawczych zmierzających do zawierania umów ubezpieczenia, zawieranie umów ubezpieczenia oraz uczestniczenie w administrowaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia, także w sprawach o odszkodowanie, jak również organizowanie i nadzorowanie czynności agencyjnych. Pośrednictwo może być zgodnie z prawem wykonywane jedynie przez agenta ubezpieczeniowego lub brokera ubezpieczeniowego z wyłączeniem pośrednictwa w zakresie reasekuracji, które wymaga oddzielnych kwalifikacji.
Zgodnie z danymi statystycznymi Komisji Nadzoru Finansowego podsumowującymi 2011 r. w Polsce funkcjonuje ok. 34 tys. agentów ubezpieczeniowych, którzy odpowiadają za przypis składki na poziomie ok. 8 mld zł (jeśli wyłączymy ze statystyki banki). Jak widać jest to ogromny rynek z potencjałem do wzrostu i możliwością uzyskania satysfakcjonujących dochodów.
Zasady działania i obowiązki
Agent ubezpieczeniowy, aby móc wykonywać swoją pracę musi otrzymać pisemne upoważnienie do zawierania umów ubezpieczenia w imieniu zakładu. To pełnomocnictwo musi zawierać informację o jego zakresie (wskazanie działu i grupy ubezpieczeń), wysokości maksymalnej sumy ubezpieczenia zawartej w ramach jednej umowy oraz obszarze działalności agenta.
34 tysiące
tylu agentów ubezpieczeniowych funkcjonuje w Polsce
Klient ma prawo oczekiwać przedstawienia zawartości tego pełnomocnictwa pisemnie, w sposób dokładny i zrozumiały. Ponadto agent ma obowiązek powiadomienia klienta o liczbie i nazwach firm, które reprezentuje oraz podać nazwę, adres jak i pozostałe dane rejestracyjne firmy, w której jest zatrudniony. Zgodnie z prawem nie wolno łączyć wykonywania czynności brokerskiej z funkcją agenta ubezpieczeniowego. Nadzór nad działalnością agenta prowadzi zakład ubezpieczeniowy.
Wpis do rejestru
Rejestr pośredników prowadzi organ nadzoru, czyli Komisja Nadzoru Finansowego. Jest on jawny i dostępny dla osób trzecich w systemie informatycznym. Można sprawdzić wiarygodność swojego agenta ubezpieczeniowego, kierując do Polskiej Izby Ubezpieczeń pytania: czy dana osoba jest wpisana do rejestru, na rzecz których zakładów ubezpieczeniowych działa, czy posiada polisę ubezpieczeniową. Wpisu do rejestru dokonuje się niezwłocznie – nie później niż w ciągu 14 dni od dnia podpisania umowy agencyjnej z podmiotem lub osobą fizyczną na wniosek firmy ubezpieczeniowej. Zasady wpisywania reguluje rozporządzenie z 8 września 2010 r. w sprawie wniosków o wpis albo o zmianę wpisu do rejestru agentów ubezpieczeniowych.
W odniesieniu do osób fizycznych rejestr zawiera informację o takich danych osobowych jak imię i nazwisko, numer PESEL, numer nadany w ewidencji działalności gospodarczej oraz adres siedziby. Ponadto w rejestrze umieszcza się informację o zakładach, na rzecz których dana osoba pracuje, numer polisy ubezpieczeniowej termin jej obowiązywania oraz oczywiście numer wpisu do rejestru.
W przypadku wpisywania do rejestru osób prawnych umieszcza się dokładnie analogiczne dane jak w przypadku osób fizycznych – z tym, że zamiast danych osobowych wpisać należy dane określające tę osobę prawną. Inne dane zawiera rejestr agentów ubezpieczeniowych wykonujących swoją pracę na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej.
W takim przypadku wpisuje się wykaz państw, w których ta działalność jest wykonywana, adres oddziału lub przedstawiciela agenta w każdym państwie, w którym jest wykonywana działalność, nazwę oraz adres siedziby zakładu, na rzecz którego wykonuje swoją pracę oraz informacje dotyczące ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej. W przypadku zmiany, którejkolwiek informacji podlegającej wpisowi zakład ubezpieczeń ma obowiązek niezwłocznie, nie później niż w ciągu 7 dni poinformować o tym organ prowadzący rejestr.
Także 7 dniowy termin obowiązuje ubezpieczyciela, gdy kończy współpracę z danym agentem. Ponadto ma on obowiązek poinformować organ prowadzący rejestr, jeśli przyczyną rozwiązania umowy jest działalność agenta z naruszeniem prawa. Zadaniem organu nadzoru jest przekazanie informacji o wykreśleniu agenta z listy pośredników ubezpieczeniowych do organu prowadzącego rejestr w państwie członkowskim Unii Europejskiej, w którym agent wykonuje działalność.
Bez OC się nie obejdzie
Każdy agent w dniu zawarcia umowy agencyjnej ma obowiązek posiadania ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej na poczet ewentualnie wyrządzonych szkód w związku z wykonywaniem swojego zawodu. Suma gwarancyjna powinna wynosić 1 mln euro w odniesieniu do jednego zdarzenia i 1,5 mln zł w odniesieniu do wszystkich zdarzeń. Jeśli agent nie spełni tego obowiązku musi wpłacić na rzecz budżetu państwa opłatę w wysokości 1 tys. euro, co oczywiście nie zwalnia go z obowiązku kupienia ubezpieczenia. Prawo do kontrolowania posiadania przez pośredników ubezpieczenia OC ma Komisja Nadzoru Finansowego.
Douczanie jest niezbędne
Prawo przewiduje obowiązek regularnego – co najmniej raz na trzy lata – odbywania szkolenia zawodowego. Ukończenie kursu za każdym razem jest potwierdzane stosownym certyfikatem. Szkolenie musi trwać określoną liczbę godzin i powinno poruszać takie tematy jak: regulacje prawne dotyczące ubezpieczeń, kierunki rozwoju produktów ubezpieczeniowych z uwzględnieniem nowych ryzyk, podstawowe informacje o zakładach ubezpieczeń oraz rynku ubezpieczeniowego, standardy obsługi klienta oraz m.in. etyka zawodowa agenta ubezpieczeniowego, informacje o taryfach i zasadach obliczania składek ubezpieczeniowych i rozliczeń ilościowo – wartościowych z tytułu sprzedaży polis i inkasa składek ubezpieczeniowych.
Zasada wzajemności
Zgodnie z art. 16 ustawy z 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym agent ubezpieczeniowy mający siedzibę lub miejsce zamieszkania z jednym z państw członkowskich Unii Europejskiej może wykonywać swoją pracę w Polsce. Wystarczy, że złoży odpowiednie dokumenty do organu rejestrującego i odczeka 30 dni. Po tym terminie może rozpocząć wykonywanie działalności agencyjnej.
Analogiczne rozwiązania istnieją w odwrotnym przypadku. Obywatel polski wpisany do rejestru agentów ubezpieczeniowych, może w każdym państwie europejskim wykonywać swój zawód, jednak pod warunkiem powiadomienia regionalnego organu nadzoru oraz posiadania ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej na kwotę 1 mln euro.
WNIOSEK
Każdy agent musi mieć ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej na wypadek ewentualnie wyrządzonych szkód w związku z wykonywaniem swojego zawodu.
Grzegorz Byszewski ekspert Pracodawcy RP
Komentuje Grzegorz Byszewski, ekspert Pracodawcy RP
Agenci ubezpieczeniowi są ważnym kanałem sprzedażowym firm ubezpieczeniowych. W Polsce rynek ubezpieczeniowy w wielu segmentach jest jeszcze relatywnie słabo rozwinięty.
Zakłada się, że wraz z rozwojem gospodarczym kraju może także rosnąć nie tylko świadomość konieczności posiadania różnego rodzaju ubezpieczenia, lecz także możliwości finansowe ich kupna.
Można przypuszczać, że rynek w segmencie ubezpieczeń dobrowolnych będzie wzrastał, a wraz z tym będzie się zwiększał przypis składki wypracowany przez agentów ubezpieczeniowych. Jeśli ten scenariusz się sprawdzi, to osoby parające się pośrednictwem ubezpieczeniowym będą miały możliwość rozwoju i pozyskiwania większej liczby klientów.
