Jak zarejestrować i prowadzić działalność gospodarczą

Musi być pełnoletni

- Czy osoba małoletnia może zarejestrować działalność gospodarczą?

Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej może być osoba fizyczna. Każdy człowiek od chwili urodzenia posiada zdolność prawną (art. 8 kodeksu cywilnego), która jest kategorią normatywną i przysługuje wszystkim osobom fizycznym. Pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwilą uzyskania pełnoletniości (art. 11 k.c.).

Należy zauważyć, że w pewnych sytuacjach zdolność prawna może zostać ograniczona (art. 15 k.c.), co wywołuje konsekwencje w zakresie praw i obowiązków, w tym wykonywania działalności gospodarczej.

Status przedsiębiorcy może, co do zasady, uzyskać osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych, chociaż można spotkać poglądy wskazujące, iż pozbawienie lub ograniczenie zdolności do czynności prawnych nie wpływa na zdolność prawną w zakresie obrotu gospodarczego i nadal podmiot taki może być podmiotem praw i obowiązków. Przedsiębiorcą może być także osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych, gdyż w jej imieniu i na jej rachunek działa przedstawiciel ustawowy.

Należy podnieść, iż z żadnych przepisów nie wynika obowiązek posiadania przez przedsiębiorcę będącego osobą fizyczną pełnej zdolności do czynności prawnych.

Ewentualne utrudnienia w dokonywaniu przez takie osoby czynności handlowych i publicznoprawnych w ramach wykonywanej działalności gospodarczej mają jedynie charakter faktyczny, ale dający się usunąć przy właściwym zastosowaniu odpowiednich przepisów dotyczących dokonywania czynności prawnych przez osoby niemające takiej zdolności, które zawarte są w Kodeksie cywilnym oraz Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym.

Małoletni też może zostać przedsiębiorcą wykonującym działalność gospodarczą

Jako przykład może posłużyć dziedziczenie przez małoletniego przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55

1

k.c., które prowadził na zasadzie działalności ewidencjonowanej spadkodawca.

Małoletni stanie się przedsiębiorcą, tyle tylko, że w jego imieniu działać będzie przedstawiciel ustawowy lub pełnomocnik.

Małoletni może także stać się przedsiębiorcą wykonującym działalność gospodarczą, gdy otrzyma darowiznę w postaci prawa podmiotowego do przedsiębiorstwa lub gdy w jego imieniu, za zezwoleniem sądu opiekuńczego, dojdzie do nabycia przedsiębiorstwa.

Jednak poza wskazanymi powyżej wyjątkami należy uznać, że osoba fizyczna może uzyskać status przedsiębiorcy wyłącznie wówczas, gdy posiada pełną zdolność do czynności prawnych w rozumieniu art. 11 k.c., co oznacza, że jest osobą pełnoletnią i nie została ubezwłasnowolniona.

Dla kogo pełnomocnictwo

- Czy jest możliwe udzielenie pełnomocnictwa osobie małoletniej?

Kwestie udzielania pełnomocnictwa zostały uregulowane w przepisach art. 98–109 Kodeksu cywilnego. Stosownie do art. 100 k.c. okoliczność, że pełnomocnik jest ograniczony w zdolności do czynności prawnych, nie ma wpływu na ważność czynności dokonanej przez niego w imieniu mocodawcy.

Z art. 100 k.c. wynikają trzy zasadnicze wnioski. Po pierwsze, pełnomocnik powinien mieć co najmniej ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Po drugie, dla oceny ważności czynności prawnej dokonanej przez pełnomocnika w imieniu reprezentowanego znaczenie ma zakres zdolności do czynności prawnych pełnomocnika w chwili dokonania czynności prawnej. Po trzecie, bez znaczenia dla ważności czynności prawnej pozostają w tym zakresie okoliczności subiektywne (podmiotowe) po stronie mocodawcy (np. jego wiedza o ograniczonej zdolności do czynności prawnych pełnomocnika).

Pełnomocnictwo może zostać udzielone wyłącznie osobie, która ma pełną lub ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Osobą o ograniczonej zdolności do czynności prawnych jest osoba małoletnia, która ukończyła lat 13, oraz osoba pełnoletnia ubezwłasnowolniona częściowo (art. 15 i 16 k.c.), a także osoba pełnoletnia, wobec której w postępowaniu o ubezwłasnowolnienie ustanowiono doradcę tymczasowego (art. 549 § 1 k.p.c.).

Wydaje się, że udzielenie pełnomocnictwa takim osobom powinno – z uwagi na interes mocodawcy – dotyczyć tych czynności prawnych, których osoba o ograniczonej zdolności do czynności prawnych może dokonać samodzielnie, bez zgody przedstawiciela ustawowego.

Jednak ze względu na to, że skutki prawne czynności realizują się bezpośrednio po stronie mocodawcy, dopuszczalne jest udzielenie pełnomocnictwa osobie o ograniczonej zdolności do czynności prawnych obejmującego umocowanie do czynności, która wymaga pełnej zdolności do czynności prawnych (o ile taką zdolność posiada mocodawca).

Z przepisu art. 100 k.c. wynika, że pełnomocnikiem nie może być osoba niemająca zdolności do czynności prawnych (art. 12 k.c.). Pełnomocnictwo udzielone takiej osobie należy uznać za nieważne jako sprzeczne z ustawą (art. 58 § 1 k.c.).

Czynność prawna dokonana przez osobę niemającą zdolności do czynności prawnych jest bezwzględnie nieważna, niezależnie od tego, czy dokonuje ona tej czynności we własnym imieniu, czy w imieniu innej osoby. Wniosek taki zdaje się wynikać z kategorycznego brzmienia art. 14 § 1 k.c.

W takiej sytuacji nie znajduje zastosowania art. 103 k.c. Mocodawca nie może więc potwierdzić czynności prawnej dokonanej przez takiego pełnomocnika. Pozostaje mu w zasadzie ponowne samodzielne dokonanie takiej czynności.

Reasumując, możliwe jest udzielenie ważnego pełnomocnictwa obok osoby pełnoletniej posiadającej pełną zdolność do czynności prawnych także osobie małoletniej, która ukończyła lat 13, oraz osobie pełnoletniej ubezwłasnowolnionej częściowo (art. 15 i 16 k.c.), a także osobie pełnoletniej, wobec której w postępowaniu o ubezwłasnowolnienie ustanowiono doradcę tymczasowego (art. 549 § 1 k.p.c.), przy założeniu pełnej zdolności do czynności prawnych mocodawcy.

Nie zawiesisz, jak zatrudniasz

- Czy mogę zawiesić działalność, jeśli zatrudniam pracowników?

Jedną z podstawowych przesłanek dla skutecznego zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej jest niezatrudnianie pracowników. Jak stanowi bowiem art. 14a ust. 1 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (DzU z 2010 r. nr 220, poz. 1447, z późn. zm.) tylko przedsiębiorca niezatrudniający pracowników może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 30 dni do 24 miesięcy.

Tym samym nie jest możliwe zawieszenie wykonywania działalności przez przedsiębiorcę będącego jednocześnie pracodawcą w rozumieniu Kodeksu pracy. Odnosi się to także do przypadków przebywania pracowników na urlopach bezpłatnych, urlopach wychowawczych czy macierzyńskich.

Zgodnie z art. 36 ust. 11 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2009 r. nr 205, poz. 1585, z późn. zm.) każda osoba, w stosunku do której wygasł tytuł do ubezpieczeń społecznych, podlega wyrejestrowaniu z tych ubezpieczeń. Zgłoszenie wyrejestrowania płatnik składek (pracodawca) jest zobowiązany złożyć w terminie 7 dni od daty zaistnienia tego faktu.

Stosownie natomiast art. 69 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz U z 2008 r. nr 164, poz. 1027, z późn. zm.) obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego pracowników powstaje i wygasa w terminach określonych w przepisach o ubezpieczeniach społecznych. Tym samym brak wyrejestrowania pracowników przez przedsiębiorcę – pracodawcę rodzi domniemanie dalszego ich zatrudniania, co uniemożliwia zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej.

Wystarczy jeden wniosek

- Czy przedsiębiorca, składając wniosek o wpis do CEIDG, nadal będzie musiał samodzielnie dokonywać zgłoszenia w GUS / urzędzie skarbowym / ZUS (KRUS)?

Ile wynosi opłata za dokonanie wpisu do CEIDG?

Wniosek o wpis do CEIDG jest jednocześnie wnioskiem do:

- urzędów skarbowych (zgłoszenie identyfikacyjne/zgłoszenie aktualizacyjne osoby fizycznej prowadzącej samodzielnie działalność gospodarczą oraz forma opodatkowania; od 1 stycznia 2012 r. VAT-R),

- Głównego Urzędu Statystycznego (wniosek o wpis albo zmianę wpisu do Krajowego Rejestru Urzędowego Podmiotów Gospodarki Narodowej REGON),

- Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (zgłoszenie/zmiana płatnika składek) oraz Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (zgłoszenia oświadczenia o kontynuowaniu ubezpieczenia społecznego rolników). Niezbędne jednak będzie zgłoszenie się przedsiębiorcy do oddziału ZUS w celu zgłoszenia jego pracowników do ubezpieczenia społecznego i wypełnienie oddzielnych formularzy.

Wnioski o wpis do CEIDG są wolne od opłat.

Zezwolenia wydaje marszałek województwa

- Chcę rozpocząć eksport win do Wielkiej Brytanii. Nie zamierzam prowadzić sprzedaży hurtowej w RP. Jakie dokumenty muszę złożyć i gdzie? Co z magazynem, jeśli bierzemy wina od polskiego producenta i od razu wysyłamy je za granicę?

Działalność, którą zamierza Pani podjąć wymaga uzyskania zezwolenia na obrót hurtowy napojami alkoholowymi o zawartości powyżej 4,5 proc. do 18 proc. alkoholu, z wyjątkiem piwa.

Zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (DzU z 2007r. nr 70 poz. 473 ze zmianami) zezwolenie wydaje marszałek województwa, na terenie którego ma siedzibę firma. W związku z tym o udzielenie wszelkich informacji dotyczących procedury uzyskania zezwolenia należy zwrócić się do właściwego Urzędu Marszałkowskiego.

Jednocześnie informujemy, że obrót z zagranicą napojami alkoholowymi ( w tym przypadku sprzedaż wina do Wielkiej Brytanii) nie wymaga uzyskania dodatkowego zezwolenia.