Praktycznie każda inwestycja budowlana i infrastrukturalna wymaga „obsłużenia” przez geodetę. Jednak, aby spróbować swoich sił w tym biznesie, trzeba mieć stosowne uprawnienia. Jak je zdobyć?
W każdym razie nie jest prawdziwe przekonanie, że geodeta zajmuje się tylko kreśleniem map. Stosowne regulacje, które dotyczą tej działalności gospodarczej, znajdziemy w ustawie z 17 maja 1989 Prawo geodezyjne i kartograficzne.
Jakie zadania do realizacji
Aby wykonywać prace geodezyjne i kartograficzne, należy otworzyć działalność gospodarczą lub stworzyć inną jednostkę organizacyjną, która zajmie się prowadzeniem takich prac. Zanim jednak zaczniemy działalność biznesową w zakresie geodezji, trzeba zdobyć określone umiejętności i przejść stosowną procedurę.
Jakie funkcje są samodzielne
Do wykonywania samodzielnych funkcji w dziedzinie geodezji i kartografii niezbędne jest posiadanie uprawnień zawodowych.
Przez wykonywanie samodzielnych funkcji w dziedzinie geodezji i kartografii rozumie się:
• kierowanie pracami geodezyjnymi i kartograficznymi, podlegającymi zgłoszeniu do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego oraz sprawowanie nad nimi bezpośredniego nadzoru;
• wykonywanie czynności rzeczoznawcy z zakresu prac geodezyjnych i kartograficznych, podlegających zgłoszeniu do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego;
• pełnienie funkcji inspektora nadzoru z zakresu geodezji i kartografii;
• wykonywanie czynności technicznych i administracyjnych związanych z rozgraniczaniem nieruchomości;
• wykonywanie prac geodezyjnych i kartograficznych niezbędnych do dokonywania wpisów w księgach wieczystych oraz prac, w wyniku których mogłoby nastąpi zagrożenie zdrowia lub życia ludzkiego.
Osoby wykonujące samodzielne funkcje w dziedzinie geodezji i kartografii są obowiązane wykonywać swoje zadania z należytą starannością, zgodnie z zasadami współczesnej wiedzy technicznej i obowiązującymi przepisami prawa.
Innymi słowy geodeta musi wykonywać swoje obowiązki najlepiej jak potrafi i być na bieżąco z postępem technicznym w swojej dziedzinie – dzięki temu będzie lepiej wykonywał swoją pracę.
Uwaga! Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 10 czerwca 1999 (II SA 636/99)
uprawniony geodeta może dokonywać podziału nieruchomości tylko na wniosek osoby (osób), która ma do niej tytuł prawny, i nie może zmieniać charakteru gruntu określonego w ewidencji gruntów.
Siedem zakresów
Należy pamiętać, że uprawnienia zawodowe geodety są nadawane w różnych zakresach działalności. Ustawodawca stworzył siedem zakresów, m.in. geodezyjną obsługę inwestycji, redakcję map czy też geodezyjne pomiary podstawowe.
W jednym postępowaniu kwalifikacyjnym można złożyć wniosek o nadanie uprawnień zawodowych wyłącznie w jednym z zakresów.
Kto ma szansę
Aby uzyskać uprawnienia zawodowe w dziedzinie geodezji i kartografii, trzeba spełnić kilka warunków łącznie. Mieć wyższe lub średnie wykształcenie geodezyjne, trzy lata praktyki zawodowej (w wypadku wykształcenia wyższego) lub sześć lat (w wypadku wykształcenia średniego) oraz nienaganną opinię zawodową. Konieczne jest także wykazanie się znajomością przepisów w dziedzinie geodezji i kartografii.
Uprawnienia zawodowe w zakresie redakcji map oraz fotogrametrii i teledetekcji mogą otrzymać również osoby mające wyższe wykształcenie geograficzne o specjalności kartografia albo innej specjalności, po ukończeniu podyplomowego studium w zakresie kartografii.
Osoby mające w dziedzinie geodezji i kartografii tytuł naukowy profesora albo I lub II stopień specjalizacji zawodowej są zwolnione z wymogów dotyczących praktyki zawodowej i wykazania się znajomością przepisów w dziedzinie geodezji i kartografii.
Główny geodeta kraju może na wniosek osoby ubiegającej się o uzyskanie uprawnień zawodowych uznać posiadanie innego pokrewnego wykształcenia i długoletniej geodezyjnej lub kartograficznej praktyki zawodowej za spełnienie wymagań kwalifikacyjnych dotyczących wykształcenia geodezyjnego i praktyki zawodowej. Przesłanką jest tu zaistnienie „uzasadnionego przypadku”.
W jakim trybie
Uprawnienia zawodowe nadaje główny geodeta kraju na podstawie wyników postępowania kwalifikacyjnego, przeprowadzonego przez komisję kwalifikacyjną do spraw uprawnień zawodowych.
Nadanie uprawnień zawodowych stwierdza się świadectwem. Odmowa następuje w drodze decyzji. Komisję do spraw uprawnień zawodowych powołuje główny geodeta kraju z udziałem przedstawicieli stowarzyszeń społeczno-zawodowych działających w dziedzinie geodezji i kartografii.
Główny geodeta kraju prowadzi także centralny rejestr osób mających uprawnienia zawodowe.
Co dołączyć do wniosku
Aby otrzymać uprawnienia zawodowe, należy złożyć wniosek o nadanie uprawnień zawodowych do głównego geodety kraju (wniosek składa się na stosownym formularzu).
Dołącza się do niego: dokumenty potwierdzające posiadanie wykształcenia geodezyjnego i zaliczoną praktykę zawodową; oświadczenie o niekaralności za przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów; dokumenty mające wpływ na ocenę dotychczasowego dorobku zawodowego, w tym opinie pracodawców; dwie fotografie o wymiarach 36x45 mm.
W razie złożenia wniosku niekompletnego jest on zwracany wnioskodawcy w celu uzupełnienia. Praktykę zawodową dokumentuje się zaświadczeniem pracodawcy lub składa oświadczenie dotyczące praktyki zawodowej. Praktyka zawodowa jest uznawana, jeżeli odpowiada zakresowi uprawnień zawodowych, o których nadanie ubiega się osoba zainteresowana.
Komisja kwalifikacyjna przeprowadza postępowanie kwalifikacyjne w siedzibie Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii. W uzasadnionych przypadkach główny geodeta kraju może zdecydować o przeprowadzeniu postępowania w innym miejscu. Postępowanie odbywa się w terminie nie dłuższym niż cztery miesiące od dnia złożenia wniosku przez osobę zainteresowaną.
Główny geodeta kraju, w celu przeprowadzenia postępowania kwalifikacyjnego, na wniosek przewodniczącego lub wiceprzewodniczącego komisji kwalifikacyjnej, wyznacza zespół kwalifikacyjny w liczbie od 3 do 5 osób, spośród osób wchodzących w skład właściwej podkomisji, w zależności od ilości wniosków złożonych przez osoby zainteresowane.
Zespołem kwalifikacyjnym kieruje przewodniczący komisji kwalifikacyjnej, jeden z wiceprzewodniczących lub inna osoba wchodząca w skład zespołu, wyznaczona przez głównego geodetę kraju. Przewodniczący komisji kwalifikacyjnej kieruje zespołem kwalifikacyjnym, jeżeli postępowanie kwalifikacyjne dotyczy osoby zainteresowanej mającej tytuł profesora albo stopień specjalizacji zawodowej.
Jaki egzamin należy zdać
Postępowanie kwalifikacyjne składa się z części wstępnej i sprawdzającej. Część wstępna odbywa się na posiedzeniu zespołu kwalifikacyjnego nie później niż na 14 dni przed wyznaczonym przez przewodniczącego komisji kwalifikacyjnej terminem części sprawdzającej.
Część sprawdzającą postępowania kwalifikacyjnego przeprowadza się w formie egzaminu pisemnego i ustnego. Maksymalna liczba osób, które mogą jednocześnie zdawać egzamin, nie może przekraczać 45. Egzamin pisemny składa się z dwóch części. Ogólna ma formę egzaminu testowego, który sprawdza znajomość przepisów prawnych i standardów technicznych dotyczących geodezji, kartografii oraz krajowego systemu informacji o terenie.
Część szczegółowa polega na udzieleniu odpowiedzi na pytania dotyczące wykonywania prac geodezyjnych i kartograficznych, z uwzględnieniem zakresu uprawnień zawodowych, o nadanie których ubiega się osoba zainteresowana, oraz na wskazaniu przepisów regulujących zagadnienia określone w pytaniach. Liczba pytań na egzaminie pisemnym wynosi w części ogólnej 60 pytań testowych, a w części szczegółowej trzy pytania o charakterze opisowym.
Czas trwania każdej z części egzaminu pisemnego to jedna godzina. W jego trakcie można posługiwać się tekstami aktów prawnych i zbiorami orzeczeń. Uzyskanie co najmniej 41 punktów w części ogólnej egzaminu i co najmniej 15 punktów w części szczegółowej oznacza wynik pozytywny.
Uwaga!
Osoba zainteresowana, która w okresie sześciu miesięcy przed przystąpieniem do egzaminu ukończyła z wynikiem pozytywnym postępowanie w sprawie innego zakresu uprawnień zawodowych, jest zwolniona z części ogólnej egzaminu pisemnego.
Warunkiem dopuszczenia do egzaminu ustnego jest uzyskanie pozytywnego wyniku egzaminu pisemnego. W czasie egzaminu ustnego członkowie zespołu kwalifikacyjnego zadają indywidualnie pytania osobie zainteresowanej. Odpowiedzi ocenia cały zespół kwalifikacyjny.
Pytania powinny być formułowane w sposób zwięzły i jasny, z uwzględnieniem zakresu uprawnień zawodowych, o które ubiega się osoba zainteresowana. Przewodniczący zespołu kwalifikacyjnego, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, może zinterpretować treść zadanego pytania.
W razie braku zgodności członków zespołu w ocenie egzaminu ustnego przewodniczący zarządza głosowanie.
Przy równej liczbie głosów decyduje głos przewodniczącego. Negatywny wynik egzaminu ustnego wymaga szczegółowego uzasadnienia, w tym opisu zagadnień, których osoba egzaminowana nie opanowała w stopniu umożliwiającym wykonywanie samodzielnych funkcji w dziedzinie geodezji i kartografii, oraz przedstawienia przebiegu egzaminu ustnego i związanego z tym stanowiska członków komisji.
Piotr Rogowiecki
Komentuje Piotr Rogowiecki, ekspert Pracodawcy RP
Ustawodawca nie postawił przed przyszłymi geodetami zbyt wygórowanych wymagań. Postępowanie kwalifikacyjne ma za zadanie sprawdzić wiedzę kandydatów, która jest przecież niezbędna do prawidłowego wykonywania przedstawionych obok czynności.
W tym samym też celu ustawodawca ustanowił wymogi w zakresie odbytej praktyki zawodowej.
Trzeba jednak pamiętać, że do otrzymania uprawnień geodety konieczne jest także odebranie stosownego wykształcenia. Zdecydowanie utrudnia to start w geodezyjnym biznesie osób, które swoją aktywność edukacyjną już zakończyły. Trudno bowiem np. w wieku 35 lat decydować się na naukę geodezji od podstaw.
