Branża turystyczna kojarzy się przede wszystkim z biurami podróży i hotelami. Zapomina się jednocześnie o firmach, które zajmują się „obsługą” turystów w innym zakresie niż zapewnienie noclegu, posiłków i przejazdu. W 2010 roku Polskę odwiedziło o 4,9 proc. więcej gości z zagranicy niż rok wcześniej.
Oczywiście część z nich przyjeżdża jedynie w celach biznesowych, niemniej jednak i na turystyce w Polsce można zarobić. Mamy się przecież czym pochwalić, co doceniają cudzoziemcy, którzy chętnie zwiedzają nasz kraj.
Potrzebują jednak do tego profesjonalnego przewodnika, który pokaże najciekawsze miejsca w mieście i interesująco opowie o ich historii. Taką działalnością nie może jednak zajmować się każdy.
Aby zostać przewodnikiem turystycznym, trzeba uprzednio zdobyć odpowiednie uprawnienia. Działają oni przede wszystkim jako jednoosobowe firmy. Stosowne regulacje prawne są w ustawie z 29 sierpnia 1997 o usługach turystycznych.
Jakie zadania
Zgodnie z ustawą przewodnik turystyczny to osoba, która zawodowo oprowadza turystów lub odwiedzających po wybranych obszarach, miejscowościach i obiektach, udziela o nich fachowej informacji i sprawuje nad turystami lub odwiedzającymi opiekę w zakresie wynikającym z umowy.
W praktyce przewodnik turystyczny zawiera umowy (jako przedsiębiorca) z poszczególnymi biurami podróży organizującymi wycieczki i na ich podstawie wykonuje określone czynności. Ustawa określa jego zadania. Należy do nich:
- oprowadzanie turystów lub odwiedzających,
- udzielanie fachowej i aktualnej informacji o kraju, odwiedzanych miejscowościach, obszarach i obiektach,
- sprawowanie opieki nad turystami lub odwiedzającymi w zakresie wynikającym z umowy, a podczas prowadzenia turystów w górach troska o ich bezpieczeństwo w szczególności podczas wyjść wymagających odpowiednich technik i specjalistycznego sprzętu.
Tyle przepisy. W praktyce przewodnicy turystyczni, oprócz opisanych czynności, odbierają turystów z lotnisk czy dworców, pomagają im „instalować się” w hotelach. Towarzyszą im także podczas posiłków, bo lunch dla np. 30-osobowej grupy zagranicznych turystów jest sporym przedsięwzięciem logistycznym.
Wprawdzie biuro turystyczne wcześniej dokonuje odpowiedniej rezerwacji w restauracji, to wszelka pomoc na miejscu (tłumaczenie, pomoc w wyborze potraw) jest w praktyce świadczona przez przewodników.
Przewodnicy turystyczni otrzymują następujące rodzaje uprawnień:
- przewodników górskich dla określonych obszarów górskich;
- przewodników miejskich dla poszczególnych miast;
- przewodników terenowych dla poszczególnych województw, regionów oraz tras turystycznych.
W jakich miastach
Zgodnie z § 15 rozporządzenia ministra sportu i turystyki z 4 marca 2011 w sprawie przewodników turystycznych i pilotów wycieczek posiadanie uprawnień przewodnika miejskiego jest wymagane w przypadku wykonywania zadań przewodnika turystycznego w następujących miastach:
- Gdańsk, Gdynia, Sopot (łącznie);
- Katowice oraz inne miasta konurbacji górnośląskiej: Będzin, Bytom, Chorzów, Czeladź, Dąbrowa Górnicza, Gliwice, Mikołów, Mysłowice, Piekary Śląskie, Radzionków, Ruda Śląska, Siemianowice Śląskie, Sosnowiec, Świętochłowice, Tarnowskie Góry, Tychy, Wojkowice, Zabrze (łącznie);
- Kraków;
- Lublin;
- Łódź;
- Poznań;
- Szczecin;
- Toruń;
- Warszawa;
- Wrocław.
Uprawnienia przewodników miejskich obejmują także oprowadzanie po obiektach i obszarach znajdujących się w strefie podmiejskiej, jeżeli są one związane z historią, kulturą lub gospodarką miasta.
Kto ma szanse
Przewodnikiem turystycznym może zostać osoba, która:
- ukończyła 18 lat;
- ukończyła szkołę średnią;
- nie była karana za przestępstwa umyślne lub inne popełnione w związku z wykonywaniem zadań przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek;
- odbyła szkolenie teoretyczne i praktyczne oraz zdała egzamin na przewodnika turystycznego; oraz której
- stan zdrowia umożliwia wykonywanie zadań przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek.
Jak widać, warunki stawiane przed kandydatami na przewodników turystycznych nie są wygórowane. Przede wszystkim należy zauważyć, że nie istnieje konieczność posiadania kierunkowego wykształcenia.
Ustawodawca stanął na stanowisku, że posiadanie niezbędnej wiedzy zostanie zagwarantowane szkoleniem. Ustawa szczegółowo określa warunki, jakie muszą spełnić osoby fizyczne lub jednostki organizacyjne, które chcą prowadzić szkolenia.
Bez szkolenia ani rusz
Program podstawowego szkolenia ogólnego dla kandydatów na przewodników turystycznych obejmuje co najmniej 75 godzin zajęć. Uwzględnia on, w proporcjach zalecanych w programie podstawowego szkolenia ogólnego, zajęcia teoretyczne w formie wykładów i seminariów oraz zajęcia praktyczne w formie ćwiczeń w terenie i wycieczek szkoleniowych.
Wycieczki szkoleniowe polegają na samodzielnym przeprowadzeniu pod kierunkiem instruktora wybranych odcinków tras podczas dwu – pięciu wycieczek. Ukończenie podstawowego szkolenia ogólnego dla kandydatów na przewodników turystycznych jest warunkiem dopuszczenia do podstawowego szkolenia specjalistycznego dla wszystkich rodzajów uprawnień przewodnika turystycznego.
Program podstawowego szkolenia specjalistycznego dla kandydatów na przewodników miejskich obejmuje co najmniej 130 godzin zajęć oraz co najmniej dziewięć dni szkolenia praktycznego.
Kurs dla kandydatów na przewodników miejskich obejmujący łącznie podstawowe szkolenie ogólne dla kandydatów na przewodników turystycznych i podstawowe szkolenie specjalistyczne dla kandydatów na przewodników miejskich powinien trwać nie krócej niż sześć miesięcy.
W programie szkolenia praktycznego dla kandydatów na przewodników miejskich należy przewidzieć ćwiczenia i wycieczki szkoleniowe polegające na samodzielnym przeprowadzaniu, pod kierunkiem instruktora, wybranych odcinków tras podczas dwu – pięciu wycieczek.
A potem egzamin
Aby uzyskać uprawnienie przewodnika turystycznego, niezbędne jest uzyskanie pozytywnego wyniku egzaminu na przewodnika turystycznego. Są one przeprowadzane przez komisje egzaminacyjne (liczą co najmniej sześciu członków, w tym przewodniczący i jego zastępca) powoływane przez marszałka województwa właściwego ze względu na miasto, na terenie którego ma być wykonywana działalność przewodnika turystycznego.
Przykład
Pan Jan Kowalski chce zostać przewodnikiem miejskim i oprowadzać wycieczki po Warszawie. Jego egzamin będzie przeprowadzała komisja powołana przez marszałka województwa mazowieckiego.
Ponadto szkolenie pana Kowalskiego będzie oczywiście prowadzone na terenie Warszawy, a wiedza mu przekazywana będzie dotyczyła stolicy (szkolenia są, co oczywiste, profilowane, obejmują obszar, na którym ma być prowadzona działalność).
Do egzaminu dopuszcza się osoby, które najpóźniej w terminie 14 dni przed egzaminem przedstawiły w urzędzie marszałkowskim dowód wniesienia opłaty egzaminacyjnej (łącznie 240 zł) oraz zaświadczenie o ukończeniu szkolenia teoretycznego i praktycznego wymaganego dla nabycia danego rodzaju uprawnień, wystawione przez jednostkę organizacyjną lub osobę uprawnioną do szkolenia kandydatów na przewodników turystycznych.
Egzamin składa się z części praktycznej i teoretycznej (forma ustna – przystąpienie do tej części egzaminu jest warunkowane uzyskaniem pozytywnego wyniku części pisemnej; pisemna – 45 min, 30 pytań testowych jednokrotnego wyboru, warunkiem zdania jest uzyskanie min. 20 pkt). Do części praktycznej (składa się z trzech – pięciu zadań, powinna odbyć się w jeden dzień) przystępuje się po pozytywnym zaliczeniu części teoretycznej.
Uwaga! Jeśli chcesz oprowadzać wycieczki turystów zagranicznych, musisz zdać egzamin z języka obcego przed komisją powoływaną przez właściwego marszałka województwa (opłata wynosi 120 zł). Nie ma takiego obowiązku, gdy dana osoba jest absolwentem studiów filologicznych lub legitymuje się certyfikatem językowym o odpowiednim poziomie.
Po zdaniu egzaminu należy złożyć wniosek o nadanie uprawnień przewodnika turystycznego oraz wydanie legitymacji i identyfikatora do marszałka województwa właściwego ze względu na miejsce zamieszkania.
Niezbędne załączniki
Do wniosku dołącza się:
- odpis świadectwa lub dyplomu stwierdzającego posiadanie wykształcenia średniego lub wyższego;
- 3 fotografie (30 mm x 40 mm);
- świadectwo zdania egzaminu przed właściwą komisją egzaminacyjną dla przewodników turystycznych lub pilotów wycieczek;
- zaświadczenie lekarskie potwierdzające stan zdrowia umożliwiający wykonywanie zadań przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek (lekarz medycyny pracy, data następnego badania, stanowisko);
- oświadczenie o niekaralności za przestępstwa umyślne lub inne, popełnione w związku z wykonywaniem funkcji przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek;
- dowód wniesienia opłaty skarbowej w wysokości 10 zł za wydanie decyzji o nadaniu tytułu przewodnika turystycznego.
Przykład
Pani Irena Wiśniewska chce oprowadzać wycieczki po Warszawie, ale jest zameldowana w Lublinie.
W takiej sytuacji jest zobowiązana do złożenia wniosku do marszałka województwa lubelskiego.
Ile kontroli
Osoby wykonujące zadania przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek podlegają kontroli. Może ona dotyczyć:
- posiadania uprawnień w zakresie obszaru działania i ważności;
- poprawności wykonywania zadań przewodnika turystycznego i pilota wycieczek.
Można zawiesić...
Uprawnienia przewodnika turystycznego mogą być zawieszone za powtarzające się uchybienia w wykonywaniu zadań lub postępowaniu przewodnika turystycznego albo pilota wycieczek:
- jeżeli uchybienie stwierdzą osoby uprawnione do kontroli;
- w wypadku skarg potwierdzonych co do ich słuszności.
Zawieszenie uprawnień przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek może nastąpić na okres do 12 miesięcy.
Przywrócenie zawieszonych uprawnień marszałek województwa może uzależnić od zdania egzaminu sprawdzającego, obejmującego część lub całość zakresu umiejętności wymaganych od przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek.
...a nawet cofnąć
Uprawnienia przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek cofa się, jeżeli przewodnik turystyczny:
- został skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne lub inne popełnione w związku z wykonywaniem zadań przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek;
- nie zda egzaminu sprawdzającego, o którym mowa powyżej.
Komentuje Piotr Rogowiecki, ekspert Pracodawcy RP
Spełnienie wymagań związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej polegającej na świadczeniu usług oprowadzania wycieczek nie jest trudne z biurokratyczno-formalnego punktu widzenia.
Niemniej jednak trzeba zwrócić uwagę na praktyczny aspekt realizowania takich usług. Uzyskanie pozytywnego wyniku egzaminu wymaga opanowania szerokiego zakresu materiału, czyli po prostu zdobycia szerokiej wiedzy.
Jest to jednak zrozumiałe, biorąc pod uwagę zakres obowiązków spoczywających na przewodnikach miejskich i ich kontakty z turystami, którzy niejednokrotnie są świetnie wyedukowani.
Zobacz serwis » Dobra Firma » Firma » Zakładanie firmy » Zezwolenia, licencje, koncesje i certyfikaty
