Możliwość wypowiedzenia terminowej umowy o pracę zależy od okresu, na jaki została przyjęta. Z art. 33 kodeksu pracy wynika, że wymówienie zawartej na krócej niż sześć miesięcy jest niedopuszczalne. Przy angażu podpisanym na dłużej niż sześć miesięcy strony mogą dopuścić wcześniejsze rozstanie za dwutygodniowym wymówieniem.
Pod uwagę należy jednak wziąć uchwałę Sądu Najwyższego z 7 września 1994 (I PZP 35/94). Uznał on, że umowę zawartą na czas określony dłuższy niż sześć miesięcy, w której strony przewidziały jej wcześniejsze rozwiązanie za dwutygodniowym wymówieniem, wolno też w ten sposób rozwiązać przed upływem sześciu miesięcy.
Co prawda z art. 33 k.p. wynika, że klauzula umożliwiająca wymówienie powinna być wpisana w umowie przy jej zawarciu, ale SN w uchwale z 14 czerwca 1994 (I PZP 26/94) zezwolił na wcześniejsze rozwiązanie stosunku pracy za wypowiedzeniem także w okresie jej trwania, a nie tylko w momencie zawarcia.
Wypowiedzenie zmieniające
Jeśli podwładny nie godzi się na aneks regulujący wcześniejsze wymówienie, szef nie może mu zmienić warunków pracy w wypowiedzeniu zmieniającym.
W stosunku do umów na czas określony, w których nie przewidziano wcześniejszego ich wymówienia, nie ma więc szans złożyć podwładnemu takiego oświadczenia i gdy nie zaakceptuje nowych warunków pracy, rozwiązać angaż. Zgodnie bowiem z art. 42 § 1 k.p. wypowiedzenia zmieniającego wolno użyć tylko do tych kontraktów, które można rozwiązać za wypowiedzeniem. To ważne, bo gdyby szef miał prawo przedstawić wypowiedzenie zmieniające, a pracownik nie przyjąłby zaproponowanych w nim zasad, angaż uległby rozwiązaniu.
W umowie terminowej możliwość jej wypowiedzenia powinna przysługiwać obu stronom. Regulacje dopuszczające taki krok tylko pracodawcy czy tylko pracownikowi są nieważne, bo naruszają prawo.
Równe szanse
Z art. 30 § 1 pkt 2 k.p. wynika, że angaż rozwiązuje się przez oświadczenie jednej strony z zachowaniem okresu wymówienia. Ponadto ustalone uprawnienie do wymówienia przysługujące jedynie pracodawcy jest nieważne, nawet gdy pracownik zgodził się na nie (por. uchwała SN z 17 stycznia 1974, III PZP 34/73).
W ostateczności szef wypowie umowę również wtedy, gdy nie przewidział w niej takiego sposobu, a podwładny nie godzi się na aneks. Narusza to przepisy o rozwiązywaniu umów i niewykluczone będzie żądanie odszkodowania za ich złamanie. Wypowiedzenie angażu na czas określony niezgodnie z regulacjami o ich wypowiadaniu nie uprawnia jednak pracownika do roszczenia o uznanie tego wymówienia za nieuzasadnione ani o przywrócenie do pracy, o czym mówi art. 50 § 3 k.p. (por. wyrok SN z 4 marca 1999, I PKN 607/98).
Przykład
Właściciel firmy zawarł z panem Janem umowę o pracę na trzy kwartały. Już po trzech miesiącach nie był z niego zadowolony i postanowił ją wymówić. Okazało się jednak, że w angażu brakuje postanowień odnoszących się do wcześniejszego wymówienia.
Pan Jan odmówił podpisania aneksu w tej sprawie, a mimo to szef wypowiedział umowę. Podwładny znalazł inne zajęcie, a sprawę skierował do sądu pracy. Ten przyznał mu odszkodowanie za niezgodne z przepisami wypowiedzenie.
Przykład
Firma podpisała z panem Krzysztofem angaż na 12 miesięcy. Było w nim postanowienie o wcześniejszym wymówieniu.
Pracownik nie sprawdził się i szef wypowiedział angaż po trzech miesiącach. Pan Krzysztof odwołał się do sądu pracy, ale ten nie przyznał mu racji. Uznał, że angaż wypowiedziano mu prawidłowo.
Bez uzasadnienia
Zgodnie z art. 30 § 4 k.p. wypowiadający umowę na czas określony nie musi jej uzasadniać ani konsultować zamiaru takiego wymówienia z organizacją związkową. Wynika to z art. 38 k.p. w związku z art. 30 ust. 2 ustawy z 23 maja 1991 o związkach zawodowych (DzU z 2001 r. nr 79, poz. 854 ze zm.).
Inaczej byłoby, gdyby zwalniany był członkiem zarządu lub komisji rewizyjnej zakładowego związku a także komitetu założycielskiego w ciągu sześciu miesięcy od jego powstania.
Porozumienie i dyscyplinarka
Oprócz wypowiedzenia angażu przez jedną ze stron stosunek pracy ulega rozwiązaniu:
- w porozumieniu stron (art. 30 § 1 pkt 1 k.p.),
- w razie upadłości bądź likwidacji pracodawcy (art. 41
1
§ 2 k.p.),
- w związku ze zwolnieniami grupowymi (art. 5 ust. 7 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników),
- na podstawie dyscyplinarnego zwolnienia (art. 52 § 1 k.p.).
Dodatkowe uprawnienia
Zgodnie z art. 177 § 3 k.p. umowa zawarta na czas określony, która miałaby zostać rozwiązana po upływie trzeciego miesiąca ciąży pracownicy, przedłuża się do dnia porodu.
Gdy natomiast pracodawca wypowiada angaż, pracownik ma prawo do dni wolnych na poszukiwanie nowego zajęcia (art. 37 k.p.).
Czytaj też artykuły:
Zobacz więcej w serwisie:
»
»
»
»
»
»
»
»
Wypowiedzenie warunków pracy i płacy (tzw. zmieniające)
»
»
»
»
