Wypłacając wspólnikowi wynagrodzenie poprzez świadczenie w naturze, spółka nie otrzymuje bowiem w zamian żadnego ekwiwalentu majątkowego.
Tak orzekł WSA w Poznaniu 9 czerwca 2011 (I SA/Po 220/11).
We wniosku o interpretację przepisów podatkowych spółka wskazała, że planuje obniżenie kapitału zakładowego poprzez wykupienie części udziałów w celu ich umorzenia. Nie wie, czy będzie posiadała odpowiednią ilość środków finansowych, więc planuje wypłacić wspólnikowi wynagrodzenie z tytułu zbycia udziałów poprzez świadczenie w naturze polegające na przeniesieniu prawa do nieruchomości (chce zastosować instytucję świadczenia w miejsce wykonania – datio in solutum). Pytała, czy spowoduje to konieczność opodatkowania CIT, a w szczególności czy będzie miała obowiązek rozpoznać przychód. Uznała, że nie powstanie po jej stronie przychód z odpłatnego zbycia, ponieważ w wyniku wypłaty wspólnikowi wynagrodzenia z tytułu zbycia udziałów w celu ich umorzenia nie otrzymuje żadnego ekwiwalentu majątkowego.
Organ podatkowy nie podzielił tego stanowiska. W jego ocenie po stronie podatnika przychód powstaje nie tylko wtedy, gdy jego aktywa zostają zwiększone, ale również gdy zmniejszają się jego zobowiązania wobec innych podmiotów. Sąd uznał racje spółki, stwierdzając, że taka interpretacja narusza prawo. W ocenie sądu po stronie spółki nie powstanie przychód z odpłatnego zbycia, w zamian za świadczenie w naturze nie dostaje ona bowiem żadnego ekwiwalentu majątkowego.
Komentarz eksperta
Hanna Szwarc, starsza konsultantka w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie)
Wyrok WSA w Poznaniu wpisał się w linię orzeczniczą, w świetle której przy wypłacie wynagrodzenia w formie niepieniężnej nie dochodzi do powstania przychodu w spółce nabywającej swoje udziały w celu ich umorzenia. Identyczne stanowisko sąd ten zaprezentował w wyrokach z 25 maja 2010 (I SA/Po 251/10) oraz z 17 lutego 2011 (I SA/Po 948/10). Za neutralnością podatkową wydań niepieniężnych w ramach wynagrodzenia za zbycie udziałów w celu ich umorzenia opowiedział się też WSA w Łodzi w orzeczeniu z 3 grudnia 2010 (I SA/Łd 935/10).
Argumentem sądów jest niewystępowanie definitywnego przysporzenia majątkowego po stronie spółki wypłacającej takie wynagrodzenie. Za słusznością stanowiska sądów administracyjnych przemawia również to, że wypłata gotówki jako wynagrodzenia za zbycie udziałów w celu ich umorzenia jest dla spółek neutralna podatkowo. Odmienne traktowanie podatnika przy przekazaniu wynagrodzenia w formie rzeczowej naruszałoby zasadę równości opodatkowania.
Organy skarbowe prezentują diametralnie odmienne stanowisko. Uważają, że dla celów podatkowych przeniesienie własności składników majątku jako wynagrodzenia za zbycie udziałów w celu ich umorzenia jest tożsame z transakcją zbycia majątku. W konsekwencji spółka realizuje dochód w wysokości różnicy między wartością zobowiązania do wypłaty wynagrodzenia z tytułu umorzenia udziałów a kosztem nabycia przenoszonego składnika majątkowego.
Warto zwrócić uwagę, że organy podatkowe posługują się analogiczną argumentacją w odniesieniu do dywidend w formie rzeczowej. Jednak również w tym wypadku ukształtowała się korzystna dla podatników linia orzecznicza, w świetle której wypłata dywidendy nie prowadzi do powstania przychodu w spółce dzielącej zysk niezależnie od formy tej wypłaty (tak np. wyrok WSA we Wrocławiu z 23 lutego 2011, I SA/Wr 1461/10).
Michał Osowski, współpracownik Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte
Czytaj również:
Wydanie majątku za umorzenie udziałów opodatkowane CIT
Zobacz serwisy:
