Banki, choć są przedsiębiorcami tak jak każda inna firma, na wielu polach są uprzywilejowane względem swoich kontrahentów.

Przykładem tego jest bankowy tytuł egzekucyjny, który pozwala bankom na niemal natychmiastową windykację zadłużenia za pośrednictwem komornika.

Jest to bowiem dokument równoznaczny z prawomocnym wyrokiem.

[srodtytul]Sąd działa szybko[/srodtytul]

Bankowy tytuł egzekucyjny może być podstawą egzekucji prowadzonej według przepisów [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=906021C3C4F8A71B08066CD633B6506B?id=70930]kodeksu postępowania cywilnego[/link] po nadaniu mu przez sąd klauzuli wykonalności wyłącznie przeciwko osobie, która bezpośrednio z bankiem dokonywała czynności bankowej albo jest dłużnikiem banku z tytułu zabezpieczenia wierzytelności banku wynikającej z czynności bankowej i złożyła pisemne oświadczenie o poddaniu się egzekucji oraz gdy roszczenie objęte tytułem wynika bezpośrednio z tej czynności bankowej lub jej zabezpieczenia.

Szybkość przedmiotowego postępowania wynika z przepisów prawa bankowego. Otóż wniosek banku o nadanie klauzuli wykonalności sąd rozpoznaje niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie trzech dni od dnia jego złożenia.

Warto wiedzieć, co powinien zawierać prawidłowo wystawiony bankowy tytuł egzekucyjny. Ewentualne uchybienia mogą bowiem stanowić podstawę do uchylenia klauzuli wykonalności. Musi w nim być:

- oznaczenie banku, który go wystawił i na rzecz którego egzekucja ma być prowadzona,

- oznaczenie dłużnika zobowiązanego do zapłaty,

- wysokość zobowiązań dłużnika wraz z odsetkami i terminami ich płatności,

- data wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego,

- oznaczenie czynności bankowej, z której wynikają dochodzone roszczenia,

- wzmianka o wymagalności dochodzonego roszczenia.

Nadto bankowy tytuł egzekucyjny musi być opatrzony pieczęcią banku wystawiającego tytuł oraz podpisami osób uprawnionych do działania w imieniu banku.

[srodtytul]Czysta formalność[/srodtytul]

Nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu to formalność. Na podstawie art. 786[sup]2[/sup]§ 1 kodeksu postępowania cywilnego sąd bada wyłącznie, czy dłużnik poddał się egzekucji oraz czy roszczenie objęte tytułem wynika z czynności bankowej dokonanej bezpośrednio z bankiem lub z zabezpieczenia wierzytelności banku wynikającej z tej czynności.

Należy zaznaczyć, że dłużnik nie jest uczestnikiem postępowania w przedmiocie nadania wykonalności tytułowi egzekucyjnemu. Właśnie z tego powodu o egzekucji dowiaduje się od komornika wyznaczonego do prowadzenia windykacji.

[srodtytul]Zażalenie... [/srodtytul]

Dłużnik, jeśli nie zgadza się z zasadnością lub treścią bankowego tytułu egzekucyjnego opatrzonego klauzulą wykonalności, nie jest bezradny. Po pierwsze na mocy art. 795 k.p.c. na postanowienie sądu co do nadania klauzuli wykonalności przysługuje zażalenie.

Termin na jego wniesienie biegnie dla dłużnika od daty doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji. Złożenie zażalenia co prawda nie wstrzymuje egzekucji, aczkolwiek w przypadku stwierdzenia jakiejkolwiek wady bankowego tytułu egzekucyjnego klauzula wykonalności zostanie uchylona, a postępowanie egzekucyjne umorzone.

Problemem dla dłużnika może się okazać wysokość wpisu od zażalenia. Brak szczegółowej regulacji w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych powoduje, że zastosowanie mają zasady ogólne. Tak więc dłużnik będzie zobowiązany do uiszczenia opłaty sądowej w wysokości 1 proc. wartości przedmiotu zaskarżenia.

Przy znacznych kwotach kwota wpisu sądowego może być znacząca, tymczasem bank, wnioskując o nadanie klauzuli wykonalności, uiszcza jedynie symboliczną opłatę w wysokości 50 zł.

[srodtytul]...albo powództwo[/srodtytul]

Inną szansą jest powództwo przeciwegzekucyjne. Dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli:

- przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście; lub

- po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie.

Istotne jest to, że w przypadku złożenia powództwa dłużnik może żądać jego zabezpieczenia poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego. Trzeba pamiętać, że w pozwie powód powinien przytoczyć wszystkie zarzuty, jakie w tym czasie mógł zgłosić, pod rygorem utraty prawa do korzystania z nich w dalszym postępowaniu.

Opłata sądowa od powództwa egzekucyjnego wynosi 5 proc. wartości przedmiotu sporu, aczkolwiek w razie pozytywnego rozstrzygnięcia koszty te zostaną zwrócone przez wierzyciela.

[ramka][b]Wszystko wynika z umowy[/b]

Na podstawie art. 96 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=FE4474758E2EBE0540F9E398691379ED?id=165971]prawa bankowego (DzU z 2002 r., nr 72 poz. 665 ze zm.)[/link] banki mogą wystawiać bankowe tytuły egzekucyjne na podstawie ksiąg banków lub innych dokumentów związanych z dokonywaniem czynności bankowych banki.

Należy podkreślić, iż banki są uprawnione do wystawiania bankowych tytułów egzekucyjnych wyłącznie wtedy, kiedy posiadają zgodę swojego klienta.

Z reguły tak jest. Praktycznie każda umowa z bankiem zawiera stosowne oświadczenie klienta o poddaniu się egzekucji.

Oświadczenie o poddaniu się egzekucji powinno być zgodne z wymogami art. 97 ust. 2 prawa bankowego, a więc musi określać kwotę, do której dłużnik poddaje się egzekucji, wraz z ostatecznym terminem, do którego bank może wystawić bankowy tytuł egzekucyjny. Brak któregokolwiek z ww. elementów powoduje, iż oświadczenie o poddaniu się egzekucji jest nieważne.

Na marginesie trzeba dodać, iż poddanie się egzekucji może nie tylko dotyczyć wartości wyrażonych w pieniądzu. Dłużnik może bowiem poddać się też egzekucji wydania rzeczy, w przypadku gdy ustanowiono zastaw rejestrowy lub dokonano przeniesienia własności w celu zabezpieczenia roszczenia.[/ramka]

[i]Autor jest adwokatem z Kancelarii Prawnej Poznański w Warszawie[/i]