Pracodawca powinien przyjąć pracownika, z którym rozwiązał stosunek pracy w ramach grupowego zwolnienia, w ciągu 15 miesięcy od tego faktu. Muszą być jednak spełnione dwa warunki:

- firma zatrudnia na etatach w tej samej grupie zawodowej, którą objęły redukcje,

- zwolniony zgłosi zamiar podjęcia zatrudnienia u tego pracodawcy w ciągu roku od dnia rozwiązania z nim stosunku pracy.

Tak wynika z art. 9 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=61E43FA01AA1314769B9D8A2DD1664AE?id=169524]ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (DzU nr 90, poz. 844 ze zm.[/link]; dalej ustawa o zwolnieniach grupowych).

Pracodawca nie musi informować o zamiarze ponownego zatrudniania w grupach zawodowych objętych wcześniejszym zwolnieniem grupowym. To pracownik powinien się postarać, by uzyskać takie informacje. Jeśli jednak zgłosi zamiar ponownego zatrudnienia np. dzień po ustaniu stosunku pracy, pracodawca będzie miał obowiązek zawiadomić go o zamiarze ponownego zatrudnienia w jego grupie zawodowej.

[srodtytul]Ta sama grupa[/srodtytul]

Przez „grupę zawodową” należy rozumieć grupę wskazaną w zawiadomieniu skierowanym do związków zawodowych czy też przedstawicieli pracowników. Orzecznictwo sądowe wskazuje na szerokie rozumienie tego pojęcia. Oznacza to, że z grupą zawodową wiąże się kwestia przygotowania do wykonywania określonego zawodu czy konkretnych czynności, a nie tylko zatrudnienie na zlikwidowanym stanowisku.

Zatrudnienie na stanowisku pracy utworzonym na miejsce stanowiska zlikwidowanego w związku ze zwolnieniem grupowym, na którym wymaga się kwalifikacji niewymaganych wcześniej na zlikwidowanym stanowisku (np. umiejętności obsługi komputera) i których nie ma zwolniony pracownik, chociażby mógł je zdobyć, nie jest – w odniesieniu do niego – zatrudnieniem w tej samej grupie zawodowej – uznał [b]Sąd Najwyższy w wyroku z 7 sierpnia 2002 r. (I PKN 594/01).[/b]

Zdaniem SN nie jest również zatrudnieniem w tej samej grupie zawodowej sytuacja, gdy pracodawca powierza wykonywanie zadań przypisanych wcześniej do zlikwidowanego stanowiska podmiotowi zewnętrznemu na podstawie umowy cywilnoprawnej czy nawet przesunięcie innego pracownika na stanowisko zwolnione przez osobę ubiegającą się o ponowne zatrudnienie [b](zobacz wyrok SN z 21 września 2001 r., I PKN 781/00).[/b]

Pracownik nie może skutecznie domagać się etatu, mimo że firma zatrudnia w tej samej grupie zawodowej, jeśli utracił uprawnienia konieczne do wykonywania pracy na danym stanowisku (np. stracił prawo jazdy, pracując jako kierowca). Z kolei taka firma, która dokonuje ponownych przyjęć i nie stawia dodatkowych wymogów kwalifikacyjnych, nie może odmówić etatu byłemu podwładnemu ze względu na niską ocenę jego kwalifikacji lub przydatności do pracy z okresu poprzedniego zatrudnienia.

Aby szef rozważał ponowne zatrudnienie osoby zwolnionej, musi od niej otrzymać informację, że jest zainteresowana powrotem do firmy, w ciągu roku od rozwiązania stosunku pracy. Ten termin należy liczyć w zasadzie od dnia rozwiązania stosunku pracy, a nie od złożenia wypowiedzenia umowy o pracę.

Samo zgłoszenie może nastąpić w dowolnej formie, bo przepisy ustawy o zwolnieniach grupowych jej nie konkretyzują. Według SN zgłoszenie zamiaru powrotu do pracy może być dokonane także za pomocą pozwu, w którym pracownik żąda ponownego zatrudnienia, doręczonego pracodawcy w ustawowym terminie [b](wyrok z 22 lutego 1994 r., I PZP 2/94).[/b]

Terminowe zgłoszenie zamiaru powrotu do firmy uprawnia do ponownego zatrudnienia także pracownika, który:

- po zwolnieniu w redukcjach grupowych nawiązał stosunek pracy z innym pracodawcą,

- przeszedł na emeryturę,

- w czasie zatrudniania w tej samej grupie zawodowej był czasowo niezdolny do pracy z powodu choroby.

[srodtytul]Terminowa oferta[/srodtytul]

Pracodawca realizuje obowiązek ponownego zatrudnienia przez złożenie pracownikowi oferty zatrudnienia. Zgodnie z regułami prawa cywilnego może ona zostać przyjęta w terminie ustalonym w jej treści albo niezwłocznie, jeśli taki termin nie został oznaczony.

Gdy pracownik nie przyjmie w tym czasie oferty, przestaje ona wiązać zakład pracy, który nie będzie już zobowiązany do ponownego zatrudnienia.

Zgodnie ze stanowiskiem SN pracodawca nie ma obowiązku zaproponowania byłemu pracownikowi takich samych co poprzednio warunków zatrudnienia, w szczególności stanowiska i przynależności do jednostki organizacyjnej, wymiaru czasu pracy i wynagrodzenia za pracę[b] (wyrok SN z 4 grudnia 1998 r., I PKN 444/98)[/b].

[ramka][b]Konsekwencje odmowy[/b]

Jeżeli pracodawca – mimo spełnienia warunków z art. 9 ustawy o zwolnieniach grupowych – odmówi ponownego zatrudnienia byłego pracownika, ten może zażądać przed sądem nawiązania stosunku pracy. Na tym nie koniec.

Bo może jeszcze wystąpić z roszczeniem o zapłatę odszkodowania za szkodę, którą poniósł w następstwie niewykonania przez pracodawcę jego obowiązku. [/ramka]

[i]Autorka jest adwokatem w Kancelarii Baker&McKenzie[/i]