Tak wynika z art. 17 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=F577E1CC20A4E7561A4EB3F136B3CC98?id=176768]ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa[/link] (ustawa).

[srodtytul]Bez zarobkowania[/srodtytul]

Pracownik, który korzysta ze zwolnienia lekarskiego stwierdzającego jego niezdolność do pracy, nie może w tym czasie wykonywać żadnej pracy zarobkowej. Przy czym przez pracę zarobkową należy rozumieć wszelką pracę mającą przynieść zarobek (dochód) pracownikowi wykonywaną na każdej podstawie prawnej, bez względu na wymiar czasu tej pracy i jej charakter.

Podobnie też wypowiadał się[b] Sąd Najwyższy, który w wyroku z 5 kwietnia 2005 r. (I UK 370/04 )[/b] stwierdził, że pracą zarobkową, której wykonywanie w okresie orzeczonej niezdolności do pracy powoduje utratę prawa do zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy, jest każda aktywność ludzka zmierzająca do osiągnięcia zarobku, w tym pozarolnicza działalność gospodarcza, choćby nawet polegająca na czynnościach nieobciążających w istotny sposób organizm przedsiębiorcy i zarazem pracownika pozostającego na zwolnieniu lekarskim.

[srodtytul]Kontrola ZUS i płatników[/srodtytul]

Do przeprowadzania kontroli wykorzystywania zwolnień lekarskich uprawnieni są pracownicy ZUS oraz płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych. W razie stwierdzenia w trakcie kontroli, że osoba korzystająca ze zwolnienia lekarskiego wykonuje pracę lub wykorzystuje zwolnienie niezgodnie z jego celem, osoba kontrolująca sporządza protokół, w którym podaje, na czym polegało nieprawidłowe wykorzystywanie zwolnienia od pracy.

Dokument ten powinien być następnie przedłożony osobie kontrolowanej w celu wniesienia przez nią uwag.

[b]Kontrolerzy ZUS zwykle sprawdzają, czy pracownik jest w domu, czy też nie znajduje się w siedzibie swojego pracodawcy, a w razie stwierdzenia tam jego obecności na ogół uznają, że wykonuje on pracę zarobkową.[/b]

Skutkiem stwierdzenia przez kontrolerów, że pracownik nadal wykonuje czynności związane z pracą, mimo że korzysta ze zwolnienia lekarskiego jest wydanie przez właściwy oddział ZUS decyzji, w której pozbawia się tę osobę zasiłku chorobowego za cały okres objęty zaświadczeniem lekarskim.

Bez znaczenia jest przy tym, w którym dniu zostanie stwierdzone wykonywanie pracy, a więc czy będzie to na początku okresu objętego zwolnieniem lekarskim, czy np. w przedostatnim dniu tego okresu.

[b]Zawsze utrata zasiłku chorobowego obejmuje cały okres objęty zwolnieniem lekarskim.[/b]

Bez wpływu na utratę świadczenie jest także to, czy praca była wykonywana przez kilka dni, czy też przez godzinę lub kilkanaście minut. Nie liczą się też okoliczności wskazujące, że pracownik w tym czasie był faktycznie chory i zasadnie otrzymał zwolnienie lekarskie.

[ramka] [b]Przykład[/b]

Pracownik zatrudniony w salonie sprzedaży okien zachorował na nerki i uzyskał zwolnienie lekarskie stwierdzającego jego niezdolność do pracy na okres miesiąca.

Po dwóch tygodniach choroby odebrał telefon od swojego przełożonego informującego, że przyjechał klient z reklamacją i prosi o rozmowę. Pracownik udał się więc z domu do miejsca pracy. W czasie jego rozmowy z klientem, któremu wypisywał aneks do umowy, przyszli kontrolerzy ZUS. Spisali protokół, stwierdzając, że zastali pracownika przy pracy.

Następnie ZUS wydał decyzję, w której pozbawił go zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia lekarskiego. Pracownik złożył od tej decyzji odwołanie do sądu, lecz ten oddalił jego odwołanie.[/ramka]

[srodtytul]Nie taki cel[/srodtytul]

[b]Pracownik traci prawo do zasiłku chorobowego także w przypadku wykorzystywania zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego celem[/b].

Za takie wykorzystanie zwolnienia uważa się nieprzestrzeganie wskazań lekarskich, np. nakazu leżenia w łóżku, zakazu wykonywania różnych prac domowych czy pracy w gospodarstwie rolnym itp. Pracownik nie powinien więc np. dźwigać ciężarów, pomagając przy przeprowadzce lub budowie domu, gdy ma chory kręgosłup lub serce, czy uprawiać sportów wymagających dużego wysiłku niewskazanych przy jego stanie zdrowia. Postępowanie takie jest bowiem sprzeczne z powodem udzielenia zwolnienia lekarskiego, którym jest podjęcie przez pracownika koniecznego leczenia i wypoczynku prowadzącego do odzyskania zdolności do pracy.

Wątpliwości, czy zwolnienie lekarskie wykorzystywane było niezgodnie z jego celem, rozstrzyga właściwy oddziału ZUS, uzyskując w miarę potrzeby opinię lekarza leczącego.

[ramka] [b]Przykład[/b]

Pracownica zatrudniona w hurtowni z powodu bólów kręgosłupa w odcinku lędźwiowym uzyskała zwolnienie lekarskie na okres trzech tygodni.

W piątym dniu tego zwolnienia postanowiła pomóc siostrze przy prowadzeniu sklepu z owocami.

Kontrolerzy ZUS zastali ją przy przenoszeniu ciężkich skrzynek z jabłkami i uznali, że wykorzystuje zwolnienie w sposób sprzeczny z jego przeznaczeniem. ZUS wydał decyzję o pozbawieniu jej zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia. [/ramka]

[i]Autor jest sędzią w Sądzie Okręgowym w Kielcach[/i]