W związku ze zbliżającym się terminem wnoszenia opłat za korzystanie ze środowiska warto przypomnieć, jakie podmioty im podlegają oraz w związku z jaką działalnością opłaty te są pobierane. Podstawowe regulacje dotyczące tych opłat zawiera [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=258935]ustawa z 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity DzU z 2008 r. nr 25, poz. 150 ze zm.)[/link].

[srodtytul]Za co się należy [/srodtytul]

Według przepisów prawa ochrony środowiska opłaty uiszczane są za:

- wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza,

- wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi,

- pobór wód,

- składowanie odpadów.

Odnośnie do trzech pierwszych rodzajów działalności zakres podmiotowy obowiązku jest stosunkowo jasny. Więcej zamieszania powstaje przy opłacie za składowanie odpadów. Zasadniczo płacą ją podmioty prowadzące działalność polegającą na składowaniu odpadów, czyli zarządcy składowisk. W praktyce zdarzyć się może, że obciążają one przedsiębiorcę, który ze składowaniem odpadów nie ma nic wspólnego. Ustawa stanowi bowiem, że jeżeli posiadacz odpadów przekaże je podmiotowi nieuprawnionemu do prowadzenia działalności w zakresie gospodarki odpadami, wówczas to na nim ciąży obowiązek wniesienia opłaty za składowanie odpadów. Obowiązek ten powstaje niezależnie od tego, w jaki sposób odpady były później zagospodarowane. Aby zatem uniknąć przykrego obowiązku, przedsiębiorca (posiadacz odpadów) musi dokładnie i regularnie kontrolować uprawnienia odbiorców odpadów.

[srodtytul]Uiszczanie należności[/srodtytul]

Obliczenie wysokości należnej opłaty oraz jej wniesienie na rachunek urzędu marszałkowskiego stanowi obowiązek podmiotu korzystającego ze środowiska i powinno być dokonane na podstawie prowadzonych ewidencji oraz posiadanych danych.

Opłaty te muszą zostać wpłacone na konto urzędu marszałkowskiego do końca miesiąca następującego po każdym półroczu (czyli do 31 stycznia oraz do 31 lipca każdego roku).

W celu umożliwienia weryfikacji wysokości wyliczonej opłaty wraz z jej uiszczeniem podmiot zobowiązany jest przedłożyć marszałkowi oraz wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska (a w przypadku opłaty za składowanie odpadów także właściwemu wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta) formularz zawierający dane, na podstawie których wyliczono należną opłatę.

[b]Nieprzedłożenie formularza, a także zamieszczenie w nim informacji budzących zastrzeżenia skutkuje wymierzeniem opłaty [/b]przez marszałka województwa. Wysokość takiej opłaty zostaje wyliczona przez marszałka na podstawie własnych ustaleń.

[srodtytul]Wysokość i charakter stawek[/srodtytul]

Górne stawki opłat są uregulowane przepisami ustawy

– Prawo ochrony środowiska, a szczegółowe stawki określa [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=288688]rozporządzenie Rady Ministrów z 14 października 2008 r. (DzU nr 196, poz. 1217)[/link]. Prawo ochrony środowiska stanowi również, że nie wnosi się opłat, których półroczna wysokość nie przekracza 400 złotych.

Istotny jest również przepis, który stanowi, że [b]do opłat za korzystanie ze środowiska stosuje się dział III [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B6A0F33AC06D837EF466EAE0D76A223F?id=176376]ustawy z 29 sierpnia 1997 roku – Ordynacja podatkowa (tekst jednolity DzU z 2005 r. nr 8, poz. 60 ze zm.)[/link][/b], co wpływa na zaostrzenie konsekwencji w przypadku niewywiązania się podmiotu korzystającego ze środowiska z jego obowiązków płatniczych.

[srodtytul]Dodatkowa sankcja [/srodtytul]

Podmiot korzystający ze środowiska bez wymaganego prawem pozwolenia ponosi opłatę podwyższoną o określony w ustawie wskaźnik. Brak odpowiednich [b]zezwoleń lub pozwolenia zintegrowanego w przypadku wprowadzania do powietrza gazów i pyłów, poboru wód czy wprowadzania ścieków do wody lub ziemi skutkować będzie podwyższeniem opłaty o 500 procent. [/b]

Jeżeli podmiot składujący odpady nie posiada wymaganej instrukcji o eksploatacji składowiska, należna opłata za składowanie odpadów zostanie podniesiona o 5 proc. stawki jednostkowej za każdą dobę. Będzie to dotyczyło nie tylko podmiotów prowadzących składowiska odpadów, ale każdego przedsiębiorcy, który magazynuje odpady bez określenia miejsca w odpowiedniej decyzji. Wynika to z regulacji, zgodnie z którą takie nielegalne magazynowanie odpadów jest równorzędne ze składowaniem odpadów bez zatwierdzenia instrukcji eksploatacji składowiska.

Składowanie odpadów w miejscu nieprzeznaczonym do tego celu będzie skutkowało nałożeniem opłaty podwyższonej o 1 proc. stawki podstawowej za każdy dzień składowania. Jednak w przypadku, gdy miejscem tym są brzegi zbiorników wodnych (w szczególności strefy ochronne ujęć wód), tereny parków lub rezerwatów, a także tereny leśne, uzdrowiskowe oraz przeznaczone na cele rekreacyjno-wypoczynkowe, stawka podwyższenia wzrasta do 1,5 proc. za dobę. Za pozbywanie się odpadów do wód, niezależnie od tego, czy są to wody śródlądowe, morskie wewnętrzne czy też terytorialne, stawkę podstawową podwyższa się o 100 proc.

[ramka][b]Uwaga [/b]

Aby uniknąć wysokich opłat, przedsiębiorcy, którzy magazynują odpady, powinni zapewnić ich składowanie zgodnie z posiadanym pozwoleniem na wytwarzanie odpadów, decyzją zatwierdzającą program gospodarki odpadami niebezpiecznymi albo informacją o wytwarzanych odpadach złożoną odpowiednim organom administracji.[/ramka]

[ramka][b]Są już nowe formularze[/b]

[b]Wzory formularzy uregulowane są w nowym [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=315390]rozporządzeniu ministra środowiska z 18 czerwca 2009 r. (DzU nr 97, poz. 816)[/link], a ich wypełnienie powinno być przeprowadzone na podstawie ewidencji obejmującej między innymi:[/b]- informacje o ilości i rodzajach gazów lub pyłów wprowadzanych do powietrza oraz dane, na podstawie których określono te ilości;

- informacje o ilości i jakości pobranej wody powierzchniowej i podziemnej;

- informacje o ilości, stanie i składzie ścieków wprowadzanych do wód lub do ziemi;

- informacje o wielkości, rodzaju i sposobie zagospodarowania terenu, z którego odprowadzane są ścieki.[/ramka]

[ramka][b]Co mówią inne ustawy[/b]

[b]Przepisy prawa ochrony środowiska odsyłają do innych ustaw, które przewidują dodatkowe, szczególne opłaty za korzystanie ze środowiska.

Jako przykład można podać opłaty związane z niewykonaniem obowiązku odzysku i recyklingu niektórych odpadów uregulowane w: [/b]

- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=185746]ustawie z 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (tekst jednolity DzU z 2007 r. nr 90, poz. 607 ze zm.)[/link],

- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=179163]ustawie z 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (DzU nr 180, poz. 1495)[/link],

- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=176703]ustawie z 20 stycznia 2005 roku o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (DzU nr 25, poz. 202 ze zm.)[/link],

- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=162817]ustawie z 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (DzU nr 115, poz. 1229, ze zm.)[/link],

- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=179908]ustawie z 4 lutego 1994 r. – Prawo geologiczne i górnicze (tekst jednolity DzU z 2005 r. nr 228, poz. 1947 ze zm.)[/link].[/ramka]

[i]Michał Kubicz – radca prawny w kancelarii Gide Loyrette Nouel

Alicja Lidzińska – prawnik w kancelarii Gide Loyrette Nouel[/i]