Wzorem niektórych krajów Unii Europejskiej, a także innych członków OECD, w Polsce działa system dopłat z budżetu państwa do oprocentowania kredytów średnio- i długoterminowych na finansowanie eksportu (Program DOKE). Dopłaty są udzielane za pośrednictwem Banku Gospodarstwa Krajowego (administrator programu). Przysługują w przypadku zaciągnięcia kredytu eksportowego o stałej stopie w banku krajowym, zagranicznym lub w międzynarodowej instytucji finansowej. Środki z budżetu trafiają poprzez BGK bezpośrednio do banku udzielającego kredytu.

Żeby skorzystać z takiego finansowania, trzeba być eksporterem z doświadczeniem niezbędnym do prowadzenia transakcji w handlu zagranicznym. Przedsiębiorca musi udokumentować w banku, że jego działalność eksportowa ma charakter ciągły. Poza tym powinien mieć rachunek bieżący lub pomocniczy w instytucji, w której ubiega się o kredyt, i rozliczać za jego pośrednictwem płatności z umowy, która jest objęta finansowaniem.

[srodtytul]Jakie warunki trzeba spełnić[/srodtytul]

Program DOKE dotyczy kredytów na eksport polskich (to ważny warunek) towarów i usług na podstawie umów zawartych po 19 października 2001 r.

Kredyt powinien być ubezpieczony przez Korporację Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych (KUKE); jest to główne zabezpieczenie. Z obowiązku tego firma może być zwolniona tylko wtedy, gdy KUKE odmówi ubezpieczenia ze względu na wartość umowy eksportowej.

Ubezpieczenie obejmuje poniesione przez firmę szkody, będące następstwem zdarzeń określonych jako ryzyko polityczne lub handlowe (w drugim przypadku kontrakt powinien być zawarty na minimum dwa lata). Ochrona nie dotyczy utraconych korzyści ani innych szkód (chyba że umowa stanowi inaczej). Z ubezpieczeń mogą korzystać tylko przedsiębiorcy mający miejsce zamieszkania lub siedzibę na terenie Polski i eksportujący krajowe produkty czy usługi.

Okres spłaty kredytu nie jest krótszy niż dwa lata, zależy od kraju przeznaczenia oraz rodzaju eksportowanych towarów lub usług. Kapitał spłaca się w równych ratach, nie rzadziej niż co sześć miesięcy. Koszty: marża, prowizja przygotowawcza, składka ubezpieczeniowa, pokrywane są przez importera. Ich wysokość ustalana jest indywidualnie.

Składka ubezpieczeniowa, płacona jednorazowo przez importera, zależy m.in. od okresu spłaty kredytu oraz od kraju, do którego eksportowany jest towar.

Dodatkowym warunkiem jest wpłacenie przez importera zaliczki w wysokości minimum 15 proc. wartości kontraktu (finansowaniem może być objęte maksymalnie 85 proc. kontraktu). Zaliczka powinna wpłynąć do dnia rozpoczynającego okres spłaty.

[srodtytul]Oprocentowanie i rozliczenia[/srodtytul]

Kredyt udzielany jest w walucie, dla której ogłaszane są stałe stopy procentowe CIRR (stopy referencyjne oprocentowania rynkowego). Podaje je okresowo sekretariat OECD. Wyznaczają minimalny poziom oprocentowania kredytów eksportowych w państwach będących uczestnikami porozumienia OECD w tej sprawie. Stopy CIRR publikowane są w Dzienniku Urzędowym RP Monitor Polski i obowiązują od 15. dnia danego miesiąca do 14. dnia następnego miesiąca. Aktualne podajemy w tabeli. Stopa pozostaje na niezmienionym poziomie przez cały okres obowiązywania umowy.

W zależności od kosztów finansowania przeprowadzane są dwa rodzaje rozliczeń. Gdy wysokość stałej stopy jest niższa od faktycznych kosztów finansowania, wówczas z budżetu państwa za pośrednictwem BGK do banku kredytującego przekazywana jest dopłata. Natomiast w sytuacji przeciwnej (gdy stała stopa jest wyższa od kosztów finansowania), to bank kredytujący musi przekazać nadwyżkę do BGK.

[srodtytul]Obowiązujące procedury[/srodtytul]

Aby uzyskać dopłatę, trzeba złożyć w BGK wniosek o przyrzeczenie podpisania umowy DOKE. Dołącza się do niego oświadczenie krajowego dostawcy o polskim pochodzeniu przedmiotu eksportu. Formularz wniosku można uzyskać w oddziałach BGK, a także w bankach, które podpisały porozumienie o współpracy.

Wniosek jest rozpatrywany w ciągu dziesięciu dni roboczych. Gdy wszystkie warunki są spełnione, BGK udziela przyrzeczenia podpisania umowy. Jest ono ważne nie dłużej niż 120 dni. Jeśli w tym czasie nie zostanie podpisana umowa eksportowa, umowa o kredyt eksportowy lub umowa ubezpieczenia kredytu eksportowego, można wystąpić do BGK o przedłużenie terminu, nie dłużej jednak niż o 60 dni.

[ramka][b]Finansowanie krótkoterminowe[/b]

- Raiffeisen Bank Polska oferuje prefinansowanie eksportu (pre-export loan). Eksporter może przeznaczyć ten kredyt np. na zakup surowców lub materiałów potrzebnych do realizacji kontraktu eksportowego lub na zakup gotowych towarów do dalszej odsprzedaży. Zabezpieczeniem jest cesja należności (istniejących i/lub przyszłych), akredytywa eksportowa lub gwarancja bankowa. Standardowy okres kredytowania wynosi do 180 dni. Koszty i wysokość kredytu zależą od kontraktu eksportowego (trzeba dostarczyć bankowi jego kopię), a także od zdolności kredytowej firmy i przedstawionych zabezpieczeń. Kredyt udzielany jest najczęściej w euro, dolarach lub złotych.

Prefinansowanie kontraktu handlowego może też być zabezpieczone wpływami z faktoringu. Rozwiązanie to jest stosowane w przypadkach, gdy warunkiem powstania należności, które mają być przedstawiane do dyskonta, jest sfinansowanie zakupu surowców lub towarów potrzebnych do produkcji oraz sprzedaży. Kredyt spłacany jest wpływami z faktoringu.

Prefinansowanie może być również stosowane w kontraktach krajowych.

- Bank BPH ma w ofercie dwa produkty dla eksporterów. Pierwszy kredyt jest przeznaczony na wykup wierzytelności eksportowych (także ubezpieczonych).

Jego minimalna wysokość to 40 tys. zł. Oprocentowanie wynosi od 2,3 proc. plus WIBOR, a prowizja – od 1 proc. (jeśli przyznana jest linia) lub od 0,35 proc. (wykup wierzytelności). Kredyt udzielany w euro, dolarach i frankach szwajcarskich. Spłaca się go do 18 miesięcy (umowa) lub do 180 dni (pojedyncza wierzytelność). Kredytobiorca powinien mieć rachunek w BPH.Drugim produktem jest forfaiting (dyskonto akredytywy eksportowej). Oprocentowanie wynosi od 0,3 proc. kwartalnie, a prowizja przygotowawcza 250 – 1000 zł. Płaci się też za otwarcie linii (od 1,1 proc.) lub za wykupienie wierzytelności (od 50 zł). Oferta dla klientów mających rachunek w BPH. [/ramka]

[ramka][b]Partnerzy BGK[/b]

- Fortis Bank Polska

- Fortis Bank (Nederland) N.V.

- BRE Bank

- Nord/LB Bank Polska Norddeutsche Landesbank

- Bank BPH

- DZ Bank Polska. [/ramka]