Nieszczęśliwe zdarzenie może być uznane za wypadek przy pracy, gdy zostaną łącznie spełnione wszystkie cztery warunki wymienione w art. 3 ust. 1 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=167515]ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (DzU nr 199, poz. 1673 ze zm.)[/link]. Chodzi o nagłość zdarzenia, jego przyczynę zewnętrzną, wystąpienie urazu lub śmierci oraz związek zdarzenia z pracą. W praktyce wiele sporów pracowników z ZUS dotyczy ustalenia przyczyny zewnętrznej wypadku. Obejmuje to także sytuacje, gdy doszło do niego z powodu wadliwego zaświadczenia lekarskiego.
[srodtytul]Wadliwe oko medyka[/srodtytul]
W orzecznictwie sądowym przyjmuje się, że zatrudnienie pracownika na podstawie aktualnego zaświadczenia lekarskiego zawierającego obiektywnie błędną ocenę jego zdolności do pracy stanowi zewnętrzną przyczynę wypadku [b](por. wyrok Sądu Najwyższego z 23 listopada 1999 r., II UKN 208/99)[/b]. [b]Podobnie wypowiadał się SN w wyroku z 18 sierpnia 1999 r. (II UKN 89/99)[/b], podkreślając, że dopuszczenie do pracy na określonym stanowisku na podstawie aktualnego okresowego orzeczenia lekarskiego, które było oczywiście błędne, może stanowić zewnętrzną przyczynę wypadku. Wynika to z faktu, że zaświadczenie od medyka zawierające obiektywnie nieprawidłową ocenę zdolności pracownika do wykonywania pracy nie zapewnia mu właściwej ochrony przed szkodliwymi w jego stanie zdrowia warunkami zatrudnienia. Zewnętrzną przyczyną wypadku przy pracy może być zatem błąd lekarza wystawiającego zaświadczenie po przeprowadzeniu kontrolnego badania lekarskiego oraz dopuszczenie pracownika do pracy na podstawie zaświadczenia niezawierającego przeciwwskazań do określonego zatrudnienia (np. do pracy w hałasie), mimo że jego stan zdrowia tego wymagał. Przy czym dopuszczenie pracownika do pracy niewskazanej ze względu na jego stan zdrowia może stanowić zewnętrzną przyczynę wypadku przy pracy także wtedy, gdy pracodawcy nie można postawić zarzutu zawinionego działania, a więc nieuwzględnienia przedłożonego zaświadczenia lekarskiego.
[b]Podobnie wypowiadał się SN w wyroku z 7 lutego 2006 r. (I UK 192/05)[/b], stwierdzając, że w związku z ustanowionym w art. 229 § 4 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=76037]k.p.[/link] zakazem dopuszczenia pracownika do pracy bez aktualnego orzeczenia lekarskiego za zewnętrzną przyczynę wypadku można przyjąć dopuszczenie do pracy bez przeprowadzenia badań kontrolnych lub na podstawie orzeczenia lekarskiego wydanego po upływie terminu obowiązującego do przeprowadzenia tych badań albo w przypadku oczywistej błędności tego orzeczenia.
[wyimek]Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. Tak wynika z art. 229 § 4 kodeksu pracy.[/wyimek]
W praktyce wątpliwości może nasuwać możliwość ustalenia, kiedy orzeczenie lekarskie jest oczywiście błędne. Z pomocą przychodzi orzecznictwo sądowe. SN stoi na stanowisku, że o oczywistej błędności zaświadczenia lekarskiego można mówić tylko wówczas, gdy łatwo można dostrzec jego wady lub braki, bez wnikania w zawartą w nim, zastrzeżoną dla lekarzy, ocenę merytoryczną. Chodzi tu więc o błędy wyraźnie widoczne także dla osoby nieposiadającej wiedzy medycznej.
Jeżeli natomiast skierowano do pracy pracownika, u którego w kontrolnych badaniach lekarskich nie ujęto przeciwwskazania do jej wykonywania, a błędu tej oceny nie można było ustalić bez wiadomości medycznych, stwierdzenie wypadku przy pracy wymaga ustalenia istnienia zewnętrznej przyczyny wynikającej z działania czynnika pozostającego w związku z pracą.
Przykładowo może to być silny, ponadprzeciętny wysiłek obciążający pracownika cierpiącego na zaawansowaną chorobę serca, która nie została uwzględniona przy wydawaniu zaświadczenia lekarskiego.Za przyczynę zewnętrzną wypadku uznaje się też sytuację, gdy pracodawca nie uwzględnił zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego, że ze względu na zły stan zdrowia danej osoby istnieją przeciwwskazania do wykonywania określonego rodzaju pracy.
[srodtytul]Nieuwzględnienie orzeczenia[/srodtytul]
Przykładowo, gdy pracodawca zignorował zaświadczenie lekarskie zawierające przeciwwskazania do pracy na wysokościach i zatrudnił pracownika do malowania konstrukcji właśnie na wysokości, co spowodowało, że wskutek zawrotów głowy spadł on i uległ poważnym obrażeniom.
[b]Warto tu wskazać na dotyczący tej kwestii wyrok SN z 16 kwietnia 1997 r. (II UKN 66/97)[/b], według którego [b]wykonywanie przez pracownika cierpiącego na chorobę wieńcową zwykłych obowiązków nie stanowi przyczyny zewnętrznej wypadku, chyba że pracodawca nie uwzględnił zaświadczenia lekarskiego przedłożonego przez podwładnego, stwierdzającego, że ze względu na stan zdrowia istnieją przeciwwskazania do wykonywanej pracy.[/b]
[i]Autor jest sędzią w Sądzie Okręgowym w Kielcach[/i]
