[b]Chodzi o przyznanie renty, która ma na celu wyrównanie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym, która ma na celu zrekompensować brak możliwości uzyskania dochodów ze względu na utratę bądź ograniczenie zdolności do pracy.[/b]
[srodtytul]Warunki wypłaty[/srodtytul]
Renta jest zasądzana przez sąd w przypadku uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, o ile spełnione są przesłanki określone w art. 444 § 2 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=70928]kodeksu cywilnego[/link].
Dotyczy to sytuacji, gdy u poszkodowanego pracownika nastąpiła całkowita lub częściowa utrata zdolności do pracy zarobkowej, czyli utrata dochodów z pracy, uległy zwiększeniu jego potrzeby lub zmniejszyły się jego widoki powodzenia na przyszłość. Zwiększenie się potrzeb ma charakter szkody przyszłej, która przejawia się w stale powtarzających się wydatkach na ich zaspokojenie, np. ze względu na konieczność poddania się zabiegom rehabilitacyjnym.
Nie jest przy tym konieczne dla przyznania renty wykazanie, że poszkodowany faktycznie te potrzeby zaspokaja i ponosi związane z tym wydatki. Do przyznania renty wystarcza samo istnienie zwiększonych potrzeb jako następstwa czynu niedozwolonego.
Opisane następstwa powinny się cechować trwałością, czego nie należy utożsamiać z pojęciem nieodwracalności. Jest to warunek uzyskania prawa do renty.
[srodtytul]Charakter prawny odszkodowania[/srodtytul]
Renta ma charakter odszkodowawczy, a nie alimentacyjny, co powoduje, że koszt utrzymania poszkodowanego nie może być podstawą do ustalenia jej wysokości. W związku z powyższym punktem odniesienia do wyliczenia wysokości renty jest utrata zdolności do pracy. Renta ta nie ma także charakteru socjalnego, a zatem nie musi być ustalona w sposób, który ma zapewnić rodzinie poszkodowanego życie na odpowiednim poziomie. Istnieje możliwość zamiany renty na jednorazowe odszkodowanie.
[b]Renta powinna stanowić różnicę pomiędzy zarobkami hipotetycznymi, jakie poszkodowany mógłby osiągnąć, gdyby nie doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, a zarobkami, jakie realnie może uzyskać.[/b]
[srodtytul]Jaka wysokość[/srodtytul]
Należy wziąć przy tym pod uwagę nie tylko przygotowanie zawodowe poszkodowanego, ale i szanse na uzyskanie przez niego pracy, uwzględniając miejsce jego zamieszkania i warunki, jakie panują w danym miejscu na rynku pracy.
[b]Podstawą do ustalenia wysokości renty wyrównawczej są przeciętne zarobki pracowników, którzy wykonują pracę na podobnych stanowiskach jak poszkodowany pracownik.[/b] Z reguły brak jest podstaw do odnoszenia się do najwyższych wynagrodzeń, gdyż teoretyczna możliwość zatrudnienia w zakładach, w których wypłacane są takie pensje, nie może być przesłanką do uznania, że poszkodowany faktycznie by taką pracę uzyskał.
Przy wyliczaniu wysokości renty sąd powinien uwzględnić zachowaną przez poszkodowanego zdolność do pracy. Istotna jest przy tym realna możliwość podjęcia takiej pracy, a nie tylko teoretyczna. W związku z tym w określonym stanie faktycznym może się zdarzyć, że poszkodowany otrzyma rentę wyrównawczą, która będzie odpowiadała pełnej wysokości utraconych przez niego zarobków, pomimo iż będzie on w pewnym zakresie zdolny do pracy.
Podstawą do wyliczenia renty nie mogą być diety ani napiwki. Te pierwsze pokrywają bowiem koszty pracownika związane z podróżą służbową i nie stanowią wynagrodzenia. Podobnie napiwki, choć stanowią pewnego rodzaju dochód, nie mogą być traktowane jako zarobki.
Poszkodowany jest zobowiązany do podjęcia pracy w ramach zachowanej zdolności do niej. Jeżeli odmawia on podjęcia pracy w sposób nieuzasadniony, to istnieje podstawa do zmniejszenia wypłacanej renty o kwotę, którą uzyskiwałby w wyniku jej wykonywania. Niemniej poszkodowany nie ma obowiązku podjęcia się każdej pracy.
[srodtytul]Można dziedziczyć zaległe raty[/srodtytul]
Prawo do renty wyrównawczej jest uprawnieniem ściśle związanym z osobą poszkodowanego i jako takie wygasa wraz z jego śmiercią. Nie wchodzi zatem do spadku i nie może być dziedziczone. Nie odnosi się to natomiast do rat zaległych, do czasu śmierci uprawnionego. Jest to wierzytelność, która podlega dziedziczeniu.
[srodtytul]Świadczenie tymczasowe[/srodtytul]
Jeżeli w momencie orzekania o rencie nie jest możliwe określenie rozmiaru szkody, zasądza się tzw. rentę tymczasową. Odpowiada ona przybliżonej rzeczywistej szkodzie. Istnieje możliwość zasądzenia jej bez oznaczenia jej czasu trwania na przyszłość, jeżeli w momencie wyrokowania brak jest podstaw do przyjęcia, że powinna ona obejmować.
[ramka][b]Gdy pacjent nie chce operacji[/b]
Orzecznictwo dotyczące odmowy poddania się przez poszkodowanego zabiegowi, który ma na celu przywrócenie w całości lub częściowo jego zdolności do pracy, nie jest jednolite. Co do zasady Sąd Najwyższy uznaje, że nie można zmusić poszkodowanego do poddania się takiemu zabiegowi.[/ramka]
[i]Autorka jest adwokatem współpracującym z Deloitte Legal[/i]
