[b]Przez pięć lat pracownik był zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w firmie liczącej około 100 osób. W wyniku porozumienia rozwiązał umowę o pracę z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, bez zachowania przysługującego trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia. Pracodawca zobowiązał się jednak do wypłaty odprawy w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia liczonego zgodnie z ustawą z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. W trakcie zatrudnienia pracownikowi przysługiwały: dodatek brygadzisty, premia kwartalna i wysoka nagroda roczna. Pracodawca nie uwzględnił jednak nagrody w podstawie wymiaru odprawy. Czy postąpił słusznie?[/b]
[i][b]Odpowiada Agnieszka Fedor, adwokat w kancelarii prawnej WKB Wierciński, Kwieciński, Baehr:[/b][/i]
Pracodawca obliczył odprawę zgodnie z prawem. Porozumienie precyzyjnie wskazywało bowiem, że wynagrodzenie miesięczne powinno być liczone zgodnie z [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=169524]ustawą z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników[/link]. Ustawa ta przewiduje, że odprawy stanowią równowartość jedno-, dwu- lub trzymiesięcznego wynagrodzenia (w zależności od długości zatrudnienia), a ustala się je według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.
Zasady te określone zostały szczegółowo w [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=74468]rozporządzeniu ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (DzU nr 2, poz. 14 z późn. zm.)[/link]. Składniki, które w powyższym przypadku należy uwzględnić przy obliczaniu wynagrodzenia według zasad obliczania ekwiwalentu za urlop, to:
- wynagrodzenie zasadnicze (określone stawką godzinową lub miesięczną w wysokości należnej w miesiącu nabycia prawa do odprawy),
- dodatek z tytułu pełnienia funkcji brygadzisty oraz
- średnia wysokość premii kwartalnej (jeżeli jest to tzw. premia regulaminowa tj. jej przyznanie zależy od spełnienia ściśle wskazanych przesłanek, np. od wyprodukowania określonej partii materiału w danym okresie) wypłaconej w okresie 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do odprawy.
[b]W podstawie wymiaru do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop nie należy jednakże uwzględniać nagrody rocznej (której przyznanie zależy przecież od swobodnego uznania pracodawcy), ponieważ, jak przyjął Sąd Najwyższy w wyroku z 20 lipca 2000 r. (I PKN 17/00, OSNAPiUS 2002, z. 3, poz. 77), tak zwana premia uznaniowa, która nie ma charakteru roszczeniowego, nie stanowi składnika wynagrodzenia za pracę i wobec tego nie mieści się w pojęciu wynagrodzenia urlopowego.[/b]
[b]Sytuacja może przedstawiać się zupełnie inaczej, gdyby opisane powyżej porozumienie nie precyzowało, że podstawą obliczenia odprawy jest wynagrodzenie określone zgodnie z ustawą z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach (…)[/b]. Należałoby wtedy ustalić, jaka była rzeczywista wola stron i czy istniały jakiekolwiek inne przepisy płacowe wskazujące, jak w danym przypadku należy obliczyć odprawę.
Gdyby porozumienie odwoływało się do postanowień aktów (np. popularnych ostatnio programów dobrowolnych odpraw), z których wynikałoby, że podstawę wymiaru odpraw stanowić będzie wynagrodzenie zasadnicze, podstawa ta powinna zostać wyliczona jedynie na podstawie wynagrodzenia zasadniczego (a więc bez wszystkich dodatków, premii i innych świadczeń).
Możliwość odwoływania się w porozumieniach do wynagrodzenia zasadniczego jako podstawy wymiaru jest jednakże dopuszczona pod warunkiem, że pracownik ostatecznie otrzymuje wyższą odprawę niż ta przysługująca na podstawie ustawy (np. sześciomiesięczną zamiast dwumiesięcznej).
