określa precyzyjnie, jakich informacji i danych osobowych firma może się domagać od pracownika lub kandydata do pracy. Nie ma wśród nich informacji o niekaralności.
Jednak zgodnie z § 4 art. 221 kodeksu pracy zatrudniający może żądać innych jeszcze danych (do których zalicza się informację o niekaralności), jeżeli obowiązek ich podania wynika z odrębnych przepisów. Gdyby bezpodstawnie domagał się potwierdzenia niekaralności, mógłby zostać oskarżony o dyskryminację.
Instytucją odpowiedzialną za gromadzenie danych osób prawomocnie skazanych jest Krajowy Rejestr Karny (KRK). Podstawą jego działania jest ustawa z 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym. Upoważnia ona tę instytucję do zbierania informacji o skazanych za przestępstwa, przestępstwa skarbowe, aresztowanych za wykroczenia.
W rejestrze dodatkowo znajdują się dane dotyczące osób, wobec których warunkowo umorzono postępowanie karne w sprawach o przestępstwa, poszukiwanych listem gończym. Zaświadczenia wydawane są przez Biuro Informacyjne KRK lub w punktach informacyjnych KRK, które działają przy sądach na terenie kraju. Wniosek w tej sprawie należy składać na specjalnym druku. Adresy punktów informacyjnych i wzór druku dostępne są na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości.
Firmy mogą sprawdzać w KRK, czy ich pracownik nie jest tam odnotowany. Zgodnie z ustawą wolno im występować do rejestru o informacje w zakresie niezbędnym do zatrudnienia pracownika, co do którego z przepisów ustawy wynika wymóg niekaralności, korzystania z pełni praw publicznych, a także ustalenia uprawnienia do zajmowania określonego stanowiska lub wykonywania określonego zawodu albo prowadzenia działalności gospodarczej.
Tak więc zwykła ciekawość szefa nie wystarczy do uzyskania informacji o niekaralności.
Aby sprawdzić pracownika, musi wskazać przepis ustawy, który upoważnia go do wystąpienia z zapytaniem do KRK. W przeciwnym razie nie uzyska informacji.
Oczywiście nie ma przeszkód, by zatrudniony lub kandydat do pracy sam dołączył do dokumentów zaświadczenie o swojej niekaralności. Może to zwiększyć jego szanse w czasie rekrutacji.
Aby jednak pracodawca mógł przechowywać taki dokument w aktach, trzeba do niego dołączyć pisemną zgodę na przetwarzanie tych danych. W przeciwnym razie naruszone zostaną przepisy o ochronie danych osobowych.
Nie ma przeszkód, by osoba zainteresowana otrzymała na swój wniosek zaświadczenie z Krajowego Rejestru Karnego. Każdy obywatel może bowiem sprawdzić, czy w rejestrze są dane dotyczące jego osoby. Zaspokojenie swojej ciekawości i uzyskanie potwierdzenia o braku kryminalnej przeszłości kosztuje. Zgodnie z rozporządzeniem ministra sprawiedliwości z 14 sierpnia 2003 r. w sprawie określenia wysokości opłaty za wydanie informacji z Krajowego Rejestru Karnego za wydanie zaświadczenia o niekaralności trzeba zapłacić 50 zł. Opłatę uiszcza się w znakach opłaty sądowej, które należy nakleić na formularz zapytania.
Znaki opłaty sądowej można kupić w siedzibie Biura Informacyjnego KRK lub w kasach sądów.
Nie warto jednak wyrabiać takiego zaświadczenia tylko na wszelki wypadek, by w nieokreślonej przyszłości móc je okazać. Dokument ten ma bowiem ograniczoną aktualność – traci ją po pół roku. Aby dane były wiarygodne dla pracodawcy, najlepiej o zaświadczenie z KRK wystąpić bezpośrednio przed rekrutacją.
taksówkarz
– w wypadku osób karanych za przestępstwa umyślne przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, mieniu, wiarygodności dokumentów, środowisku, życiu i zdrowiu, wolności seksualnej i obyczajności
pracownik ochrony, detektyw
– wykluczone osoby skazane prawomocnym orzeczeniem za przestępstwo umyślne
przewodnik i pilot wycieczek
– dotyczy osób karanych za przestępstwa umyślne lub inne popełnione w związku z wykonywaniem zadań przewodnika turystycznego bądź pilota wycieczek
urzędnik samorządowy, urzędnik państwowy, inspektor kontroli skarbowej
– nie dla skazanych prawomocnie za przestępstwa umyślne
