Obiekty turystyczne udostępniane przez przedsiębiorcę w ramach transakcji timesharingowych mogą zostać zakwalifikowane do środków trwałych lub do inwestycji w aktywa. W drugim przypadku ma to uzasadnienie w kontekście definicji umowy timesharingowej, której interpretacja sprowadza się do odpłatnego, czasowego użyczania obiektu rekreacyjnego.
Co to są inwestycje
Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 17 ustawy o rachunkowości (dalej: uor) przez inwestycje należy rozumieć aktywa posiadane przez jednostkę w celu osiągnięcia z nich korzyści ekonomicznych, wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania przychodów w formie odsetek, dywidend (udziałów w zyskach) lub innych pożytków, w tym również z transakcji handlowej, a w szczególności aktywa finansowe oraz te nieruchomości i wartości niematerialne i prawne, które nie są użytkowane przez jednostkę, lecz są posiadane przez nią w celu osiągnięcia tych korzyści. Aktywa (nieruchomości) zaliczane do inwestycji mogą być wyceniane, nie rzadziej niż na dzień bilansowy, według:
- zasad stosowanych do środków trwałych, tj. według cen nabycia, kosztów wytworzenia lub wartości przeszacowanej (po aktualizacji wyceny środków trwałych), pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości, albo
- według ceny rynkowej lub inaczej określonej wartości godziwej (art. 28 ust. 1 pkt 1a uor).
Przedsiębiorca, zgodnie ze swoją polityką rachunkowości, do wyceny inwestycji w nieruchomości stosuje cenę rynkową. Wówczas skutki zmian w wyniku aktualizacji wyceny takich nieruchomości zalicza, zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. c uor, do pozostałych przychodów lub kosztów operacyjnych.
Udział transakcji powiązanych
Uwzględnienia wymaga jednak pkt 11 MSR 40 „Nieruchomości inwestycyjne", z którego wynika, że gdy przedsiębiorca, udostępniając nieruchomość, świadczy na rzecz korzystających usługi dodatkowe, stanowiące istotny element w skali całokształtu przedsięwzięcia, nie można zaliczyć tych nieruchomości do inwestycji. Związek między korzyściami realizowanymi przez przedsiębiorcę z udostępnienia obiektów turystycznych w ramach umowy timesharingowej oraz korzyściami wynikającymi ze świadczenia na rzecz konsumentów dodatkowych usług jako transakcji powiązanych, uatrakcyjniających ofertę zakupu praw do użytkowania ww. obiektów, wskazywałby na konieczność zakwalifikowania ich do środków trwałych.
Wynikałoby to również z definicji środków trwałych (rzeczowych aktywów trwałych), o której mowa zarówno w pkt 6 MSR 16 „Rzeczowe aktywa trwałe", jak i w art. 3 ust. 1 pkt 15 uor, dopuszczającej ich oddanie do używania innym podmiotom na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu (umowa timesharingowa wykazująca cechy ww. umów cywilnoprawnych, w aspekcie podatkowo-rachunkowym rozpatrywana jest z punktu widzenia tych umów).
Płatności walutowe
Transgraniczny charakter umów timesharingowych powoduje konieczność rozliczenia płatności realizowanych w walutach obcych, zgodnie z art. 30 ust. 2 uor. Uwzględnienia wymaga przy tym, że dla celów podatkowych przedsiębiorcy mogą ustalać różnice kursowe z tytułu transakcji walutowych na podstawie zasad bilansowych, zaliczając je odpowiednio do przychodów lub kosztów podatkowych. W ujęciu księgowym różnice kursowe zwiększają przychody i koszty finansowe.
Kiedy powstaje przychód
Przy umowach timesharingowych otrzymanie płatności bądź wystawienie faktury nie są wystarczającymi przesłankami dla rozpoznania przychodu rachunkowego. Tego typu umowy skonstruowane są zazwyczaj w ten sposób, że zryczałtowana płatność pobierana jest z góry. Z kolei prawo konsumenta do korzystania z miejsca zakwaterowania podlega wykonaniu w określonym czasie w ciągu roku kalendarzowego i przysługuje przez określoną liczbę lat. Konsument może być zobowiązany do dodatkowego opłacenia (wyrównania) rzeczywistych kosztów eksploatacyjnych związanych z wykorzystywanym obiektem turystycznym za okres korzystania. Opłaty timesharingowe powinny być zatem ujmowane jako rozliczenia międzyokresowe przychodów i stopniowo odnoszone na przychody właściwego okresu (tj. okresu, w którym usługa została wyświadczona – okresu udostępnienia miejsca zakwaterowania), jako:
- przychody ze sprzedaży usług (gdy działalność timesharingowa jest dla przedsiębiorcy działalnością operacyjną),
- pozostałe przychody operacyjne (w pozostałych przypadkach).
Odpisy amortyzacyjne
Przedsiębiorca obejmuje przedmiot umowy timesharingowej swoją ewidencją środków trwałych (lub inwestycji w aktywa, gdy traktuje go jako inwestycję) i dokonuje od niego odpisów amortyzacyjnych, zgodnie z zasadami amortyzacji przyjętymi do podobnych składników aktywów. Gdy przedsiębiorca ujmuje opłaty timesharingowe jako pozostałe przychody operacyjne, wówczas odpisy amortyzacyjne powinien zaliczać do pozostałych kosztów operacyjnych.
Oddanie przez przedsiębiorcę obiektu turystycznego w odpłatne użytkowanie w ramach umowy timesharingowej wymaga następujących zapisów w ewidencji rachunkowej:
1. Oddanie obiektu rekreacyjnego w użytkowanie
Wn „Inwestycje w aktywa"
Ma „Środki trwałe"
2. Naliczenie (z góry) wynagrodzenia (opłata z tytułu sprzedaży prawa timesharingowego) oraz ewentualnie opłat okresowych
Wn „Pozostałe rozrachunki" lub „Rozrachunki z odbiorcami"
Ma „Rozliczenie międzyokresowe przychodów"
Ma „Rozrachunki publicznoprawne – VAT"
3. Otrzymanie należności z tytułu opłat timesharingowych
Wn „Kasa" lub „Rachunki bankowe"
Ma „Pozostałe rozrachunki" lub „Rozrachunki z odbiorcami"
4. Rozliczenie opłat timesharingowych (zarachowanie przychodów do bieżącego okresu)
Wn „Rozliczenie międzyokresowe przychodów"
Ma „Pozostałe przychody operacyjne" lub „Sprzedaż usług".
Czy trzeba płacić PCC
Umowa timesharingowa nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, ponieważ nie została umieszczona w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem (art. 1 ust. 1 ustawy o PCC).
Sprzedaż prawa do korzystania z obiektu turystycznego w ramach umowy timesharingowej nie wiąże się z obowiązkiem zapłaty podatku od czynności cywilno- prawnych, ponieważ czynność ta podlega VAT (art. 2 pkt 4 lit. a ustawy o PCC). ?
Aspekt prawnokarny
Przedsiębiorca, który zawiera z konsumentem umowę timesharingową bez zachowania właściwych wymogów dotyczących jej treści lub formy, albo żąda od konsumenta świadczenia przed upływem ustawowego terminu do odstąpienia od takiej umowy, lub świadczenie takie przed upływem tego terminu od konsumenta przyjmuje – podlega karze ograniczenia wolności lub grzywny. Karze grzywny podlega przedsiębiorca, który nie przekazuje konsumentowi, po upływie ustawowego terminu do odstąpienia od umowy timesharingowej (lub umowy przedwstępnej, zobowiązującej do zawarcia umowy timesharingowej), informacji wymaganych ustawą (o timshare).
Karze grzywny podlega również konsument, który, zawierając umowę timesharingu, sprzecznie z treścią nabywanego prawa oświadcza, że przedmiotem tej umowy jest nie prawo korzystania z obiektu turystycznego, lecz jego własność.
