Kluczowym elementem w przeciwdziałaniu praniu pieniędzy jest umiejętność typowania i rozpoznawania niebezpiecznych transakcji. Nie można zakładać, że problem prania brudnych pieniędzy nas nie dotyczy. Pranie pieniędzy należy do jednej z najtrudniej wykrywalnych kategorii przestępstw w sferze finansowo-gospodarczej, a proces prania ma złożony charakter i polega na przetworzeniu, przekształceniu, przekazaniu dochodów uzyskanych z nielegalnej, przestępczej działalności.
Możliwe sankcje
GIIF sprawuje kontrolę nad instytucjami obowiązanymi, prowadząc jednocześnie ich wykaz. Weryfikację, w zakresie przestrzegania przepisów przez instytucję obowiązaną, przeprowadzają pisemnie upoważnieni pracownicy GIIF. Nieprzestrzeganie ustawy o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy obwarowane zostało przepisami karnymi. Będąc pracownikiem instytucji obowiązanej, nietrudno jest popełnić przestępstwo w związku z nieprzestrzeganiem przepisów o praniu brudnych pieniędzy. Sankcje karne za nienależyte wypełnienie obowiązków związanych z rejestracją transakcji, przechowywaniem tych rejestrów, identyfikacją klientów, zawiadomieniem organu informacji finansowej o transakcji zostały określone w art. 299 k.k. i art. 35–37a ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. W obydwu tych aktach prawnych ustawodawca ustosunkowuje się do tego samego procederu – prania brudnych pieniędzy, jednak penalizuje inne zachowania – związane z umyślnym i nieumyślnym praniem pieniędzy.
Nieumyślnie niedopełnienie wyżej wymienionych obowiązków jest zagrożone grzywną. Przekazanie nieprawdziwych informacji lub zatajenie faktycznych transakcji podlega karze pozbawienia wolności od trzech miesięcy do pięciu lat. Jeżeli popełnionemu przestępstwu będzie towarzyszyć wyrządzenie znaczącej szkody, to kara może zostać podwyższona do lat sześciu. GIIF za brak szkoleń dla pracowników instytucji obowiązanych w obszarze przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu nakłada kary pieniężne. Podobne sankcje są nakładane za braki w wewnętrznych procedurach w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy. W raporcie GIIF z 2013 r. znajduje się informacja, że organ ten wydał 55 decyzji administracyjnych, z czego 47 decyzji związanych było z nałożeniem na instytucje obowiązane kar pieniężnych (w wysokości od 500 do 550 000 zł). W wszystkich wydawanych w 2013 r. decyzjach określono kary pieniężne na łączną kwotę 1 496 300 zł.
Ważne programy szkoleniowe
Według art. 10a ust. 4 ustawy o GIIF instytucje obowiązane muszą zapewniać swoim pracownikom udział w programach szkoleniowych w szczególności z zakresu rejestrowania podejrzanych transakcji, sposobu analizy i oceny ryzyka oraz obowiązku informowania GIIF o takich transakcjach. Tematyka szkoleń powinna zostać opracowana odrębnie dla kadry zarządzającej i dla kadry niższego szczebla. Szkolenia dla kadry kierowniczej powinny dotyczyć głównie metod nadzorowania, metod opiniowania przedłożonych przez pozostałych pracowników analiz transakcji niebezpiecznych. Szkolenie pracowników niższego szczebla powinno się koncentrować na rozpoznawaniu transakcji nietypowych oraz postępowaniu z klientami.
Ogólnodostępny kurs e-learningowy dotyczący obowiązków instytucji obowiązanych, z którego każde biuro rachunkowe może skorzystać, znajduje się na stronie http://www.giif.wortalszkoleniowy.pl/.
Biura rachunkowe i księgowi, którzy chcą cieszyć się dobrą reputacją w swoich lokalnych środowiskach, muszą pracować nad swoją wiarygodnością i dobrą opinią, dbając o ciągłe aktualizowanie swojej wiedzy, aby móc profesjonalnie obsługiwać klientów w stale zmieniającej się rzeczywistości. Realizacja obowiązków wynikających z ustawy o praniu brudnych pieniędzy wymaga umiejętności w wychwytywaniu potencjalnie niebezpiecznych transakcji, a to może być trudne bez specjalistycznego wsparcia. Zatem, aby można było mówić o efektywnym systemie przeciwdziałania praniu pieniędzy, każde biuro rachunkowe powinno mieć świadomość, że pracownicy muszą posiadać wysoką wiedzę i kwalifikacje oraz ciągle się doskonalić w zakresie rozpoznawania podejrzanych transakcji.
