Do zdarzeń po dniu bilansowym zalicza się wszystkie dotyczące jednostki zdarzenia, które nastąpiły po dniu bilansowym do dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego. Ujęcie zdarzeń po dniu bilansowym, dotyczących zamykanego roku obrotowego w księgach tego roku, wynika ze stosowania zasady memoriału. Zasada ta wymaga kompletnego ujęcia w księgach rachunkowych, a następnie w rocznym sprawozdaniu finansowym, ogółu zdarzeń gospodarczych, które nastąpiły w tym roku.
Kiedy wpłynęła informacja
O konieczności zaewidencjonowania tego typu zdarzeń informuje art. 54 ustawy o rachunkowości (dalej: uor). Jeżeli po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego, a przed jego zatwierdzeniem, jednostka otrzymała informacje o zdarzeniach, które mają istotny wpływ na to sprawozdanie finansowe, lub powodujących, że założenie kontynuowania działalności przez jednostkę nie jest uzasadnione, powinna ona odpowiednio zmienić to sprawozdanie, ujmując jednocześnie odpowiednie zapisy w księgach rachunkowych roku obrotowego, którego dotyczy sprawozdanie finansowe.
Jeżeli sprawozdanie finansowe podlega badaniu, jednostka powinna powiadomić biegłego rewidenta, który to sprawozdanie bada lub zbadał. Jeżeli zdarzenia, które nastąpiły po dniu bilansowym, nie powodują zmiany stanu istniejącego na dzień bilansowy, to odpowiednie wyjaśnienia zamieszcza się w informacji dodatkowej.
Jeżeli jednostka otrzymała informacje o zdarzeniach, o których mowa powyżej, już po zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego, to ich skutki ujmuje się w księgach rachunkowych roku obrotowego, w którym informacje te otrzymała.
Wachlarz zdarzeń po dniu bilansowych może być bardzo szeroki – wszystko zależy od różnorodności zjawisk, jakich dostarcza życie gospodarcze.
W ustawie dość ogólnie, ale pomaga KSR
Krajowy Standard Rachunkowości nr 7 „Zmiany zasad (polityki) rachunkowości, wartości szacunkowych, poprawianie błędów, zdarzenia następujące po dniu bilansowym – ujęcie i prezentacja" porządkuje rodzaje zdarzeń po dniu bilansowym. Ze względu na ich wpływ na sprawozdanie finansowe zdarzenia te można podzielić na:
1. dostarczające dowodów na istnienie określonego stanu na dzień bilansowy;
2. wskazujące na stan zaistniały po dniu bilansowym.
Ad. 1. Zdarzenia dostarczające dowodów na istnienie określonego stanu na dzień bilansowy to zdarzenia, które nie są samoistnym zdarzeniem gospodarczym, ale doprowadzają poprzednio zaistniałe zdarzenie do właściwej postaci.
Data dokumentu nie jest decydująca
W myśl standardu, jeśli po dniu bilansowym do jednostki wpłynęły dowody dotyczące zdarzeń mających miejsce przed dniem bilansowym, choćby dowody te jako datę wystawienia nosiły datę roku obrotowego następującego po roku obrotowym, za który sporządza się sprawozdanie finansowe, to zdarzeń udokumentowanych w ten sposób nie zalicza się do zdarzeń roku kolejnego (zdarzeń po dniu bilansowym).
Przykład
Wśród zdarzeń dostarczających określonych dowodów na dzień bilansowy KSR nr 7 wyróżnia:
- korekty przychodów ze sprzedaży wykazanych w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym jednostki za rok obrotowy, polegające zarówno na zmianach kwot faktur, jak i na anulowaniu sprzedaży,
- rozstrzygnięcie sprawy sądowej, które potwierdza lub zmienia wysokość wykazanej na dzień bilansowy rezerwy na zobowiązanie jednostki bądź powoduje powstanie zobowiązania, na które nie utworzono rezerwy,
- uzyskanie informacji o tym, że na dzień bilansowy wartość składnika aktywów na skutek utraty wartości była niższa od wykazanej w księgach rachunkowych jednostki,
- ustalenie ostatecznej ceny nabycia aktywów zakupionych przez jednostkę w roku sprawozdawczym (przed dniem bilansowym) ,
- stwierdzenie, że przychody ze sprzedanych po dniu bilansowym aktywów, pomniejszone o koszty sprzedaży, są niższe od wartości, w jakiej aktywa te figurują na dzień bilansowy w księgach rachunkowych,
- wykrycie błędów, w tym wywołanych oszustwami.
Jeżeli po dniu bilansowym, a przed sporządzeniem rocznego sprawozdania finansowego, jednostka otrzymała informacje o zdarzeniach dostarczających dowodów na istnienie określonego stanu na dzień bilansowy, które zmieniają jej wiedzę o stanie istniejącym na dzień bilansowy, to skutki tych zdarzeń odpowiednio uwzględnia w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym roku obrotowego, kończącego się tym dniem bilansowym.
Jeżeli natomiast informacje o takich zdarzeniach jednostka otrzymała po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego, a przed dniem jego zatwierdzeniem, natomiast skutki tych zdarzeń istotnie wpływają na obraz sytuacji majątkowej, finansowej oraz wyniku finansowego jednostki za rok obrotowy, to skutki te odpowiednio uwzględnia w księgach rachunkowych i koryguje już sporządzone sprawozdanie.
Uwaga! Opisane korekty dotyczą tylko zdarzeń istotnych. Skutki zdarzeń po dniu bilansowym, zmieniających wiedzę jednostki o stanie istniejącym na dzień bilansowy, o których jednostka otrzymała informacje po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego, a przed dniem jego zatwierdzenia, ale nieuznanych za istotne, ujmuje się w księgach roku bieżącego.
Jeżeli informacje o zdarzeniach istotnych pozyskano dopiero po dniu zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego, to ujmuje się je w księgach rachunkowych roku bieżącego i wykazuje w sprawozdaniu finansowym za rok obrotowy, w którym informacje te otrzymano zgodnie z zasadami przewidzianymi dla poprawiania błędów.
Ad. 2. Zdarzenia wskazujące na stan zaistniały po dniu bilansowym można określić jako „nowe", samoistne zdarzenia gospodarcze. W odróżnieniu od grupy zdarzeń opisanych nie są one bezpośrednio związane z innymi zdarzeniami gospodarczymi.
Przykład
Wśród zdarzeń po dniu bilansowym, które wskazują na stan zaistniały po dniu bilansowym, KSR nr 7 wskazuje:
- spadek wartości rynkowej inwestycji posiadanych przez jednostkę,
- zadeklarowanie dywidend należnych posiadaczom instrumentów kapitałowych jednostki,
- połączenie jednostki z inną jednostką,
- znaczące zakupy aktywów przez jednostkę,
- przeznaczenie do sprzedaży lub znacząca sprzedaż aktywów przez jednostkę,
- zniszczenie przez pożar, czy powódź ważnego zakładu jednostki,
- ogłoszenie rozpoczęcia lub rozpoczęcie wdrażania restrukturyzacji jednostki,
- znaczące zmiany cen aktywów lub kursów wymiany walut obcych mających związek z działalnością jednostki,
- zaciągnięcie znaczących zobowiązań przez jednostkę,
- udzielenie przez jednostkę wysokich gwarancji, poręczeń,
- wniesienie sprawy do sądu lub otrzymanie pozwu przez jednostkę w sprawach wynikających ze zdarzeń, które nastąpiły po dniu bilansowym.
Ważne dla użytkownika
Jeżeli po dniu bilansowym, a przed dniem zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego, jednostka otrzymała informacje na temat zdarzeń wpływających na jej stan lub sytuację po dniu bilansowym, a informacje te mogą być istotne dla użytkowników rocznego sprawozdania finansowego, to w dodatkowych informacjach i objaśnieniach spółka podaje lub aktualizuje już wykazane informacje albo ujawnia dla każdej kategorii (typu) zdarzeń informacje o:
- rodzaju zdarzenia,
- szacunkowej kwocie jego skutków finansowych lub stwierdzenie, że szacunek taki jest praktycznie niewykonalny.
Za istotne uważa się też informacje o tych zdarzeniach, które nastąpiły po dniu bilansowym, w wyniku których zmianie uległy kwoty wykazane w dodatkowych informacjach i objaśnieniach, np. zobowiązania warunkowe.
Klasyfikacja zdarzeń według KSR 7
Rodzaj zdarzeń po dniu bilansowym
Zdarzenia dostarczające dowodów na istnienie określonego stanu na dzień bilansowy
Zdarzenia wskazujące na stan zaistniały po dniu bilansowym
Kiedy otrzymano informację
Po dniu bilansowym, przed sporządzeniem SF
Skutki zdarzenia uwzględnia się w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym roku obrotowego, kończącego się tym dniem bilansowym.
W dodatkowych informacjach i objaśnieniach jednostka podaje lub aktualizuje już wykazane informacje lub ujawnia dla każdej kategorii (typu) zdarzeń informacje o:
- rodzaju zdarzenia,
- szacunkowej kwocie jego skutków finansowych lub stwierdza, że szacunek taki jest praktycznie niewykonalny.
Po sporządzeniu SF, przed jego zatwierdzeniem
Skutki zdarzenia uwzględnia się w księgach rachunkowych i koryguje już sporządzone roczne sprawozdanie finansowe za rok obrotowy.
W dodatkowych informacjach i objaśnieniach jednostka podaje lub aktualizuje już wykazane informacje lub ujawnia dla każdej kategorii (typu) zdarzeń informacje o:
- rodzaju zdarzenia,
- szacunkowej kwocie jego skutków finansowych lub stwierdza, że szacunek taki jest praktycznie niewykonalny.
Po zatwierdzeniu SF
Skutki zdarzenia ujmuje się w księgach rachunkowych roku kolejnego i wykazuje w sprawozdaniu finansowym za rok obrotowy, w którym informacje te otrzymano (zgodnie z zasadami dotyczącymi poprawiania błędów).
Zagrożenie kontynuacji działalności
Zdarzeniami wymagającymi szczególnego postępowania są wszelkie zdarzenia wskazujące na brak kontynuacji działalności przez spółkę. Jeżeli po dniu bilansowym kierownictwo jednostki postanowiło o likwidacji jednostki lub o zaprzestaniu prowadzenia działalności handlowej lub nie występuje realna alternatywa dla likwidacji jednostki lub zaprzestania działalności, to jednostka nie sporządza sprawozdania przy założeniu kontynuacji działalności.
Podobnie w standardach międzynarodowych
Według Międzynarodowego Standardu Rachunkowości nr 10 „Zdarzenia następujące po dniu bilansowym" zdarzenia po zakończeniu okresu sprawozdawczego to zdarzenia, jakie miały miejsce do dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego do udostępnienia, nawet jeśli zdarzenia te nastąpiły po publicznym ogłoszeniu wyniku lub innych wybranych informacji finansowych.
Zdarzenia następujące po zakończeniu okresu sprawozdawczego mogą być zarówno korzystne, jak i niekorzystne.
Podobnie jak krajowe regulacje, MSR 10 wyróżnia dwa rodzaje zdarzeń:
1. zdarzenia, które dostarczają dowodów na istnienie określonego stanu na koniec okresu sprawozdawczego, określane w standardzie jako zdarzenia po zakończeniu okresu sprawozdawczego wymagające korekt;
2. zdarzenia, które wskazują na stan zaistniały po zakończeniu okresu sprawozdawczego, określane w standardzie jako zdarzenia następujące po zakończeniu okresu sprawozdawczego niewymagające korekt >patrz tabela.
>Jak MSR 10 dzieli zdarzenia po dniu bilansowym
Zdarzenia po dniu bilansowym wymagające korekt
Zdarzenia po zakończeniu okresu sprawozdawczego niewymagające korekt
Zdarzenia po zakończeniu okresu sprawozdawczego wymagające ujawnienia w informacji dodatkowej
- rozstrzygnięcie sprawy sądowej po dniu bilansowym, które potwierdza istniejące już na dzień bilansowy zobowiązanie jednostki;
Należy skorygować uprzednio utworzoną rezerwę (zgodnie z MSR 37) lub utworzyć dodatkową. W takiej sytuacji niewystarczające jest podanie informacji o zobowiązaniu warunkowym.
- uzyskanie informacji, że po dniu bilansowym nastąpiła utrata wartości składnika aktywów lub że kwota wcześniej ujętego odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości składnika aktywów powinna zostać skorygowana;
Przykładem takiego zdarzenia jest bankructwo klienta, czy sprzedaż po dniu bilansowym zapasów potwierdzająca ich wartość możliwą do uzyskania.
- ustalenie po dniu bilansowym ceny nabycia aktywów zakupionych lub przychodów ze sprzedaży aktywów sprzedanych przed dniem bilansowym;
- ustalenie po dniu bilansowym kwot wypłat z zysku lub premii, jeżeli na jednostce gospodarczej ciążyło na dzień bilansowy prawne lub zwyczajowe oczekiwane zobowiązanie do dokonania wypłat, do których tytuł powstał przed dniem bilansowym;
- wykrycie oszustw lub błędów wskazujących na nieprawidłowość sprawozdania finansowego.
- spadek wartości rynkowej inwestycji następujący pomiędzy dniem bilansowym a dniem zatwierdzenia sprawozdania finansowego do publikacji (spadek wartości rynkowej co do zasady nie ma związku z wartością inwestycji na dzień bilansowy, ale jest odzwierciedleniem okoliczności, jakie nastąpiły w okresie późniejszym)
- ustalenie wysokości wypłat dywidend. Jeśli dywidendy zostały zadeklarowane po dniu bilansowym, ale przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego do publikacji, to nie są ujmowane na dzień bilansowy.
Ujawnienia w informacji dodatkowej wymaga każda znacząca kategoria zdarzeń następujących po dniu bilansowym i niewymagających korekt. Należy podać: charakter zdarzenia oraz oszacowanie jego skutków finansowych lub stwierdzenie, że takiego szacunku nie można zrobić. Są to na przykład:
- uzyskanie przez jednostkę po dniu bilansowym dowodów na istnienie zobowiązania warunkowego na dzień bilansowy
- istotne połączenie jednostek gospodarczych
- ogłoszenie zamiaru zaniechania działalności
- znaczące zakupy aktywów, klasyfikacja aktywów przeznaczonych do sprzedaży zgodnie z MSSF 5, znacząca sprzedaż aktywów
- zniszczenie przez pożar zakładu produkcyjnego mające miejsce po dniu bilansowym
- ogłoszenie rozpoczęcia lub rozpoczęcie wdrażania istotnej restrukturyzacji
- znaczące transakcje dotyczące akcji zwykłych lub potencjalne transakcje dotyczące akcji zwykłych zawarte lub mające się dokonać po dniu bilansowym
- nadzwyczaj duże zmiany cen aktywów lub kursów wymiany walut po dniu bilansowym
- zmiany stawek podatkowych lub przepisów podatkowych, które weszły w życie lub zostały ogłoszone po dniu bilansowym i mają znaczący wpływ na bieżące zobowiązania podatkowe i bieżące należności podatkowe oraz na rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego, jak również na aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
- podjęcie znaczących zobowiązań (obowiązków) i zobowiązań warunkowych, na przykład udzielenie wysokich gwarancji
- wniesienie sprawy do sądu przez jednostkę lub przeciwko jednostce) wynikającej wyłącznie ze zdarzeń, które nastąpiły po dniu bilansowym.
Katalog zdarzeń wymienionych przez MSR pokrywa się w zasadzie ze zdarzeniami wymienionymi przez KSR.
