[b]- Niedawno utworzona spółka z o.o. poniosła bardzo wysokie wydatki na zakup wyposażenia (ponad tysiąc narzędzi oraz meble). Wartość pojedynczych składników nie przekracza 1000 zł. Spodziewane dochody rekompensujące poniesione nakłady przewidywane są dopiero po upływie około ośmiu lat. Czy możliwe jest dokonywanie zbiorczych odpisów dla grup tych składników majątku (grupy byłyby wprowadzone do ewidencji na podstawie faktur dotyczących zakupów tych składników (bez wyodrębniania każdego z osobna)?. Czy możliwe jest dokonywanie zbiorczych odpisów dla grup tych składników majątku (grupy byłyby wprowadzone do ewidencji na podstawie faktur dotyczących zakupów tych składników (bez wyodrębniania każdego z osobna)? [/b]– pyta czytelnik.

[b]Tak.[/b] Możliwe jest dokonywanie dla celów podatkowych zbiorczych odpisów od grup niskocennych składników majątku.

Środkami trwałymi mogą być również narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie, także o jednostkowej wartości znacznie niższej niż 3500 zł, pod warunkiem że stanowią one własność lub współwłasność podatnika.

Ponadto muszą być kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania, a ich przewidywany okres używania musi być dłuższy niż rok. Wówczas takie składniki spełniają definicję środków trwałych z art. 16a ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=3EC0892953EAF58605FEE453B6E7CBF6?id=115893]ustawy o CIT[/link].

Można nie dokonywać od nich odpisów amortyzacyjnych, a wydatki poniesione na ich nabycie zaliczyć do kosztów w miesiącu oddania ich do używania (art. 16d ust. 1 ustawy o CIT). Można też zamortyzować je jednorazowo w miesiącu oddania ich do używania albo w miesiącu następnym bądź amortyzować według normalnych reguł (art. 16f ust. 3 ustawy o CIT).

[srodtytul]Pozwala ustawa o rachunkowości[/srodtytul]

Według art. 32 ust. 6 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=C4D974F1FF1A718DEDF174AA6983D419?n=1&id=324433&wid=347265]ustawy o rachunkowości[/link] dla środków trwałych o niskiej jednostkowej wartości początkowej można ustalać odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe w sposób uproszczony, przez dokonywanie zbiorczych odpisów dla grup środków zbliżonych rodzajem i przeznaczeniem lub jednorazowo odpisując wartość tego rodzaju środków trwałych.

Zgodnie z art. 4 ust. 4 tej ustawy jednostka może w ramach przyjętych zasad (polityki) rachunkowości stosować uproszczenia, jeżeli nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu na realizację obowiązku rzetelnego i jasnego przedstawienia jej sytuacji majątkowej i finansowej.

Czy taki sposób amortyzacji może być dokonywany również dla celów podatkowych?

Zgodnie z uwagami zawartymi w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=80105]rozporządzeniu Rady Ministrów z 30 grudnia 1999 r. w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT) (DzU nr 112, poz. 1317 ze zm.)[/link] w klasyfikacji tej za podstawową jednostkę ewidencji przyjmuje się pojedynczy element majątku trwałego spełniający określone funkcje w procesie wytwarzania wyrobów i świadczenia usług.

Może być nim np. budynek, maszyna, pojazd mechaniczny itp. Jedynie w nielicznych przypadkach dopuszcza się w ewidencji przyjęcie za pojedynczy obiekt, tzw. obiekt zbiorczy, którym może być np. zespół przewodów rurociągowych lub zespół latarni jednego typu użytkowanych na terenie zakładu, ulicy, osiedla, zespoły komputerowe itp.

Powyższe wskazywałoby, że zasadniczo każdy składnik (w tym wypadku narzędzie bądź mebel) należy wprowadzić do ewidencji odrębnie.

[srodtytul]Ustawa o CIT nie zabrania[/srodtytul]

Niemniej nie przesądza to, że nie można wprowadzić do ewidencji tych składników grupowo i dokonywać zbiorczych odpisów.

Według art. 9 ust. 1 ustawy o CIT podatnicy są obowiązani do prowadzenia ewidencji rachunkowej, zgodnie z odrębnymi przepisami (chodzi tu o ustawę o rachunkowości), w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy.

Na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o CIT, kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z art. 16a – 16m, z uwzględnieniem art. 16. Jednak art. 16a – 16m ustawy o CIT nie wyłącza możliwości zbiorczej amortyzacji niskocennych środków trwałych, a taką możliwość przewiduje ustawa o rachunkowości.

Wprawdzie zgodnie z art. 16d ust. 2 ustawy o CIT składniki majątku, o których mowa w art. 16a – 16c, wprowadza się do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, najpóźniej w miesiącu przekazania ich do używania. Niemniej przepis ten nie zawiera zakazu, aby nie wprowadzać ich jako grupy składników, gdy takie rozwiązanie dopuszcza ustawa o rachunkowości.

Należałoby zatem przyjąć, że w ewidencji środków trwałych niskocenne składniki majątku trwałego nie muszą być wykazywane odrębnie, lecz mogą być także dla celów podatkowych amortyzowane grupowo zgodnie z przepisami o rachunkowości. Nieracjonalne byłoby też, gdyby podatnik, który zakupił np. kilkaset narzędzi o wartości jednostkowej do 3500 zł, musiał każde z nich wprowadzić osobno do ewidencji środków trwałych i oddzielnie dokonywać odpisów od każdego z nich.

W takiej sytuacji art. 32 ust. 6 ustawy o rachunkowości, dopuszczający amortyzację zbiorczą grup niskocennych składników, byłby bezprzedmiotowy. Wprawdzie bowiem dla celów rachunkowości mógłby być stosowany, ale nie przyniosłoby to korzyści w postaci zmniejszenia pracochłonności związanej z prowadzeniem ewidencji, skoro dla celów podatkowych i tak trzeba by amortyzować każdy z tych składników odrębnie. Byłoby to sprzeczne z założeniem racjonalności ustawodawcy.

W związku z tym należałoby uznać, że możliwe jest dokonywanie odpisów amortyzacyjnych od grup takich środków trwałych.

Stawkę amortyzacji grupy można jeszcze obniżyć Liniowa stawka dla narzędzi, przyrządów, ruchomości i wyposażenia (grupa 8 KŚT) wynosi 20 proc. Ponadto na podstawie art. 16i ust. 5 ustawy o CIT podatnicy mogą obniżać podane w wykazie stawek amortyzacyjnych stawki dla poszczególnych środków trwałych. Zmiana stawki jest możliwa począwszy od miesiąca, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego

Oczywiście jest możliwość podwyższenia w przyszłości stawek amortyzacyjnych dla tych środków trwałych, którym je uprzednio obniżono i dokonywano niższych odpisów. Zmiana stawki na wyższą może nastąpić od pierwszego miesiąca każdego kolejnego roku podatkowego. Wysokość podwyższonych stawek nie może jednak przekroczyć stawki liniowej właściwej dla danego środka trwałego.

W zależności zatem od przewidywanych dochodów podatnik w całym okresie amortyzacji danego środka trwałego (w tym wypadku grupy niskocennych środków trwałych) może zmieniać stawkę, obniżając ją bądź podwyższając.

[ramka][b]Przykład[/b]

Spółka z o.o. poniosła wydatki w wysokości 100 000 zł na zakup niskocennego wyposażenia (narzędzi i ruchomości). Oprócz kosztów amortyzacji ponosi m.in. wysokie koszty wynagrodzeń i wynajmu budynku. Przewiduje się, że spółka będzie osiągała dochody dopiero za osiem lat.

Gdyby zaliczyła jednorazowo do kosztów wydatki w kwocie 100 000 zł na wyposażenie w pierwszym roku podatkowym jej istnienia, to bardzo prawdopodobne by było, że nie odliczy w ciągu pięciu lat podatkowych całej straty z tego tytułu. Jeżeli będzie amortyzowała te niskocenne składniki majątku w ramach grup (stosując stawkę 20 proc. dla wyposażenia), to rozłoży te koszty na pięć lat, dokonując co roku odpisów w wysokości 20 000 zł.

Ewentualna strata będzie odliczana w ciągu pięciu lat, licząc od roku, w którym dany odpis został zaliczony w koszty. W ten sposób zwiększy się prawdopodobieństwo odliczenia strat w początkowym okresie prowadzenia działalności.

Po wprowadzeniu do ewidencji grup środków trwałych spółka nie musi stosować liniowej stawki amortyzacji w wysokości 20 proc., ale może ją także obniżyć. W ten sposób może elastycznie określać wartość kosztów amortyzacji w zależności od przewidywanych dochodów. W przyszłości może również wrócić do stawki 20 proc.[/ramka]