Ma ona wejść w życie od 1 stycznia przyszłego roku.
Zgodnie z art. 30 ust. 2 ustawy o rachunkowości (dalej uor) w aktualnym brzemieniu, operacje gospodarcze wyrażone w walutach ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich przeprowadzenia odpowiednio po kursie:
-kupna lub sprzedaży walut stosowanym przez bank, z którego usług korzysta jednostka -w przypadku operacji sprzedaży lub kupna walut oraz operacji zapłaty należności lub zobowiązań,
-średnim ustalonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski na ten dzień, chyba że w zgłoszeniu celnym lub innym wiążącym jednostkę dokumencie ustalony został inny kurs -w przypadku pozostałych operacji.
Jeżeli aktywa i pasywa są wyrażone w walutach, dla których bank, z którego usług korzysta jednostka, lub NBP nie ustalają kursu, to kurs tych walut określa się w relacji do wskazanej przez jednostkę waluty odniesienia, której kurs jest ustalany przez Narodowy Bank Polski.
Z kolei transakcje wyrażone w walucie obcej będące w toku na dzień bilansowy lub na inny dzień sporządzenia bilansu wycenia się następująco (art. 30 ust. 1 uor):
1. składniki aktywów (z wyłączeniem udziałów w jednostkach podporządkowanych wycenionych metodą praw własności) - po kursie kupna stosowanym w tym dniu przez bank, z którego usług korzysta jednostka, nie wyższym jednak od kursu średniego ustalonego dla danej waluty przez NBP na ten dzień, z zastrzeżeniem pkt 3,
2. składniki pasywów - po kursie sprzedaży stosowanym w tym dniu przez bank, z którego usług korzysta jednostka, nie niższym jednak od kursu średniego ustalonego dla danej waluty przez NBP na ten dzień,
3. gotówkę znajdującą się w jednostkach prowadzących kupno i sprzedaż walut obcych -po kursie, po którym nastąpił jej zakup, jednak w wysokości nie wyższej od średniego kursu ustalonego nadzień wyceny, dla danej waluty przez NBP.
Według projektu nowelizacji ustawy art. 30 ust. 2 otrzyma następujące brzmienie: "wrażone w walutach obcych operacje gospodarcze ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich przeprowadzenia odpowiednio po kursie?
1. faktycznie zastosowanym w tym dniu, wynikającym z charakteru operacji -w przypadku sprzedaży lub kupna walut oraz zapłaty należności lub zobowiązań,
2. średnim ogłoszonym dla danej waluty przez NBP z dnia poprzedzającego ten dzień -w przypadku pozostałych operacji,
3. jeżeli aktywa i pasywa są wyrażone w walutach, dla których NBP nie ogłasza kursu, to kurs tych walut określa się w relacji do wskazanej przez jednostkę waluty odniesienia, której kurs jest ogłaszany przez NBP".
Proponowane zmiany polegają więc na rezygnacji z zastosowania kursu banku, z którego usług korzysta jednostka. Mają na celu dostosowanie zasad przeliczania operacji wyrażonych w walutach obcych (w tym przychodów i kosztów) i w konsekwencji ustalania różnic kursowych do zasad określonych w przepisach podatkowych (ustawy CIT i PIT).
Wyłącznie charakter porządkowy ma natomiast zmiana dotychczasowego sformułowania "kurs ustalony przez NBP" na "kurs ogłaszany przez NBP".
Dostosowanie przepisów ustawy o rachunkowości do przepisów podatkowych jest krokiem we właściwym kierunku, gdyż eliminuje zbędne wtórne przeliczania tych samych transakcji, zwłaszcza gdy ma to tylko znikome znaczenie dla prawidłowego i rzetelnego obrazu sprawozdania finansowego.
Synchronizując przepisy ustawy o rachunkowości i przepisy podatkowe, ustawodawca nie zdecydował się jednak, niestety, na pełne wykorzystanie wytycznych międzynarodowych standardów sprawozdawczości finansowej. MSR 21 z przyczyn praktycznych dopuszcza możliwość zastosowania na dzień zawarcia transakcji kursu zbliżonego do rzeczywistego obowiązującego w tym dniu, np. kursu średniego z danego tygodnia lub miesiąca dla każdej waluty obcej, jeżeli faktyczne wahania kursu danej waluty w danym okresie nie są istotne. Aktualnie osoby wystawiające faktury w walutach obcych muszą codziennie śledzić tabele notowań kursów, podając na fakturze właściwy kurs w momencie sprzedaży, który i tak będzie skorygowany do kursu w momencie zapłaty. Tymczasem MSR dopuszcza możliwość podawania w przyjętym okresie rozliczeniowym jednego kursu uśrednionego dla wystawianych faktur, gdyż późniejsza zapłata i tak przecież skoryguje kurs do obowiązującego w dniu otrzymania wpływu.
Ponieważ takie rozwiązanie w końcowym rezultacie nie ma żadnego wpływu na wielkość zobowiązań podatkowych, wskazane by było, aby w projekcie nowelizacji uwzględnić wytyczne MSR 21.
