Zorganizowana część przedsiębiorstwa (zcp) w rozumieniu [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=3EC0892953EAF58605FEE453B6E7CBF6?id=115893]ustawy o CIT[/link] (art. 4a pkt 4) to organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązań, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.

[srodtytul]KSIĘGOWANIE APORTU [/srodtytul]

Nabywając zcp w drodze aportu do spółki, należy dokonać następujących zapisów w księgach spółki z o.o.

[b]1. Aktywa wchodzące w skład zcp:[/b]

[b] Wn[/b] odpowiednie konto w zależności od tego, jakie przejęliśmy aktywa

[b]Ma[/b] konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce „Wkład wspólnika z tytułu udziałów”)

[b]2. Pasywa wchodzące w skład zcp:[/b]

[b]Wn[/b] konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce „Wkład wspólnika z tytułu udziałów”)

[b]Ma[/b] odpowiednie konto w zależności od tego, jakie przejęliśmy zobowiązanie

Otrzymane składniki majątku wchodzące w skład wnoszonego aportem „przedsiębiorstwa” należy ująć w księgach rachunkowych spółki z uwzględnieniem postanowień art. 33 ust. 4 oraz art. 44a – 44c [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=0A9C91F09A5DF196E9BF3E3A17ED1D94?id=324433]ustawy o rachunkowości[/link] (uor).

Zgodnie z art. 44b ust. 4 uor poszczególne składniki aktywów i pasywów wchodzących w skład przedsiębiorstwa nabytego przez jednostkę powinny zostać wprowadzone do ksiąg rachunkowych według wartości godziwej. Różnica między ceną nabycia a wartością godziwą aktywów netto nabytego przedsiębiorstwa stanowi wartość firmy (art. 33 ust. 4 uor). Przez nabycie rozumie się m.in. otrzymanie wkładu niepieniężnego. Z kolei za wartość godziwą przyjmuje się zazwyczaj wartość rynkową.

[srodtytul]Dodatnia wartość firmy[/srodtytul]

Jeżeli wartość godziwa aktywów netto jest niższa od ceny nabycia, powstaje dodatnia wartość firmy.

Wartość firmy ujmuje się w ewidencji księgowej jako wartości niematerialne i prawne następującym zapisem:

[b]Wn[/b] konto 02 „Wartości niematerialne i prawne”

[b]Ma[/b] konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce „Wkład wspólnika na poczet udziałów”)

Zgodnie z art. 44b ust. 10 uor od wartości firmy jednostka dokonuje odpisów amortyzacyjnych przez okres nie dłuższy niż pięć lat. Okres ten w uzasadnionych przypadkach może zostać wydłużony do 20 lat. Odpisów amortyzacyjnych od wartości firmy dokonuje się metodą liniową i zalicza w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych:

[b]Wn[/b] konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne”

[b]Ma[/b] konto 07-2 „Umorzenie wartości niematerialnych i prawnych”

[srodtytul]Ujemna wartość firmy[/srodtytul]

Z kolei jeśli cena nabycia zcp jest niższa od wartości godziwej przejętych aktywów netto, to różnica stanowi wówczas ujemną wartość firmy, którą prezentujemy w księgach w następujący sposób:

a) do wysokości nieprzekraczającej wartości godziwej nabytych aktywów trwałych z wyłączeniem długoterminowych aktywów finansowych notowanych na regulowanych rynkach jako rozliczenia międzyokresowe przychodów:

[b]Wn[/b] konto 24 „Pozostałe rozrachunki”

[b]Ma[/b] konto 84 „Rozliczenia międzyokresowe przychodów”

b) w wysokości przekraczającej wartość godziwą nabytych aktywów trwałych, z wyłączeniem długoterminowych aktywów finansowych notowanych na regulowanych rynkach jako przychody:

[b] Wn[/b] konto 24 „Pozostałe rozrachunki”

[b]Ma[/b] konto 76-0 „Pozostałe przychody operacyjne”

[srodtytul]Podwyższenie kapitału[/srodtytul]

W momencie wpisu do rejestru sądowego podwyższenia kapitału zakładowego spółki z o.o. wartość nominalną udziałów pokrytych wkładem w postaci zcp należy ująć w księgach w następujący sposób:

[b]Wn[/b] konto 24 „Pozostałe rozrachunki”

[b]Ma[/b] konto 80 „Kapitał zakładowy”

Wszelkie poniesione koszty opłat notarialnych i innych opłat związanych z rejestracją podwyższenia kapitału zakładowego spółki należy zaliczyć do kosztów działalności operacyjnej spółki. Koszty te ująć należy zapisem:

[b]Wn[/b] konto 40 „Koszty według rodzajów” lub konta zespołu 5

[b]Ma[/b] konto 13 „Rachunek bieżący” lub 10 „Kasa”

[srodtytul]KSIĘGOWANIE ZBYCIA [/srodtytul]

Zbycie zcp jest zdarzeniem gospodarczym wykraczającym poza zakres działalności operacyjnej jednostki, dlatego przychody i koszty związane z jej zbyciem są zyskiem lub stratą nadzwyczajną (art. 3 ust. 1 pkt 33 uor).

Przebieg ewidencji operacji związanych ze sprzedażą zcp w księgach rachunkowych jednostki powinien wyglądać następująco.

[b]1. Przychody ze sprzedaży zcp:[/b]

[b]Wn[/b] konto 24 „Pozostałe rozrachunki”

[b]Ma[/b] konto 77-0 „Zyski nadzwyczajne”

[b]2. Wpływ należności z tytułu sprzedaży:[/b]

[b]Wn[/b] konto 13 „Rachunek bieżący”

[b]Ma[/b] konto 24 „Pozostałe rozrachunki”

[b]3. Wydanie niefinansowych aktywów trwałych:[/b]

[b]Wn[/b] konto 07 „Odpisy umorzeniowe: środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, nieruchomości inwestycyjnych”

[b]Wn[/b] konto 77-1 „Straty nadzwyczajne”

[b]Ma[/b] odpowiednie konta grupy 0 (01 „Środki trwałe”, 02 „Wartości niematerialne i prawne”, 04 „Inwestycje w nieruchomości”, 08 „Środki trwałe w budowie”)

[b]4. Rozchód wydanych zapasów:[/b]

[b]Wn[/b] konto 77-1 „Straty nadzwyczajne”

[b]Ma[/b] odpowiednie konta zespołów 3 i 6 (31 „Materiały”, 33 „Towary”, 60 „Produkty gotowe”)

Jeśli w spółce występują odchylenia od cen ewidencyjnych, należy je również uwzględnić.

[b]5. Środki pieniężne:[/b]

[b]Wn[/b] konto 77-1 „Straty nadzwyczajne”

[b]Ma[/b] konto 10 „Kasa” lub 13 „Rachunki bankowe”

[b]6. Rozchód należności z tytułu dostaw i usług:[/b]

[b]Wn[/b] konto 77-1 „Straty nadzwyczajne”

[b]Ma[/b] konto 20 „Należności z tytułu dostaw i usług”

Rozliczenie transakcji zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa powinno zostać ujęte w księgach z datą sprzedaży.

[i]Autorka jest starszą konsultantką w Departamencie Outsourcingu Rachunkowości Grant Thornton Frąckowiak sp. z o.o.[/i]

[b]Czytaj też [link=http://www.rp.pl/artykul/6,461271_Kiedy_transakcja_dotyczy_zorganizowanej_czesci_przedsiebiorstwa.html]"Kiedy transakcja dotyczy zorganizowanej części przedsiębiorstwa"[/link][/b]